Hữu Thỉnh được biết đến là một trong những tác giả tiêu biểu của thế hệ văn học miền Nam trước năm 1975. Các tác phẩm của ông thường xoay quanh chủ đề tình cảm, đạo đức, nhân văn và xã hội. Những tác phẩm của ông thường mang tính chất lịch sử và phản ánh sự biến động của đất nước Việt Nam trong những thời kỳ khác nhau.
Cùng Admin nhìn lại cuộc đời tác giả Hữu Thỉnh để cảm nhận được vẻ đẹp trong các sáng tác của ông trong bài chia sẻ dưới đây nhé!
Tiểu sử cuộc đời
Hữu Thỉnh sinh ngày 15/02/1942 tại Phú Vinh - Duy Phiên - Tam Đảo (Tam Dương) - Vĩnh Phúc. Sinh ra trong một gia đình truyền thống làm nghề nông, có truyền thống Nho học. Ông có một tuổi thơ khó khăn, sáu tuổi đã đi làm thuê cho chú, mười tuổi đã đi làm thuê, làm đủ thứ việc cho đồn Pháp tại: Vân Tập, Chợ Vàng, Thứ Ba, Thanh Vân.
Hữu Thỉnh - Nhà thơ nổi tiếng của thế hệ văn học miền Nam trước năm 1975
Từ khi hòa bình lập lại năm 1954, ông mới bắt đầu được đi học. Sau khi tốt nghiệp cấp 3 năm 1963, ông nhập ngũ và trở thành chiến sĩ Trung đoàn 202. Tiếp tục sau đó, Hữu Thỉnh đã tham gia các hoạt động với tư cách là cán bộ giáo dục, văn hóa, viết báo, tuyên truyền. Chứng kiến hầu hết các chiến trường đẫm máu nhất như Đường 9, và trải qua nhiều năm chiến đấu ở miền bắc.
Sau năm 1975, Hữu Thỉnh theo học Trường viết Văn Nguyễn Du và trở thành một trong những học sinh đầu tiên của trường. Từ năm 1982 ông từng là Biên tập viên, Trưởng ban Thơ, Phó Tổng biên tập Tạp chí Văn nghệ Quân đội.
Từ năm 1990 đến nay, Hữu Thỉnh chuyển sang công tác tại Hội Nhà văn Việt Nam, làm Tổng biên tập Tuần báo Văn nghệ, tham gia BCH Hội Nhà văn các khóa 3, 4, 5 và là Ủy viên Ban Thư ký. 3.
Hữu Thỉnh từng là Phó Tổng Thư ký Hội Nhà văn Việt Nam (hiện là Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam), Tổng Thư ký Hội Nhà văn Việt Nam (ba lần), Ủy viên Ban Thường vụ. Đảng ủy Khối Tư tưởng - Văn hóa Trung ương, Bí thư Đảng đoàn Hội Nhà văn Việt Nam, Bí thư Đảng đoàn Hội Nhà văn Việt Nam. Đại biểu Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam (khóa X). Từ năm 2000, Hữu Thỉnh là tổng thư ký Hội Nhà văn Việt Nam.
Ngay sau Giải thưởng thơ, Hữu Thỉnh trở về tham gia một trại sáng tác tại Hà Nội, ông bắt tay vào sáng tác tập thơ trường ca Đường tới thành phố. Đó là một trong những tác phẩm thơ quan trọng nhất và là một tác phẩm hay của thơ Việt Nam đương đại. Trường ca bắt đầu với chương Ngọn lửa chiến trường, khổ thơ đầu tiên kể về một chiến binh dang bàn tay lạnh giá của mình trên ngọn lửa để sưởi ấm cho anh ta trong một hành trình dài và bận rộn.
Sự nghiệp sáng tác của Hữu Thỉnh
Trong số các nhà thơ chống Mỹ, Hữu Thỉnh không phải là một trong những người gây ấn tượng đầu tiên. Hầu hết những thành tựu trong công việc của ông đến sau năm 1975. Nhưng Hữu Thỉnh là một nhà thơ tài năng với chiều dài cảm xúc dài, trí tuệ phong phú và mức độ khái quát cao.
Ông tồn tại như một phạm trù tinh túy nhất của thế hệ nhà thơ, nhà thơ của một thế hệ bước ra từ chiến tranh, “làm thơ ghi lại đời mình”, ghi lại một thời đại hào hùng và bi tráng. Đó cũng là thế hệ chính đối mặt với thời thế đổi mới, lo lắng trước những thay đổi nhanh chóng và sự va chạm giá trị giữa phương Đông và phương Tây.
Sự nghiệp sáng tác của Hữu Thỉnh
Phong cách sáng tác
Hữu Thỉnh xuất thân từ phong trào nghệ thuật đại chúng và trở thành một nhà thơ lớn. Ông được định hướng theo nghiệp nhà văn từ rất sớm, ông đã viết kịch và đóng kịch vào năm lớp tám. Khi còn trong quân ngũ, Hữu Thỉnh là Đội trưởng đội tuyên huấn kiêm Tổng biên tập báo (thuộc binh chủng) tăng thiết giáp.
Hữu Thỉnh là người từng trải, từng viết nhiều bài. Tác giả thường viết về cuộc sống của người dân và người dân nông thôn. Ngôn ngữ giàu hình tượng, thơ ông giản dị mà rất nhạy cảm, sâu sắc.
Sang thu là một trong những bài thơ làm nên tên tuổi của Hữu Thỉnh. Khoảnh khắc chuyển mùa có lẽ là khoảnh khắc đẹp nhất khắc ghi những rung động dịu dàng trong lòng người. Tiếng hát mùa thu là bài thơ chứa đựng không khí buồn của tác giả trước vẻ đẹp của thiên nhiên. Hình ảnh thơ đẹp, ngôn từ rất tinh tế và giọng thơ nhẹ nhàng tạo nên “Tiếng hát mùa thu” đầy ý nghĩa.
Thơ Hữu Thỉnh đậm chất quê
Nói đến nét đặc sắc của thơ Hữu Thỉnh không thể không nhắc đến vẻ dân dã, chất “nhà quê” thôn quê thấm đẫm trong hồn thơ ông. Trong các sử thi và đoản văn sau này, thế giới “nhà quê” này cứ thế tiếp diễn, trở về với những hình ảnh đẹp đẽ đáng yêu. Phong cảnh quê hương luôn nối liền với con người chân chất, thật thà. Chính những sợi dây máu thịt đã ràng buộc con người với cội nguồn quê hương, với truyền thống xa xưa, với nỗi đau và những ước vọng muôn thuở.
Nguyễn Trọng Tạo từng nói: “Thơ có hồn hay không, có phong phú đa nghĩa, đậm đà hay không trước hết là ở giọng. Cái giọng độc đáo nhà quê ấy đã tạo nên thần sắc thơ Hữu Thỉnh”. Nguyễn Trọng Tạo nói thêm: “Có lẽ trong các nhà thơ cùng thế hệ, Hữu Thỉnh là thi sĩ của nhiều câu thơ đầy ma lực, như chứa dược tố morphin gây mê nghiện, nó nhập vào người đọc như nhập đồng, nó lôi dắt đối tượng như thôi miên. Thú thực có lúc tôi phải tự mỉm cười khi nghĩ rằng Hữu Thỉnh là một nhà phù thủy ngôn từ, cái nhà phù thủy vừa đáng yêu, đáng phục, vừa đáng sợ, đáng chờn”.
Những sáng tác của Hữu Thỉnh
Trong suốt sự nghiệp sáng tác của mình, Hữu Thỉnh có những thi tuyển và những bản trường ca sau:
- Âm vang chiến hào (in chung, 1976)
- Đường tới thành phố (trường ca, 1979), 5 chương
- Tiếng hát trong rừng (thơ, 1985)
- Từ chiến hào đến thành phố (trường ca, thơ ngắn, 1985)
- Khi bé Hoa ra đời (thơ thiếu nhi, in chung)
- Thư mùa đông (thơ, 1994)
- Trường ca biển (trường ca, 1994), 6 chương
- Thơ Hữu Thỉnh (thơ tuyển, 1998)
- Sức bền của đất (trường ca, 2004)
- Thương lượng với thời gian (thơ, 2005)
- Hoang dại dưới trời (thơ chọn, 2010)
- Trăng Tân Trào (2016), 8 chương
- Ghi chú sau mây (thơ, 2020)
Các tác phẩm văn xuôi của ông:
- Đường lửa mùa xuân (tập truyện kí, 1987)
- Mưa xuân trên tháp pháo (truyện ký, 2009)
- Lý do của hy vọng (truyện ký, 2010)
- Bến văn và những vòng sóng (tiểu luận, phê bình, 2020)
Giải thưởng
Không chỉ để lại những tác phẩm lớn, để đời, Hữu Thịnh còn nhận được rất nhiều các giải thưởng lớn trong quá trình hành nghiệp nhà văn, nhà thơ. Có thể kể đến như:
- Giải A, cuộc thi thơ báo Văn nghệ 1975 - 1976 bài Chuyến đò đêm giáp ranh, Trường ca Sức bền của đất.
- Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam năm 1980 với Trường ca Đường tới thành phố.
- Giải thưởng Bộ Đại học, trung học chuyên nghiệp và Trung ương Đoàn (1991)
- Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam năm 1995 với tập thơ Thư mùa đông
- Giải xuất sắc Bộ Quốc phòng năm 1994 với Trường ca biển
- Giải thưởng Văn học ASEAN, 1999.
- Giải thưởng Nhà nước về Văn học đợt I, 2001.
- Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học Nghệ thuật năm 2012
Những tranh cãi về cuộc đời Hữu Thỉnh
Không chỉ tìm hiểu về tiểu sử, phong cách, sự nghiệp sáng tác, các em cũng có thể đọc thêm về những “tranh cãi” xoay quanh cuộc đời Hữu Thỉnh. Một trong những tranh cãi ban đầu là việc ông “xin miễn nhận giải thưởng” của chính Hội Nhà văn mà ông đang là chủ tịch, cho tập thơ Thương lượng với thời gian được ông viết trong hơn 10 năm, đồng thời cũng từ chối giải thích lý do. Sự việc diễn ra vào ngày 30 tháng 11 năm 2006, trong lễ trao giải thưởng và lễ kết nạp hội viên Hội Nhà văn Việt Nam.
Tài năng nhưng sự nghiệp của ông cũng có nhiều tranh cãi
Tiếp theo, ông cũng có những tranh cãi khi là người bị phê phán mạnh mẽ trong cuốn hồi ký được cho là bị đưa lên mạng Internet một cách bất hợp pháp (do chưa được tác giả hồi ký cho phép) của giáo sư Nguyễn Đăng Mạnh. Trong tác phẩm này, Hữu Thỉnh bị miêu tả là một người cơ hội chủ nghĩa và nhiều thủ đoạn.
Một trong những sự việc khách là khi các nhà văn bỏ hội vào tháng 5 năm 2015. Thời điểm này, Hữu Thỉnh đang là hội trưởng Hội nhà văn Việt Nam nên ông phải chịu trách nhiệm cho việc này.
Nhiều nhà văn cũng đưa ra những nhận định, tranh cãi về phong cách làm việc của Hữu Thỉnh. Mặc Lâm, biên tập RFA, cho là ông “âm thầm tạo một hàng rào vững chãi chống lại mọi giá trị mà một nhà văn phải có”. Nhà thơ Ý Nhi nói về lý do, bà đã chính thức gửi đơn rút tên ra khỏi hội vào năm 2002: “Tôi bất tín nhiệm Tổng thư ký, tôi cảm thấy anh Hữu Thỉnh là người không trung thực cho nên chữ tôi dùng "Biến hình trùng" là cái chữ chính xác của một nhà thơ Hà Nội nói về anh là đúng, tức là người nay nói tròn mai nói méo, mốt nói dài làm mình có cảm giác một người như thế mà lãnh đạo một cái hội mà mình tham gia thì tôi thấy nó xúc phạm tới cá nhân mình.”
Kết luận
Hữu Thỉnh là một trong những tác giả có ảnh hưởng lớn đến văn học Việt Nam và được đánh giá là một trong những nhà văn vĩ đại của thế kỷ 20. Các tác phẩm của ông không chỉ mang tính chất văn học mà còn phản ánh chân thật cuộc sống và xã hội Việt Nam, đồng thời lan tỏa những giá trị nhân văn và đạo đức cao đẹp.
Ngoài việc là nhà văn, Hữu Thỉnh cũng là một nhà báo tài năng và được xem là một trong những tác giả tiên phong của báo chí Việt Nam. Ông đã từng làm việc cho nhiều tờ báo lớn tại Việt Nam.
Hy vọng những chia sẻ trong bài viết trên của Admin đã giúp các em hiểu rõ hơn về tác giả và phong cách sáng tác của Hữu Thỉnh.
