viết đoạn văn nêu cảm nghĩ của em về tác phẩm Mẹ và quả

Nguyễn Khoa Điềm là một trong những nhà thơ tiêu biểu của thế hệ thơ trẻ thời kì kháng chiến chống Mỹ. Thơ ông hấp dẫn bởi sự kết hợp giữa cảm xúc nồng nàn và suy tư sâu lắng của người trí thức về đất nước, con người Việt Nam. Lời thơ Nguyễn Khoa Điềm không hoa mỹ kiêu kỳ mà như lời tự sự, lời tâm tình nhẹ nhàng bình dị nhưng lại có giá trị lay thức, ám ảnh tâm tư bạn đọc lâu dài bởi những triết luận sâu sắc được chuyển hoá qua những hình tượng thơ độc đáo, những tứ thơ có tính phát hiện mới đầy ám ảnh. Bài thơ "Mẹ và quả" được Nguyễn Khoa Điềm sáng tác năm 1982, in trong tập thơ "Thơ Nguyễn Khoa Điềm", Nhà xuất bản Quân đội nhân dân, 1990. Bài thơ là lời tâm sự của người con xa quê hương nói về nỗi nhớ mẹ, nhớ quê hương da diết. Đặc biệt, tác giả đã xây dựng thành công hình ảnh mẹ và quả, vừa mang ý nghĩa tả thực, vừa mang ý nghĩa biểu tượng. Nhan đề "Mẹ và quả" gợi ra hình ảnh quen thuộc ở mọi làng quê Việt Nam, đó là hình ảnh người mẹ tần tảo sớm hôm chăm chút cho cây trái trong vườn cũng như chăm chút cho con cái từng ngày.

Mở đầu bài thơ, tác giả đã tái hiện lại hình ảnh người mẹ gắn liền với những mùa quả trên mảnh vườn nhỏ bé:

"Những mùa quả mẹ tôi hái được
Giỏ mẹ mang đi bán ở chợ huyện
Lũ chúng tôi đàn con mẹ lớn lên
Cũng giống như cây trong vườn mẹ vun trồng."

Hình ảnh người mẹ hiện lên gắn liền với những mùa quả, đó là những thứ quả ngon ngọt do chính tay mẹ vun trồng, chăm bón mà có được. Ngày ngày mẹ chăm bẵm, tưới tắm để cây ra hoa kết trái, để những quả thơm được thu hoạch sau này trở thành món quà vô giá. Mẹ chăm sóc cây cối như chính những đứa con ruột thịt của mình vậy. Trong bài thơ, Nguyễn Khoa Điềm đã khéo léo sử dụng hình ảnh ẩn dụ "giống cây" để chỉ những đứa con trong gia đình. Cũng giống như cây cối trong vườn mẹ, lũ chúng tôi lớn lên bằng sự chăm sóc, yêu thương của mẹ và anh chị em cũng lớn lên giống như mẹ, như bố. Họ được thừa hưởng những nét tinh túy nhất từ cha mẹ.

Từ những mùa quả quen thuộc trong vườn nhà, tác giả đã liên tưởng đến những đứa con trong gia đình. Chúng cũng lớn lên nhờ bàn tay chăm sóc của mẹ và rồi sẽ khôn lớn, trưởng thành giống như mẹ vẫn ngày đêm mong chờ. Những đứa con ấy sẽ tiếp nối truyền thống của cha ông, gieo trồng nên những mùa quả thơm mát trên mảnh đất quê hương:

"Quả xanh tốt mẹ nhìn thấy trước
Bọn tôi đứa nào cũng quý mẹ
Chúng mang về đặt bên bàn thờ
Ngẩng đầu lên trái đã chín rồi."

Khi còn là những hạt mầm nhỏ bé nằm im trong lòng đất hoặc khi đã được trồng xuống đất, cây sẽ dần dần lớn lên và trổ hoa kết trái. Còn đối với con người, khi còn nằm trong bụng mẹ thì chỉ là một bào thai bé nhỏ, nhưng khi cất tiếng khóc chào đời và mở mắt nhìn ra thế giới, ta sẽ bước sang một chặng đường mới. Khi còn bé, ta sẽ lần lượt trải qua các giai đoạn sơ sinh, tập lẫy, tập bò, tập đứng, tập đi,... Và rồi khi trưởng thành, ta sẽ có đủ khả năng để cống hiến cho xã hội. Tất cả những thay đổi ấy đều được mẹ âm thầm chứng kiến, dõi theo từ phía sau.

Trong khổ thơ tiếp theo, nhà thơ đã sử dụng biện pháp tu từ hoán dụ - hình ảnh "bàn tay mẹ mỏi" kết hợp với nghệ thuật ẩn dụ - "quả lặn rồi lại mọc" như muốn gửi gắm đến bạn đọc một thông điệp sâu sắc rằng mẹ đã già, không còn khỏe mạnh như xưa nữa. Nhưng vì các con vẫn còn chưa ổn định cuộc sống nên mẹ vẫn phải cố gắng để chăm sóc cho các con. Chính vì vậy, các con dù đã khôn lớn, trưởng thành vẫn phải biết ơn đấng sinh thành - đó là bổn phận của mỗi người con.

Và rồi đến một ngày kia, mẹ đã già yếu, không thể lao động nặng nhọc nữa. Các con đã khôn lớn, trưởng thành, đã biết tự lập, biết lo toan cho cuộc sống của chính mình. Lúc này, những đứa con không cần mẹ phải chăm sóc, nuôi nấng nữa mà tự thân họ sẽ lo liệu, sắp xếp cuộc sống của mình.

"Tôi hoảng sợ ngày bàn tay mẹ mỏi
Mình vẫn còn một thứ quả non xanh?"

Đến đây, nhà thơ đã bộc lộ trực tiếp cảm xúc của mình qua hai câu thơ đầy ấn tượng. Tác giả sợ rằng mình vẫn còn là một thứ quả non xanh khi bàn tay mẹ đã mỏi. Qua đó, ta có thể cảm nhận được tình cảm chân thành, sâu sắc của người con dành cho mẹ. Đó cũng là tình cảm thiêng liêng mà mỗi người con nên cảm thấy xấu hổ nếu không biết đền đáp công ơn của mẹ.

Bài thơ "Mẹ và quả" của Nguyễn Khoa Điềm đã khắc họa thành công hình ảnh người mẹ với những phẩm chất tốt đẹp của người phụ nữ Việt Nam. Qua đó, tác giả muốn nhắn nhủ tới mỗi người con rằng hãy luôn biết ơn công lao sinh thành, dưỡng dục của mẹ và phấn đấu trở thành một thứ quả lành lúc trưởng thành.