Từ thế kỷ XVI đến thế kỷ XX, các nước phương Tây đã xâm lược và thiết lập ách thống trị ở Đông Nam Á. Các nước thực dân đã áp dụng một số chính sách cai trị nhằm mục đích khai thác triệt để tài nguyên thiên nhiên và nhân lực của các nước thuộc địa, đồng thời ngăn chặn phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc của nhân dân.
Các chính sách cai trị của chính quyền thực dân phương Tây ở Đông Nam Á có thể được chia thành hai nhóm chính:
1. Chính sách kinh tế:
- Chính sách khai thác tài nguyên: Các nước thực dân đã khai thác triệt để tài nguyên thiên nhiên của các nước thuộc địa, bao gồm các loại khoáng sản, lâm sản, thủy sản,... để phục vụ nhu cầu của chính quốc.
- Chính sách bóc lột nhân công: Các nước thực dân đã áp dụng các biện pháp bóc lột sức lao động của nhân dân thuộc địa một cách tàn bạo, bao gồm cưỡng bức lao động, thu tô cao,...
- Chính sách kinh tế độc quyền: Các nước thực dân đã thiết lập hệ thống độc quyền kinh tế ở các nước thuộc địa, nhằm ngăn cản sự phát triển của nền kinh tế địa phương.
2. Chính sách chính trị:
- Chính sách chia để trị: Các nước thực dân đã chia nhỏ các nước thuộc địa thành nhiều đơn vị hành chính nhỏ, nhằm dễ dàng kiểm soát và ngăn chặn phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc.
- Chính sách nô dịch văn hóa: Các nước thực dân đã áp đặt nền văn hóa của chính quốc lên các nước thuộc địa, nhằm đồng hóa nhân dân thuộc địa.
- Chính sách đàn áp phong trào đấu tranh: Các nước thực dân đã sử dụng vũ lực để đàn áp phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc của nhân dân thuộc địa.
Các chính sách cai trị của chính quyền thực dân phương Tây ở Đông Nam Á đã gây ra những hậu quả nặng nề cho các nước thuộc địa, bao gồm:
- Khiến cho các nước thuộc địa bị tụt hậu về kinh tế, xã hội, văn hóa.
- Gây ra sự bất bình, căm phẫn của nhân dân thuộc địa, dẫn đến phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc.
Phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc của nhân dân Đông Nam Á đã giành được thắng lợi, các nước thuộc địa đã giành được độc lập. Tuy nhiên, những hậu quả của chính sách cai trị thực dân vẫn còn để lại cho các nước Đông Nam Á cho đến ngày nay.