Nhà thơ Nguyễn Đức Mậu sinh năm 1948 tại Nam Định. Ông là một nhà thơ quân đội và đã có những đóng góp to lớn vào kho tàng thơ ca Việt Nam. Thơ của ông luôn mang đậm dấu ấn cá nhân, vừa giản dị mộc mạc lại vừa sâu lắng trữ tình. Một số tác phẩm tiêu biểu của ông bao gồm: "Trường Sơn Đông", "Trái tim sinh nở", "Đợi",... Trong đó, bài thơ "Hoa dại" là một tác phẩm đặc sắc, thể hiện rõ nét phong cách thơ của Nguyễn Đức Mậu.
Bài thơ "Hoa dại" kể về câu chuyện của những bông hoa dại mọc trên núi Hoàng Liên. Những bông hoa ấy tuy nhỏ bé, khiêm tốn nhưng lại mang trong mình một sức sống mãnh liệt, kiên cường. Chúng không cần ai nhớ mặt đặt tên, cũng chẳng cần ai nâng niu trân trọng. Nhưng chúng vẫn cứ nở rộ, vẫn cứ tỏa hương thơm ngát giữa bạt ngàn rừng xanh.
Mở đầu bài thơ, tác giả đã sử dụng hình ảnh ẩn dụ để miêu tả vẻ đẹp của hoa dại:
"Hoa dại trên núi Hoàng Liên
Không ai nhớ mặt đặt tên
Nhưng vẫn nở mênh mông màu sắc của mình".
Những bông hoa dại ấy mọc trên đỉnh núi cao chót vót, nơi khí hậu khắc nghiệt, đất đai cằn cỗi. Chúng không được ai chăm sóc, cũng chẳng được ai nâng niu. Thế nhưng, chúng vẫn cứ vươn lên mạnh mẽ, vẫn cứ khoe sắc thắm giữa trời mây non nước.
Tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ so sánh để nhấn mạnh vẻ đẹp của hoa dại:
"Dẫu không ai nhớ mặt đặt tên
Vẫn nở mênh mông màu sắc của mình".
Câu thơ như một lời khẳng định đầy kiêu hãnh của hoa dại. Dù không được ai biết đến, dù không được ai yêu mến, nhưng chúng vẫn cứ tỏa sáng rực rỡ, vẫn cứ mang đến cho đời một vẻ đẹp riêng biệt.
Trong khổ thơ tiếp theo, tác giả đã lí giải nguyên nhân khiến hoa dại có sức sống mãnh liệt:
"Bởi lòng dại luôn khát khao
Nên dẫu khô cằn sỏi đá
Vẫn nở hoa tươi rạng ngời".
Lòng dại là một khái niệm trừu tượng, chỉ tâm hồn thuần khiết, trong sáng của những bông hoa dại. Lòng dại luôn tràn đầy niềm tin yêu cuộc sống, luôn khát khao được cống hiến cho đời. Chính vì vậy, dù phải sống trong môi trường khắc nghiệt, dù phải chịu đựng bao gian khổ, vất vả, nhưng hoa dại vẫn cứ vươn lên mạnh mẽ, vẫn cứ tỏa sáng rực rỡ.
Khổ thơ cuối cùng, tác giả đã ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn của hoa dại:
"Hoa dại dẫu không tên tuổi
Vẫn đẹp hơn mọi loài hoa
Bởi lòng dại luôn chân thành
Giữa muôn vàn hoa đua sắc".
Vẻ đẹp của hoa dại không nằm ở dáng vẻ bề ngoài, cũng không nằm ở danh tiếng hay địa vị. Vẻ đẹp của hoa dại nằm ở tấm lòng chân thành, ở trái tim thuần khiết, ở nghị lực phi thường.
Bài thơ "Hoa dại" là một bài thơ hay, giàu ý nghĩa. Bài thơ đã ca ngợi vẻ đẹp của những con người nhỏ bé, vô danh nhưng lại có một sức sống mãnh liệt, một tâm hồn cao đẹp. Họ là những bông hoa dại, dẫu không được ai biết đến, dẫu không được ai yêu mến, nhưng họ vẫn luôn tỏa sáng rực rỡ, vẫn luôn mang đến cho đời một vẻ đẹp riêng biệt.
Thông qua hình ảnh hoa dại, tác giả Nguyễn Đức Mậu muốn gửi gắm tới người đọc một thông điệp ý nghĩa: Hãy luôn giữ gìn tâm hồn trong sáng, thuần khiết. Bởi tâm hồn chính là cội nguồn của mọi vẻ đẹp.