Cách nhận biết axit quan trọng, thường gặp, nhanh nhất

Cách nhận biết axit quan trọng, thường gặp

1. Cách nhận biết axit clohiđric (HCl)

  Axit clohiđric (HCl) là một trong những hóa chất quan trọng được sản xuất nhiều trên thế giới. Phần lớn, dùng để sản xuất các muối clorua và tổng hợp các chất hữu cơ. Bài viết sau đây, sẽ giúp các em biết các cách nhận biết axit clohiđric.

I. Cách nhận biết axit axit clohiđric (HCl)

- Axit clohiđric là axit vô cơ có tính axit mạnh.

- Cách nhận biết:

+ Dùng quỳ tím: Quỳ tím chuyển sang màu đỏ.

→ Đây là cách nhận biết đơn giản và nhanh chóng.

+ Dùng dung dịch AgNO₃: Xuất hiện kết tủa trắng không tan trong HNO₃.

HCl + AgNO₃ → AgCl↓ + HNO₃

+ Có thể dùng kim loại như Zn hoặc Fe …: Kim loại tan ra, có khí không màu thoát ra.

Fe + 2HCl → FeCl₂ + H₂↑

+ Dùng muối cacbonat (như Na₂CO₃): sủi bọt khí

Na₂CO₃ + 2HCl → 2NaCl + CO₂↑ + H₂O

- Lưu ý: Khi nhận biết đồng thời các dung dịch axit HF, HCl, HBr, HI thì dùng dung dịch AgNO₃, hiện tượng:

+ Không hiện tượng: HF

+ Xuất hiện kết tủa trắng: HCl

AgNO₃ + HCl → AgCl↓ + HNO₃

+ Xuất hiện kết tủa màu vàng nhạt: HBr

AgNO₃ + HBr → AgBr↓ + HNO₃

+ Xuất hiện kết tủa màu vàng đậm: HI

AgNO₃ + HI → AgI↓ + HNO₃

II. Mở rộng

- Axit clohiđric là chất lỏng không màu, mùi xốc. Dung dịch HCl đậm đặc nhất (ở 20°) đạt tới nồng độ 37%.

- Dung dịch HCl đặc “bốc khói” trong không khí ẩm. Đó là do hiđro clorua thoát ra tạo với hơi nước trong không khí thành những hạt dung dịch nhỏ như sương mù.

III. Bài tập minh họa

Bài 1: Dùng phương pháp hóa học, phân biệt các dung dịch axit loãng sau: HCl, HNO₃, H₂SO₄ chứa trong các lọ mất nhãn.

Hướng dẫn giải:

- Các dung dịch axit trên đều là axit mạnh.

→ Nhận biết dựa vào gốc axit.

- Dùng dung dịch BaCl₂, hiện tượng thu được:

+ Kết tủa trắng: H₂SO₄.

H₂SO₄ + BaCl₂ → BaSO₄↓ + 2HCl

+ Không hiện tượng: HNO₃ và HCl.

- Dùng dung dịch AgNO₃, hiện tượng thu được:

+ Kết tủa trắng: HCl.

HCl + AgNO₃ → AgCl↓ + HNO₃

+ Không hiện tượng: HNO₃.

Bài 2: Bằng phương pháp hóa học, hãy nhận biết các dung dịch sau: HCl, NaCl, NaOH chứa trong các lọ mất nhãn.

Hướng dẫn giải:

- Phương pháp nhận biết: dùng quỳ tím

- Hiện tượng:

+ Quỳ tím hóa đỏ: HCl.

+ Quỳ tím hóa xanh: NaOH.

+ Quỳ tím không đổi màu: NaCl.

2. Cách nhận biết axit sunfuhiđric (H₂S)

       Khí H₂S (hiđro sunfua) là khí không màu, mùi trứng thối, nặng hơn không khí và khi tan trong nước tạo ra dung dịch axit sunfuhiđric. Bài viết dưới đây, sẽ cung cấp cho các em cách nhận biết axit sunfuhiđric.

I. Cách nhận biết axit sunfuhiđric

- Axit sunfuhiđric là một axit rất yếu, yếu hơn cả axit cabonic và là axit 2 nấc.

H₂S ⇄ HS^- + H⁺

HS^- ⇄ S^2- + H⁺

- Cách nhận biết: Dùng quỳ tím

- Hiện tượng: Quỳ tím chuyển đỏ

Ngoài ra, có thể nhận biết axit sunfuhiđric bằng dung dịch muối như CuSO₄ hay Pb(NO₃)₂; (CH₃COO)₂Pb …  hiện tượng sinh ra kết tủa màu đen.

Phương trình hóa học:

H₂S + CuSO₄ → CuS↓ + H₂SO₄

H₂S + Pb(NO₃)₂ → PbS↓ + 2HNO₃

Lưu ý: Không nhận biết H₂S bằng muối của kim loại sắt hay kẽm … (như FeCl₂, FeSO₄, ZnCl₂, ZnSO₄  …) vì phản ứng không xảy ra.

II. Mở rộng

- Dung dịch axit sunfuhiđric ngoài tính axit yếu còn có tính khử mạnh.

- Dung dịch axit sunfuhiđric tiếp xúc với không khí, nó dần trở nên vẩn đục màu vàng, do oxi của không khí đã oxi hóa H₂S  thành S:

                   2H₂S + O₂ → 2H₂O + 2S↓

III. Bài tập nhận biết axit sunfuhiđric

Bài 1: Bằng phương pháp hóa học hãy phân biệt 2 dung dịch axit sau: H₂S và H₂SO₄?

Hướng dẫn giải:

Dùng dung dịch Ba(OH)₂ để phân biệt, ta thu được hiện tượng:

- Xuất hiện kết tủa trắng: H₂SO₄

Ba(OH)₂ + H₂SO₄ → BaSO₄↓ + 2H₂O

- Không hiện tượng: H₂S

Ba(OH)₂ + H₂S → BaS + 2H₂O

Bài 2: Trình bày phương pháp hóa học nhận biết các dung dịch không màu sau: Na₂S, H₂S, NaOH, HCl, NaCl chứa trong các lọ mất nhãn.

Hướng dẫn giải:

- Đánh số thứ tự từng lọ mất nhãn, trích mỗi lọ một ít sang ống nghiệm đánh số tương ứng (trích mẫu thử).

- Nhúng các mẩu quỳ tím vào các dung dịch mẫu thử, hiện tượng:

+ Quỳ tím chuyển sang màu đỏ: H₂S, HCl (nhóm I).

+ Quỳ tím chuyển sang màu xanh: Na₂S, NaOH (nhóm II).

+ Quỳ tím không đổi màu: NaCl

- Nhỏ vài giọt dung dịch CuCl₂ vào các mẫu thử ở nhóm I và II, ta có hiện tượng:

Nhóm I: 

+ Xuất hiện kết tủa màu đen: H₂S

H₂S + CuCl₂ → CuS↓ + 2HCl

+ Không hiện tượng: HCl

Nhóm II:

+ Xuất hiện kết tủa màu đen: Na₂S

Na₂S + CuCl₂ → CuS↓ + 2NaCl

+ Xuất hiện kết tủa màu xanh: NaOH

CuCl₂ + 2NaOH → Cu(OH)₂↓ + 2NaCl

3. Cách nhận biết axit sunfuric (H₂SO₄)

 Axit sunfuric là một trong các hóa chất vô cơ quan trọng hàng đầu, được tổng hợp với lượng vô cùng lớn. Cách nhận biết axit này như thế nào? Bài viết dưới đây sẽ tổng hợp các cách nhận biết cho các em.

I. Cách nhận biết axit sunfuric (H₂SO₄)

- Axit sunfuric (H₂SO₄) là một axit mạnh. 

-Cách nhận biết axit sunfuric loãng:

+ Dùng quỳ tím: Quỳ tím hóa đỏ.

+ Dùng muối bari tan (như BaCl₂, Ba(NO₃)₂) hoặc Ba(OH)₂: Xuất hiện kết tủa trắng.

BaCl₂ + H₂SO₄ → BaSO₄↓ + 2HCl

Ba(OH)₂ + H₂SO₄ → BaSO₄↓ + 2H₂O

+ Có thể dùng kim loại như  Zn hoặc Fe …: Kim loại tan ra, có khí thoát ra.

Fe + H₂SO₄ → FeSO₄ + H₂↑

+ Dùng muối cacbonat (như Na₂CO₃): sủi bọt khí

Na₂CO₃ + H₂SO₄ → Na₂SO₄ + CO₂↑ + H₂O

- Lưu ý: Nếu nhận biết từ hai axit trở nên thì ta nhận biết dựa vào gốc axit.

II. Mở rộng

- Phần lớn axit sunfuric tổng hợp được đem đi sản xuất phân bón hóa học, ngoài ra được dùng trong các ngành công nghiệp luyện kim, chất dẻo, giấy, sợi,…

- Axit H₂SO₄ đặc có tính axit mạnh và oxi hóa mạnh. Đặc biệt, H₂SO₄ đặc có tính háo nước đặc trưng, nếu dính vào da sẽ gây bỏng nặng. Vì vậy,  khi sử dụng H₂SO₄ đặc phải hết sức cẩn thận.

III. Bài tập nhận biết axit sunfuric

Bài 1: Không dùng các chất chỉ thị, hãy phân biệt hai dung dịch không màu sau: H₂SO₄ và Na₂SO₄.

Hướng dẫn giải:

- Cho đinh sắt vào các ống nghiệm chứa hai dung dịch:

- Hiện tượng:

+ Đinh sắt tan 1 phần, có bọt khí không màu thoát ra: H₂SO₄.

Fe + H₂SO₄ → FeSO₄ + H₂↑

+ Không hiện tượng: Na₂SO₄.

Bài 2: Dự đoán hiện tượng và viết phương trình hóa học (nếu có) khi cho lần lượt: Mẩu quỳ tím, Zn, NaOH, Ba(OH)₂ vào dung dịch axit sunfuric?

Hướng dẫn giải:

- Cho mẩu quỳ tím vào dung dịch axit H₂SO₄: quỳ tím hóa đỏ.

- Cho Zn vào dung dịch axit H₂SO₄: Zn tan ra và có khí không màu thoát ra.

Phương trình hóa học:

Zn + H₂SO₄ → ZnSO₄ + H₂↑

- Cho NaOH vào dung dịch axit H₂SO₄: không hiện tượng.

Phương trình hóa học:

2NaOH + H₂SO₄ → Na₂SO₄  + 2H₂O

Chú ý: NaOH có phản ứng với H₂SO₄ nhưng không cho hiện tượng có thể quan sát được.

- Cho Ba(OH)₂ vào dung dịch axit H₂SO₄: xuất hiện kết tủa trắng.

Phương trình hóa học:

Ba(OH)₂ + H₂SO₄ → BaSO₄↓ + 2H₂O

4. Cách nhận biết axit nitric (HNO₃)

Axit nitric có rất nhiều ứng dụng quan trọng. Phần lớn dùng để sản xuất phân đạm, ngoài ra còn được dùng để sản xuất thuốc nổ, thuốc nhuộm, dược phẩm,… Bài viết dưới đây sẽ giúp các em nhận biết axit này nhanh nhất.

I. Cách nhận biết axit nitric (HNO₃)

- Axit nitric là một axit mạnh và có tính oxi hóa rất mạnh.

- Cách nhận biết dung dịch axit HNO₃ loãng:

+ Dùng quỳ tím: quỳ tím chuyển sang màu đỏ.

+ Dùng kim loại Cu: Đồng tan ra, dung dịch thu được có màu xanh, thoát ra khí màu nâu (thực tế là thoát ra khí không màu hóa nâu ngoài không khí).

3Cu + 8HNO_{3 loãng} → 3Cu(NO₃)₂ + 2NO↑ + 4H₂O

2NO_{(không màu)} + O₂ → 2NO_{2 (nâu đỏ)}

II. Mở rộng

- Axit nitric tinh khiết là chất lỏng, không màu, bốc khói mạnh trong không khí ẩm.

- Axit nitric kém bền. Ngay ở điều kiện thường, khi có ánh sáng, dung dịch axit nitric đặc bị phân hủy một phần giải phóng khí NO₂. Khí này tan trong dung dịch axit, làm cho dung dịch có màu vàng.

4HNO₃4NO₂ + 2H₂O + O₂

- Trong phòng thí nghiệm, thường có loại HNO₃ đặc có nồng độ 68%. 

- Axit nitric bốc khói chứa 98% HNO₃ thường được sử dụng trong ngành công nghiệp thuốc nổ.

III. Bài tập nhận biết axit nitric (HNO₃)

Bài 1: Cho các hóa chất sau: quỳ tím, Cu, NaOH, phenolphtalein, BaCl₂, AgNO₃. Số chất có thể phân biệt hai dung dịch loãng: HNO₃ và HCl đựng trong lọ bị mất nhãn?

A. 1

B. 2

C. 3

D. 4

Hướng dẫn giải:

- Quỳ tím, phenolphtalein, BaCl₂, NaOH không phân biệt được.

- Cho Cu vào, hiện tượng thu được:

+ Đồng tan ra, dung dịch có màu xanh, có khí thoát ra: HNO₃.

3Cu + 8HNO_{3 loãng} → 3Cu(NO₃)₂ + 2NO↑ + 4H₂O

2NO + O₂ → 2NO₂

+ Không hiện tượng: HCl

-  Cho AgNO₃ vào, hiện tượng thu được:

+ Xuất hiện kết tủa trắng: HCl.

AgNO₃ + HCl → AgCl↓ + HNO₃

+ Không hiện tượng: HNO₃.

Đáp án B

Bài 2: Chỉ dùng một hóa chất, hãy phân biệt các dung dịch sau: HNO₃, NaNO₃, H₂SO₄, Ba(OH)₂ chứa trong các lọ mất nhãn.

Hướng dẫn giải:

- Đánh số thứ tự từng lọ mất nhãn, trích mỗi lọ một ít sang ống nghiệm đánh số tương ứng (trích mẫu thử).

- Cho các mẩu quỳ tím vào các mẫu thử, hiện tượng:

+ Quỳ tím chuyển sang màu đỏ: HNO₃ và H₂SO₄ (nhóm I)

+ Quỳ tím chuyển sang màu xanh: Ba(OH)₂.

+ Quỳ tím không đổi màu: NaNO₃.

- Cho vài giọt dung dịch Ba(OH)₂ vừa nhận biết ở trên vào các mẫu thử nhóm I, hiện tượng:

+ Xuất hiện kết tủa trắng: H₂SO₄.

H₂SO₄ + Ba(OH)₂ → BaSO₄↓ + 2H₂O

+ Không hiện tượng: HNO₃.

Ba(OH)₂ + 2HNO₃ → Ba(NO₃)₂ + 2H₂O

5. Cách nhận biết axit photphoric (H₃PO₄)

Axit photphoric là chất tinh thể trong suốt, rất háo nước nên dễ chảy rữa, tan trong nước theo bất kì tỉ lệ nào để tạo thành dung dịch. Axit photphoric thường dùng là dung dịch đặc, sánh, không màu, có nồng độ 85%. Bài viết sau đây, sẽ giúp các em nắm được cách nhận biết dung dịch axit này.

I. Cách nhận biết axit photphoric

- Axit photphoric là axit 3 nấc, có độ mạnh trung bình.

Nấc 1: H₃PO₄ ⇄ H₂PO₄^- + H⁺

Nấc 2: H₂PO₄^- ⇄ HPO₄^2- + H⁺

Nấc 3: HPO₄^2- ⇄ PO₄^3- + H⁺

- Cách nhận biết: dùng quỳ tím

- Hiện tượng: quỳ tím chuyển sang màu đỏ.

Chú ý: Không dùng AgNO₃ để nhận biết H₃PO₄ vì kết tủa Ag₃PO₄ (vàng) tan được trong axit HNO₃ loãng.

II. Mở rộng

Phần lớn axit H₃PO₄ loại kĩ thuật dùng để sản xuất muối photphat và sản xuất phân bón, hợp chất cơ photpho (làm thuốc trừ sâu),…H₃PO₄ tinh khiết được dùng trong công nghiệp dược phẩm.

III. Bài tập nhận biết axit photphoric 

Bài 1: Nêu phương pháp hóa học phân biệt hai axit H₃PO₄ và HCl?

Hướng dẫn giải:

- Dùng dung dịch Ba(OH)₂, hiện tượng:

+ Xuất hiện kết tủa trắng: H₃PO₄

2H₃PO₄ + 3Ba(OH)₂ → Ba₃(PO₄)₂↓ + 6H₂O

+ Không hiện tượng: HCl 

2HCl + Ba(OH)₂ → BaCl₂ + 2H₂O

Chú ý: HCl có phản ứng với Ba(OH)₂ nhưng không cho hiện tượng có thể quan sát được.

Bài 2: Dùng một thuốc thử, hãy phân biệt các dung dịch axit sau: H₃PO₄, Ba(OH)₂, NaCl, HNO₃ chứa trong các lọ mất nhãn.

Hướng dẫn giải:

- Đánh số thứ tự từng lọ mất nhãn, trích mỗi lọ một ít sang ống nghiệm đánh số tương ứng (trích mẫu thử).

- Nhúng các mẩu quỳ tím vào các mẫu thử, hiện tượng:

+ Quỳ tím đổi sang màu đỏ: H₃PO₄ và HNO₃ (nhóm I)

+ Quỳ tím đổi sang màu xanh: Ba(OH)₂

+ Quỳ tím không đổi màu: NaCl

- Nhỏ vài giọt dung dịch Ba(OH)₂ vừa nhận biết vào các mẫu thử ở nhóm I:

+ Xuất hiện kết tủa màu trắng: H₃PO₄.

2H₃PO₄ + 3Ba(OH)₂ → Ba₃(PO₄)₂↓ + 6H₂O

+ Không hiện tượng: HNO₃.

2HNO₃ + Ba(OH)₂ → Ba(NO₃)₂ + 2H₂O

Chú ý: HNO₃ có phản ứng với Ba(OH)₂ nhưng không cho hiện tượng có thể quan sát được.

6. Cách nhận biết axit sunfurơ (H₂SO₃)

Axit sunfurơ có công thức là H₂SO₃ sinh ra khi sục khí SO₂ vào nước. Đây là một trong những axit yếu mà các em hay gặp. Nhận biết axit này bằng cách nào? Đọc bài viết dưới đây, các em sẽ có câu trả lời.

I. Cách nhận biết axit sunfurơ

Axit sunfurơ là một axit yếu và 2 nấc.

H₂SO₃ ⇄ H⁺ +HSO₃^-

HSO₃^- ⇄ H⁺ + SO₃^2-

- Cách nhận biết: Dùng quỳ tím

- Hiện tượng: Quỳ tím đổi sang màu đỏ nhạt

Ngoài ra, chúng ta có thể dùng dung dịch Ca(OH)₂ hoặc Ba(OH)₂ dư để nhận biết.

+ Hiện tượng: Xuất hiện kết tủa màu trắng

+ Phương trình hóa học:

H₂SO₃ + Ba(OH)₂ → BaSO₃↓ + 2H₂O

H₂SO₃ + Ca(OH)₂ → CaSO₃↓ + 2H₂O

II. Bài tập nhận biết axit sunfurơ

Bài 1: Có ba lọ, mỗi lọ đựng một dung dịch sau: HCl, H₂SO₄, H₂SO₃. Có thể phân biệt các dung dịch trong mỗi lọ bằng phương  pháp hóa học với một thuốc thử nào sau:

A. Quỳ tím

B. Dung dịch NaOH

C. Dung dịch Ba(OH)₂

D. Dung dịch KOH

Hướng dẫn giải:

- Có thể phân biệt các dung dịch trên bằng thuốc thử Ba(OH)₂, hiện tượng:

+ Xuất hiện kết tủa trắng: H₂SO₄ và H₂SO₃.

H₂SO₄ + Ba(OH)₂ → BaSO₄↓ + 2H₂O

H₂SO₃ + Ba(OH)₂ → BaSO₃↓ + 2H₂O

+ Không hiện tượng: HCl

- Dùng chính HCl đã nhận biết nhỏ vào các ống nghiệm chứa chất kết tủa ở trên:

+ Kết tủa tan, có khí bay ra: BaSO₃

BaSO₃ + 2HCl → BaCl₂ + SO₂↑ + H₂O

+ Không hiện tượng: BaSO₄

Lưu ý: Khí SO₂ là khí độc, có mùi sốc nên khi tiến hành thí nghiệm phải tiến hành trong tủ hút.

Đáp án C

Bài 2: Cho các dung dịch bị giấu nhãn sau: H₂SO₃, NaOH, NaCl. Nêu phương pháp hóa học để phân biệt các dung dịch trên?

Hướng dẫn giải:

Thuốc thử: Quỳ tím

Hiện tượng:

- Quỳ tím chuyển sang màu xanh: NaOH

- Quỳ tím chuyển sang màu đỏ nhạt: H₂SO₃

- Quỳ tím không đổi màu: NaCl.

7. Cách nhận biết axit cacbonic (H₂CO₃)

Axit cacbonic là một hợp chất chứa cacbon có công thức hóa học là H₂CO₃. Dung dịch CO₂ trong nước chứa một lượng nhỏ hợp chất này. Cách nhận biết dung dịch axit này như thế nào? Bài viết bên dưới sẽ giúp các em có câu trả lời.

I. Cách nhận biết axit cacbonic

Axit cacbonic là một axit yếu, không phân li hoàn toàn trong nước:

H₂CO₃ ⇄ H⁺ +HCO₃^-

 Axit cacbonic cũng không bền, dễ bị phân hủy:

H₂CO₃ CO₂↑ + H₂O

- Cách nhận biết: Dùng quỳ tím

- Hiện tượng: Quỳ tím hóa đỏ nhạt

Ngoài ra, chúng ta có thể dùng dung dịch Ca(OH)₂ hoặc Ba(OH)₂ dư để nhận biết.

+ Hiện tượng: Xuất hiện kết tủa màu trắng

+ Phương trình hóa học:

H₂CO₃ + Ba(OH)₂ → BaCO₃↓ + 2H₂O

H₂CO₃ + Ca(OH)₂ → CaCO₃↓ + 2H₂O

II. Bài tập nhận biết axit cacbonic 

Bài 1: Chỉ dùng dung dịch Ba(OH)₂ thì phân biệt được bao nhiêu dung dịch trong dãy sau: H₂CO₃, Na₂SO₄, HCl, Na₂CO₃?

Hướng dẫn giải:

- Khi nhỏ Ba(OH)₂ vào các mẫu thử, hiện tượng:

+ Xuất hiện kết tủa trắng: H₂CO₃, Na₂SO₄, Na₂CO₃ (nhóm I)

H₂CO₃ + Ba(OH)₂ → BaCO₃↓ + 2H₂O

Na₂SO₄ + Ba(OH)₂ → BaSO₄↓ + 2NaOH

Na₂CO₃ + Ba(OH)₂ → BaCO₃↓ + 2NaOH

+ Không hiện tượng: HCl

- Dùng HCl đã nhận biết nhỏ vào các kết tủa tương ứng của các chất nhóm I:

+ Kết tủa tan và có khí thoát ra: BaCO₃ hay chất ban đầu là H₂CO₃ hoặc Na₂CO₃

BaCO₃ + 2HCl → BaCl₂ + CO₂↑ + H₂O

+ Kết tủa không tan: BaSO₄ hay chất ban đầu là Na₂SO₄.

- Dùng HCl đã nhận biết nhỏ vào các mẫu thử còn lại (H₂CO₃ hoặc Na₂CO₃)

+ Có khí không màu thoát ra: Na₂CO₃

Na₂CO₃ + 2HCl → 2NaCl + CO₂↑ + H₂O

+ Không hiện tượng: H₂CO₃.

→ Phân biệt được cả 4 dung dịch.

Bài 2: Nêu hiện tượng khí nhúng từng mẩu quỳ tím vào từng dung dịch sau: Na₂SO₄, HCl, H₂SO₄, BaCl₂, Ba(OH)₂, Na₂CO₃, NaOH, H₂CO₃.

Hướng dẫn giải:

- Quỳ tím chuyển sang màu đỏ: HCl, H₂SO₄, H₂CO₃ (đỏ nhạt).

- Quỳ tím chuyển sang màu xanh: Ba(OH)₂, Na₂CO₃, NaOH.

- Quỳ tím không đổi màu: Na₂SO₄ và BaCl₂.

8. Cách nhận biết axit flohiđric (HF)

 Axit flohiđric là một trong những nguồn flo quý giá, là tiền thân của nhiều dược phẩm, polime và phần lớn các chất tổng hợp có chứa flo. Vì vậy, nó được ứng dụng trong nhiều ngành công nghiệp như dầu khí, thủy tinh, kính,… Vậy axit này có gì đặc biệt không và nhận biết như thế nào? Bài viết dưới đây sẽ giúp các em nắm được cách nhận biết axit này nhanh nhất.

I. Cách nhận biết axit flohiđric

- Axit flohiđric là một axit yếu.

- Cách nhận biết: Dùng quỳ tím

- Hiện tượng: Quỳ tím hóa đỏ nhạt.

Lưu ý: 

- Không dùng AgNO₃ nhận biết HF vì không có phản ứng xảy ra.

- Khi nhận biết các đồng thời dung dịch axit HF, HCl, HBr, HI thì dùng dung dịch AgNO₃, hiện tượng:

+ Không hiện tượng: HF

+ Xuất hiện kết tủa trắng: HCl

AgNO₃ + HCl → AgCl↓ + HNO₃

+ Xuất hiện kết tủa màu vàng nhạt: HBr

AgNO₃ + HBr → AgBr↓ + HNO₃

+ Xuất hiện kết tủa màu vàng đậm: HI

AgNO₃ + HI→ AgI↓ + HNO₃

II. Mở rộng

- Axit flohiđric có tính chất đặc biệt là ăn mòn các đồ vật bằng thủy tinh.

SiO₂ + 4HF → SiF₄ + 2H₂O

→ Vì vậy, axit HF dùng để khắc chữ lên thủy tinh.

III. Bài tập nhận biết axit flohiđric

Bài 1: Phân biệt hai dung dịch sau: HF và NaF?

Hướng dẫn giải:

- Nhỏ vài giọt hai dung dịch trên lần lượt lên tấm thủy tinh, hiện tượng:

+ Thủy tinh bị ăn mòn: HF

SiO₂ + 4HF → SiF₄ + 2H₂O

+ Không hiện tượng: NaF

Bài 2: Cho các dung dịch bị giấu nhãn sau: HF, HBr, NaCl, NaOH. Nêu phương pháp phân biệt các dung dịch trên?

Hướng dẫn giải:

- Đánh số thứ tự từng lọ mất nhãn. Trích mỗi lọ một ít sang ống nghiệm đánh số tương ứng (trích mẫu thử).

- Dùng quỳ tím, hiện tượng:

+ Quỳ tím chuyển sang màu đỏ: HF, HBr (nhóm I)

+ Quỳ tím chuyển sang màu xanh: NaOH

+ Quỳ tím không đổi màu: NaCl

- Nhỏ vài giọt dung dịch AgNO₃ vào các mẫu thử ở nhóm I, hiện tượng:

+ Ống nghiệm xuất hiện kết tủa màu vàng nhạt: HBr

AgNO₃ + HBr → AgBr↓ + HNO₃

+ Không hiện tượng: HF.

- Dán nhãn các dung dịch đã nhận biết.

9. Cách nhận biết axit bromhiđric (HBr)

     Axit bromhiđric được biết đến là một axit vô cơ mạnh và được tạo thành khi hòa tan phân tử khí hiđro bromua trong nước. Cách nhận biết axit này như thế nào? Bài viết sau đây, giúp các em nắm được các cách nhận biết axit bromhiđric.

I. Cách nhận biết axit bromhiđric

- Axit bromhiđric là một axit mạnh, mạnh hơn axit HCl.

- Cách nhận biết: 

+ Dùng quỳ tím: Quỳ tím hóa đỏ.

+ Dùng dung dịch AgNO₃: Xuất hiện kết tủa màu vàng nhạt.

AgNO₃ + HBr → AgBr↓ + HNO₃

Lưu ý:

- Khi nhận biết các đồng thời dung dịch axit HF, HCl, HBr, HI thì dùng dung dịch AgNO₃, hiện tượng:

+ Không hiện tượng: HF

+ Xuất hiện kết tủa trắng: HCl

AgNO₃ + HCl → AgCl↓ + HNO₃

+ Xuất hiện kết tủa màu vàng nhạt: HBr

AgNO₃ + HBr → AgBr↓ + HNO₃

+ Xuất hiện kết tủa màu vàng đậm: HI

AgNO₃ + HI→ AgI↓ + HNO₃

II. Mở rộng

- Axit bromhiđric thường sử dụng chủ yếu để điều chế các muối bromua, đặc biệt là kẽm bromua, canxi bromua cũng như natri bromua. 

- Axit bromhiđric cũng là chất xúc tác cho các phản ứng ankyl hóa và giúp tách chiết các quặng. 

- Một số hợp chất brom hữu cơ quan trọng trong công nghiệp được điều chế từ HBr là anlyl bromua, axit bromaxetic và tetrabromobisphenol. 

III. Bài tập nhận biết axit bromhiđric 

Bài 1: Khi cho nhỏ vài giọt dung dịch AgNO₃ vào các dung dịch sau: HBr, KBr, NaF, NaCl. Số trường hợp thu được kết tủa là

A. 2

B. 3

C. 4

D. 5

Hướng dẫn giải:

AgNO₃ + HBr → AgBr↓ + HNO₃

AgNO₃ + KBr → AgBr↓ + KNO₃

AgNO₃ + NaCl → AgCl↓ + NaNO₃

→ Đáp án B

Bài 2: Nếu phương pháp phân biệt hai dung dịch axit HBr và HCl?

Hướng dẫn giải:

- Lấy mẫu thử và đánh số tương ứng.

- Nhỏ vài giọt dung dịch AgNO₃ vào các mẫu thử, hiện tượng:

+ Xuất hiện kết tủa màu vàng nhạt: HBr

AgNO₃ + HBr → AgBr↓ + HNO₃

+ Xuất hiện kết tủa màu trắng: HCl

AgNO₃ + HCl → AgCl↓ + HNO₃

10. Cách nhận biết axit axetic (CH₃COOH)

      Axit axetic là một trong các chất hữu cơ được sản xuất từ rất lâu đời và có ý nghĩa quan trọng trong sản xuất công nghiệp, sản xuất thực phẩm hay y học…Vậy làm cách nào nhận biết được axit này? Bài viết này, sẽ giúp các em nắm được cách nhận biết axit axetic.

I. Cách nhận biết axit axetic

- Axit axetic là một axit hữu cơ đơn giản và thường gặp.

- Cách nhận biết: dùng quỳ tím.

- Hiện tượng: quỳ tím hóa đỏ.

- Ngoài ra, có thể sử dụng muối cacbonat hoặc kim loại đứng trước H trong dãy hoạt động hóa học để nhận biết.

Ví dụ:

2CH₃COOH + CaCO₃ → (CH₃COO)₂Ca + CO₂ ↑ + H₂O

2CH₃COOH + Zn → (CH₃COO)₂Zn + H₂ ↑

II. Mở rộng

- Axit axetic là một chất lỏng không màu; vị chua và tan vô hạn trong nước.

- Axit axetic (CH₃COOH) được sản xuất theo 2 con đường chính là sinh học và tổng hợp. Trong đó, phương pháp sinh học chỉ chiếm khoảng 10% sản lượng.

- Axit axetic là một axit yếu, mang đầy đủ tính chất hóa học của một axit:

+ CH₃COOH là axit yếu, phân li một phần

CH₃COOH ⇄ CH₃COO^- + H⁺

+ CH₃COOH tác dụng với bazơ, oxit bazơ tạo thành muối và nước

CH₃COOH + NaOH → CH₃COONa + H₂O

2CH₃COOH + CuO → (CH₃COO)₂Cu + H₂O

+ CH₃COOH tác dụng được với muối của axit yếu hơn

2CH₃COOH + CaCO₃ → (CH₃COO)₂Ca + CO₂ + H₂O

+ CH₃COOH tác dụng được với kim loại đứng trước H trong dãy hoạt động hóa học của kim loại giải phóng H₂

2CH₃COOH + Mg → (CH₃COO)₂Mg + H₂

III. Bài tập nhận biết axit axetic 

Bài 1:Phân biệt rượu etylic, axit axetic và nước?

Hướng dẫn giải:

– Đánh số thứ tự từng lọ mất nhãn, trích mỗi lọ một ít sang ống nghiệm đánh số tương ứng.

– Cho quỳ tím vào các mẫu thử, hiện tượng:

+ Quỳ tím hóa đỏ: axit axetic.

+ Quỳ tím không đổi màu: rượu etylic (C₂H₅OH) và nước (nhóm I)

– Đốt các chất nhóm I.

+ Chất cháy với ngọn lửa xanh: C₂H₅OH

C₂H₅OH + 3O₂2CO₂ + 3H₂O

+ Chất không cháy: nước.

Bài 2: Nêu phương pháp phân biệt các dung dịch bị giấu nhãn sau: HCl, H₂SO₄ và axit axetic?

Hướng dẫn giải:

- Lấy mẫu thử và đánh số thứ tự tương ứng.

- Nhỏ vài giọt dung dịch BaCl₂ vào các mẫu thử, hiện tượng:

+ Xuất hiện kết tủa trắng: H₂SO₄.

H₂SO₄ + BaCl₂ → BaSO₄↓ + 2HCl

+ Không hiện tượng: HCl và axit axetic.

- Nhỏ vài giọt dung dịch AgNO₃ vào các mẫu thử còn lại, hiện tượng:

+ Xuất hiện kết tủa trắng: HCl.

HCl + AgNO₃ → AgCl↓ + HNO₃

+ Không hiện tượng: axit axetic.

- Dán nhãn tương ứng.

Xem thêm cách nhận biết các chất hóa học nhanh, chi tiết khác:

• Cách nhận biết các khí hay gặp

• Cách nhận biết một số oxit

• Cách nhận biết anken

• Cách nhận biết ankin

• Cách nhận biết ank-1-in