Trong truyện ngắn "Lão Hạc", Nam Cao đã khắc họa thành công hình ảnh người nông dân Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám với đầy đủ những phẩm chất tốt đẹp như chăm chỉ, cần cù, giàu tình yêu thương và giàu đức hy sinh. Nhân vật chính của tác phẩm là một ông lão nông dân tên Hạc, vợ mất sớm, con trai vì không lấy được vợ mà bỏ nhà đi đồn điền cao su. Lão sống lủi thủi với con chó Vàng, coi nó như người thân trong gia đình. Nhưng rồi lão ốm, lão tiêu tốn quá nhiều tiền dành dụm cho con, cuối cùng đành bán con Vàng đi. Vì thương con, lão chấp nhận chịu đựng những nỗi đau già yếu bệnh tật, thậm chí cả cái đói để tránh làm phiền hàng xóm. Cuối cùng, lão tự tử bằng bả chó, kết thúc cuộc đời trong bi kịch.
Nhân vật Lão Hạc đã để lại trong lòng người đọc ấn tượng sâu sắc về một người cha mẫu mực, một con người có nhân cách đáng quý và một triết lý sống thấm đẫm tình người. Trước hết, Lão Hạc là một người cha hết lòng yêu thương con. Vợ mất sớm, lão ở vậy nuôi con, bao nhiêu tình yêu thương lão đều dành cho con trai mình. Khi con không lấy được vợ bỏ đi đồn điền cao su, lão ở nhà chờ đợi con về, ngày ngày làm bạn với con Vàng. Lão yêu con Vàng lắm, lão coi nó như một người bạn, có khi như một đứa con tinh thần. Lão thường tâm sự với nó, chăm sóc nó, cưng nựng nó. Lão gọi nó là cậu Vàng, đối xử với nó như với một con người. Mỗi lần uống nước hay ngồi chơi với cháu, lão đều nhớ đến con trai và rưng rưng nước mắt. Tình yêu thương con của lão thật cảm động biết mấy!
Không chỉ là một người cha yêu thương con, Lão Hạc còn là một con người có lòng tự trọng cao. Dù sống trong hoàn cảnh túng quẫn, nhưng lão nhất quyết không chịu bán đi mảnh vườn của mình để dành cho con trai. Lão thà chịu đói, chịu rét chứ nhất quyết không chịu ăn cắp, ăn trộm hay ăn bớt của ai. Thậm chí, lão còn chọn cái chết để bảo toàn tài sản cho con. Cái chết ấy là minh chứng rõ nét nhất cho lòng tự trọng và nhân cách cao đẹp của lão.
Bên cạnh đó, Lão Hạc còn là một người giàu lòng nhân ái. Lão sẵn sàng giúp đỡ hàng xóm khi họ gặp khó khăn. Khi Binh Tư bị bắt, lão đã cho hắn vay gạo để cầm cự qua cơn đói. Hay khi ông giáo cần giống trầu, lão cũng sẵn sàng chia sẻ cây trầu của mình cho ông giáo. Điều này cho thấy lão là một người có tấm lòng nhân hậu, luôn sẵn sàng giúp đỡ người khác.
Như vậy, nhân vật Lão Hạc là một biểu tượng đẹp đẽ của người nông dân Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám. Lão là một người cha mẫu mực, một con người có nhân cách đáng quý và một triết lý sống thấm đẫm tình người. Qua nhân vật này, Nam Cao đã lên án xã hội bất công, tàn bạo đã đẩy người nông dân vào bước đường cùng, đồng thời ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn của họ.