phân tích truyện ngắn "hương hoa hoàng lan" của tác giả Nguyễn Phan Khuê

Nguyễn Tuân là một nhà văn lớn, được coi là bậc thầy về ngôn ngữ trong nền văn học Việt Nam hiện đại. Ông có phong cách nghệ thuật rất riêng biệt và độc đáo: uyên bác, tài hoa, sắc sảo. Các sáng tác của ông trước Cách mạng tháng Tám năm 1945 chủ yếu xoay quanh ba đề tài chính: "chủ nghĩa xê dịch", vẻ đẹp của những con người tài hoa bất đắc chí và vẻ đẹp của giang sơn đất nước. Một trong số đó phải kể đến tác phẩm Hương cuội (in trong tập Vang bóng một thời), viết về những thú chơi tao nhã của cha ông ta trong quá khứ. Tác phẩm đã thể hiện niềm thương cảm đối với những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp đang dần bị mai một.

Hương cuội là câu chuyện xoay quanh nhân vật tôi - một người yêu thích thú chơi hoa thủy tiên vào dịp Tết Nguyên Đán. Nhân vật tôi không chỉ am hiểu về loài hoa này mà còn biết rõ nguồn gốc của nó. Hoa thủy tiên vốn là loài hoa mọc ở rừng sâu, sau đó được các vị vua chúa đem về trồng và ngày càng phổ biến rộng rãi hơn. Trong tác phẩm, nhân vật tôi cũng tự nhận mình là "một kẻ sành chơi" bởi lẽ anh ta biết rõ đặc tính của loài hoa này. Thủy tiên ưa khí trời lạnh và ánh sáng nên thường được trồng vào tháng mười một âm lịch hàng năm để kịp ra hoa vào mùa xuân. Nếu trồng sớm hơn hoặc muộn hơn thì khó lòng đúng kỳ. Khi củ thủy tiên to lên sẽ nhú chồi non rồi thành lá xanh, lá dài khoảng sáu mươi phân, thẳng và rộng độ ba bốn phân tây. Lá thủy tiên già màu xanh thẫm, mép lá viền trắng, lá non màu nâu nhạt, rìa cũng viền trắng, trông như chiếc lá bằng bạc khá đẹp.

Nhân vật tôi đã dành nhiều tâm huyết cho việc chăm sóc cây hoa thủy tiên. Anh ta ngâm củ thủy tiên trong cát ẩm, thay cát mỗi tháng một lần. Sau khi ngâm cát xong, anh ta dùng dao sắc gọt nhẹ lớp vỏ ngoài cùng của củ thủy tiên sao cho thật phẳng và đều. Tiếp theo, anh ta đặt củ thủy tiên vào giữa cái lọ thấp và hẹp, đổ nước đầy lọ và chờ đợi từng ngày sự phát triển của nó. Công đoạn cuối cùng là bó lại mấy cái lá cho gọn vì nếu để lá xum xuê thì hoa sẽ kém và xấu. Chỉ đơn giản vậy thôi nhưng đòi hỏi người chơi phải thực sự kiên nhẫn và tỉ mỉ.

Sau bao nhiêu công sức bỏ ra, cuối cùng nhân vật tôi cũng được chiêm ngưỡng vẻ đẹp của hoa thủy tiên. Những nụ hoa đầu tiên hé nở, báo hiệu một mùa hoa rực rỡ sắp tới. Màu hoa vàng tươi, cánh hoa xếp thành nhiều lớp, đài hoa xanh mướt giữ lấy hương thơm ngát dịu dàng. Mỗi bông hoa đều mang vẻ đẹp thanh thoát, kiêu sa khiến ai cũng say mê ngắm nhìn.

Cùng với việc miêu tả chi tiết về thú chơi hoa thủy tiên, tác giả còn khắc họa hình ảnh hai bà cháu bên chậu hoa thủy tiên. Bà nội của nhân vật tôi là người rất khéo tay, bà đã dạy cho anh ta cách trồng và chăm sóc loại hoa này. Vào đêm giao thừa, hai bà cháu ngồi bên nồi bánh chưng trò chuyện vui vẻ. Chậu thủy tiên được đặt ngay cạnh bàn uống nước, tỏa hương thơm ngát khắp căn phòng. Nhân vật tôi đã quan sát kỹ lưỡng từng nét mặt, cử chỉ của bà để ghi nhớ khoảnh khắc ấm áp ấy.

Có thể thấy rằng, qua việc miêu tả thú chơi hoa thủy tiên, tác giả muốn ca ngợi vẻ đẹp tinh thần của dân tộc Việt Nam. Người xưa luôn trân trọng những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp, họ gìn giữ và lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Đồng thời, tác giả cũng bày tỏ niềm tiếc nuối trước sự mai một của những thú vui tao nhã ấy.

Bằng ngòi bút tinh tế, giàu chất thơ, tác giả đã tạo nên một bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp về hoa thủy tiên. Qua đó, chúng ta thêm yêu mến và trân trọng những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.