Pb(OH)2 + HNO3 → Pb(NO3)2 + H2O

Phản ứng Pb(OH)₂ + 2HNO₃ → Pb(NO₃)₂ + 2H₂O thuộc loại phản ứng trao đổi đã được cân bằng chính xác và chi tiết nhất. Bên cạnh đó là một số bài tập có liên quan về H₃PO₄ có lời giải, mời các bạn đón xem:

Pb(OH)₂ + 2HNO₃ → Pb(NO₃)₂ + 2H₂O

1. Phương trình hoá học của phản ứng Pb(OH)₂ tác dụng với HNO₃

Pb(OH)₂ + 2HNO₃ → Pb(NO₃)₂ + 2H₂O

2. Điều kiện của phản ứng Pb(OH)₂ tác dụng với HNO₃

- Phản ứng diễn ra ở ngay điều kiện thường.

3. Hiện tượng của phản ứng Pb(OH)₂ tác dụng với HNO₃

- Pb(OH)₂ tan dần, sau phản ứng thu được dung dịch trong suốt.

4. Phương trình ion thu gọn của phản ứng Pb(OH)₂ tác dụng với HNO₃

Bước 1: Viết phương trình phân tử:

Pb(OH)₂ + 2HNO₃ → Pb(NO₃)₂ + 2H₂O

Bước 2: Chuyển các chất vừa dễ tan, vừa điện li mạnh thành ion; Các chất kết tủa, chất khí, chất điện li yếu để nguyên dưới dạng phân tử ta được phương trình ion đầy đủ:

Pb(OH)₂ + 2H⁺ + 2NO₃^- → Pb²⁺ + 2NO₃^- + 2H₂O

Bước 3: Lược bỏ đi các ion giống nhau ở 2 vế ta được phương trình ion rút gọn:

Pb(OH)₂ + 2H⁺ → Pb²⁺ + 2H₂O

5. Mở rộng kiến thức về chì(II) hidroxit – Pb(OH)₂

Chì(II) hiđroxit có công thức hóa học: Pb(OH)₂, trong công thức này chì ở số oxi hóa +2. Ngoài ra, chì(II) hidroxit còn được viết dưới dạng axit là: H₂PbO₂.

5.1. Tính chất vật lí & nhận biết

- Tính chất vật lí: Không tan trong nước, là chất rắn, có màu trắng.

- Nhận biết: Đem hòa tan vào dung dịch NaOH dư, thấy chất rắn tan dần.

Pb(OH)₂ + 2NaOH→ Na₂PbO₂ + 2H₂O

5.2. Tính chất hóa học

- Mang tính chất của hiđroxit lưỡng tính.

Phản ứng với axit

Pb(OH)₂ + 2HCl → PbCl₂ + 2H₂O

Pb(OH)₂ + H₂SO₄ → PbSO₄ + 2H₂O

Hòa tan trong kiềm

Pb(OH)₂ + 2NaOH →Na₂PbO₂ + 2H₂O

Pb(OH)₂ +Ba(OH)₂ →BaPbO₂ + 2H₂O

Nhiệt phân:

Pb(OH)₂ $\stackrel{t^o}{\to }$ PbO + H₂O

5.3. Điều chế

- Cho dung dịch muối chì(II) tác dụng với dung dịch bazơ (vừa đủ).

Pb(NO₃)₂ + 2KOH → Pb(OH)₂↓ + 2KNO₃

6. Tính chất hoá học của HNO₃

6.1. HNO₃ có tính axit

HNO₃ là một trong các axit mạnh nhất, trong dung dịch loãng phân li hoàn toàn thành ion H⁺ và NO₃^-.

HNO₃ mang đầy đủ các tính chất của 1 axit như: làm quỳ tím hóa đỏ, tác dụng bazơ, oxit bazơ và muối của axit yếu hơn tạo thành muối nitrat. Ví dụ:

MgO + 2HNO₃ → Mg(NO₃)₂ + H₂O

Ca(OH)₂ + 2HNO₃ → Ca(NO₃)₂ + 2H₂O

BaCO₃ + 2HNO₃ → Ba(NO₃)₂ + CO₂ + H₂O

6.2. HNO₃ có tính oxi hóa mạnh:

Axit nitric là một trong những axit có tính oxi hóa mạnh. Tùy thuộc vào nồng độ của axit và độ mạnh yếu của chất khử, mà HNO₃ có thể bị khử đến các sản phẩm khác nhau của nitơ.

a. Tác dụng với kim loại:

+ HNO₃ phản ứng với hầu hết các kim loại trừ Au và Pt tạo thành muối nitrat, H₂­O và sản phẩm khử của N⁺⁵ (NO₂, NO, N₂O, N₂ và NH₄NO₃).
+ Thông thường: HNO₃ loãng → NO, HNO₃ đặc → NO₂ .

+ Với các kim loại có tính khử mạnh: Mg, Al, Zn,… HNO₃ loãng có thể bị khử đến N₂O, N₂, NH₄NO₃.

Cu + 4HNO_{3 đặc} → Cu(NO₃)₂ + 2NO₂ + 2H₂O

Fe + 4HNO_{3 loãng} → Fe(NO₃)₃ + NO + 2H₂O

4Zn + 10HNO_{3 loãng} → 4Zn(NO₃)₂ + NH₄NO₃ + 3H₂O

* Chú ý: Fe, Al, Cr bị thụ động trong dd HNO₃ đặc, nguội do tạo màng oxit bền, bảo vệ kim loại khỏi tác dụng của axit, do đó có thể dùng bình Al hoặc Fe để đựng HNO₃ đặc, nguội.

b. Tác dụng với phi kim:

HNO₃ có thể oxi hoá được nhiều phi kim, như:

S + 6HNO₃ $\stackrel{t^0}{\to }$H₂SO₄ + 6NO₂ + 2H₂O

C + 4HNO₃ $\stackrel{t^0}{\to }$CO₂ + 4NO₂ + 2H₂O

5HNO₃ + P $\stackrel{t^0}{\to }$H₃PO₄ + 5NO₂ + H₂O

c. Tác dụng với hợp chất:

HNO₃ đặc còn oxi hóa được hợp chất vô cơ và hữu cơ. Vải, giấy, mùn cưa, dầu thông,… bị phá hủy hoặc bốc cháy khi tiếp xúc với HNO₃ đặc.

4HNO₃ + FeO → Fe(NO₃)₃ + NO₂ + 2H₂O

4HNO₃ + FeCO₃ → Fe(NO₃)₃ + NO₂ + 2H₂O + CO₂

Fe₃O₄ + 10HNO₃ → 3Fe(NO₃)₃ + NO₂ + 5H₂O

7. Bài tập vận dụng liên quan

Câu 1:Trong phòng thí nghiệm, người ta điều chế HNO₃ từ

A. NH₃ và O₂

B. NaNO₂ và H₂SO₄ đặc.

C. NaNO₃ rắn và H₂SO₄ đặc.

D. NaNO₂ và HCl đặc.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

Để điều chế một lượng nhỏ axit nitric trong phòng thí nghiệm, người ta đun nóng hỗn hợp natri nitrat hoặc kali nitrat rắn với axit H₂SO₄ đặc:

NaNO₃ + H₂SO₄ đặc $\stackrel{t^0}{\to }$ HNO₃ + NaHSO₄

Câu 2.Ứng dụng nào sau đây không phải của HNO₃?

A. Để điều chế phân đạm NH₄NO₃, Ca(NO₃)₂.

B. Sản xuất dược phẩm.

C. Sản xuất khí NO₂và N₂H₄.

D. Để sản xuất thuốc nổ, thuốc nhuộm.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

Sản xuất khí NO₂ và N₂H₄ không phải ứng dụng của HNO₃.

Câu 3.Phát biểu nào sau đây đúng:

A. Dung dịch HNO₃ làm xanh quỳ tím và làm phenolphtalein hóa đỏ.

B. Axit nitric được dùng để sản xuất phân đạm (NH₄NO₃, Ca(NO₃)₂), thuốc nổ (TNT), thuốc nhuộm, dược phẩm.

C. Trong công nghiệp, để sản xuất HNO₃ người ta đun hỗn hợp (KNO₃) với H₂SO₄ đặc

D. Điều chế HNO₃ trong phòng thí nghiệm người ta dùng khí amoniac (NH₃)

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

Axit nitric được dùng để sản xuất phân đạm (NH₄NO₃, Ca(NO₃)₂), thuốc nổ (TNT), thuốc nhuộm, dược phẩm.

Câu 4.Trong các thí nghiệm với dung dịch HNO₃ thường sinh ra khí độc NO₂. Để hạn chế khí NO₂ thoát ra từ ống nghiệm, người ta sử dụng biện pháp dùng bông có tẩm hóa chất để nút ống nghiệm. Hóa chất đó chính là

A. H₂O.

B. Dung dịch nước vôi trong.

C. dung dịch giấm ăn.

D. dung dịch muối ăn.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

Phương trình phản ứng minh họa:

4NO₂ + 2Ca(OH)₂ → Ca(NO₃)₂ + 2H₂O + Ca(NO₂)₂.

Câu 5: Dãy gồm các chất không bị hòa tan trong dung dịch HNO₃ đặc nguội là

A. Al, Zn, Cu.

B. Al, Cr, Fe.

C. Zn, Cu, Fe.

D. Al, Fe, Mg.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

Một số kim loại hoạt động vừa như Al, Cr, Mn, Fe bị thụ động hóa trong H₂SO₄ và HNO₃ đặc nguội (nhiệt độ thấp), tạo trên bề mặt kim loại một lớp màng oxit đặc biệt, bền với axit và ngăn cản hoặc ngừng hẳn sự tiếp diễn của phản ứng.

Câu 6: HNO₃ tác dụng được với tập hợp tất cả các chất nào trong các dãy sau:

A. BaO, CO₂.

B. NaNO₃, CuO.

C. Na₂O, Na₂SO₄.

D. Cu, MgO.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: D

HNO₃ không phản ứng với CO₂; NaNO₃, Na₂SO₄ → loại A, B, C.

8HNO₃ + 3Cu → 3Cu(NO₃)₂ + 2NO + 4H₂O.

2HNO₃ + MgO → Mg(NO₃)₂ + H₂O.

Câu 7: Cho Cu tác dụng với dung dịch hỗn hợp gồm NaNO₃ và H₂SO₄ loãng giải phóng khí X (không màu, dễ hoá nâu trong không khí). Khí X là

A. NO.

B. NO₂.

C. N₂O.

D. NH₃.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: A

3Cu + $2N{O}_3^{-}+8H^{+}$→ $3C{u}^{2+}+2NO+4H_{2}O$

2NO + O₂ → 2NO₂ (nâu đỏ)

Câu 8: Cho dung dịch KOH dư vào dung dịch gồm FeCl₂ và FeCl₃, thu được kết tủa X. Cho X tác dụng với dung dịch HNO₃ dư, thu được dung dịch chứa muối

A. Fe(NO₃)₃.

B. Fe(NO₃)₂.

C. Fe(NO₃)₂ và KNO₃.

D. Fe(NO₃)₃ và KNO₃.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: A

2KOH + FeCl₂ → Fe(OH)₂↓ + 2KCl

3KOH + FeCl₃ → Fe(OH)₃↓ + 3KCl

→ Kết tủa X gồm Fe(OH)₂ và Fe(OH)₃.

3Fe(OH)₂ + 10HNO₃ → 3Fe(NO₃)₃ + NO + 8H₂O

Fe(OH)₃ + 3HNO₃ → Fe(NO₃)₃ + 3H₂O

→ Muối là Fe(NO₃)₃.

Câu 9: Kim loại Fe tác dụng với dung dịch nào sau đây tạo thành muối sắt(III)?

A. H₂SO₄ loãng.

B. HNO₃ đặc, nguội.

C. HNO₃ loãng dư.

D. dung dịch CuSO₄.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

Fe + 4HNO₃ → Fe(NO₃)₃ + NO↑ + 2H₂O

Câu 10:Có các mệnh đề sau :

(1) Các muối nitrat đều tan trong nước và đều là chất điện li mạnh.

(2) Ion $N{O}_3^{-}$có tính oxi hóa trong môi trường axit.

(3) Khi nhiệt phân muối nitrat rắn ta đều thu được khí NO₂.

(4) Hầu hết muối nitrat đều bền nhiệt.

Trong các mệnh đề trên, những mệnh đề đúng là

A. (1) và (3).

B. (2) và (4).

C. (2) và (3).

D. (1) và (2).

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: D

(1), (2) đúng.

(3) sai vì các muối nitrat của kim loại mạnh (kali, natri,…) khi bị nhiệt phân sinh ra muối nitrit và O₂.

(4) sai vì các muối nitrat dễ bị nhiệt phân hủy.

Câu 11:Nhận định nào sau đây là sai ?

A. HNO₃ phản ứng với tất cả bazơ.

B. HNO₃ (loãng hoặc đặc, nóng) phản ứng với hầu hết kim loại trừ Au, Pt.

C. Tất cả các muối amoni khi nhiệt phân đều tạo khí amoniac.

D. Hỗn hợp muối nitrat và hợp chất hữu cơ nóng chảy có thể bốc cháy.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

C sai vì:

NH₄NO₂ $\stackrel{t^o}{\to }$ N₂ + 2H₂O

NH₄NO₃ $\stackrel{t^o}{\to }$N₂O + 2H₂O

Câu 12:HNO₃ phản ứng với tất cả các chất trong nhóm nào sau đây?

A. NH₃, Al₂O₃, Cu₂S, BaSO₄.

B. Cu(OH)₂, BaCO₃, Au, Fe₂O₃.

C. CuS, Pt, SO₂, Ag.

D. Fe(NO₃)₂, S, NH₄HCO₃, Mg(OH)₂.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: D

Loại A, B và C do HNO₃ không phản ứng với BaSO₄; Au; Pt.

Câu 13:Khi hòa tan hoàn toàn một lượng CuO có màu đen vào dung dịch HNO₃ thì dung dịch thu được có màu

A. xanh

B. vàng

C. da cam

D. không màu

Hướng dẫn giải:

Đáp án đúng là: A

Phương trình phản ứng:

CuO + 2HNO₃ → Cu(NO₃)₂ + H₂O

Dung dịch thu được có màu xanh.

Câu 14:Chất nào sau đây tác dụng với dung dịch HNO₃ loãng, dư sinh ra khí NO?

A. Fe₂O₃.

B. FeO.

C. Fe(OH)₃.

D. Fe₂(SO₄)₃.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

Chất tác dụng với dung dịch HNO₃ loãng, dư sinh ra khí NO

→ Chất này đóng vai trò là chất khử.

→ FeO thỏa mãn.

3FeO + 10HNO₃ → 3Fe(NO₃)₃ + NO↑ + 5H₂O

Câu 15: Hòa tan hết m(g) Al trong dung dịch HNO₃, thu được hỗn hợp khí (đktc) gồm NO và NO₂ có thể tích là 8,96 lit và có tỷ khối đối với hiđro là 16,75 (không có muối NH₄NO₃). giá trị của m là

A. 9,1125g.

B. 2,7g.

C. 8,1g.

D. 9,225g.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: D

Ta có: $\left(\begin{array}{c}NO:a\\ N{O}_2:b\end{array}\right)\stackrel{}{\to }\left(\begin{array}{c}a+b=\mathrm{0,4}\\ 7a=25b\end{array}\right)\stackrel{}{\to }\left(\begin{array}{c}a=\mathrm{0,3125}\\ b=\mathrm{0,0875}\end{array}\right)$

$\stackrel{BT.E}{\to }{n}_{Al}=\frac{\mathrm{0,3125.3}+\mathrm{0,0875}}{3}=\frac{41}{120}\stackrel{}{\to }m=\mathrm{9,225}\left(gam\right)$

Xem thêm các phương trình hóa học hay khác:

• P₂O₅ + 3H₂O → 2H₃PO₄
• P₂O₅ + 6KOH → 2K₃PO₄ + 3H₂O
• 2P + 3Cl₂ $\stackrel{t^o}{\to }$ 2PCl₃
• 2P + 5H₂SO₄ → 2H₃PO₄ + 5SO₂↑ + 2H₂O
• P + 5HNO₃ → H₃PO₄ + 5NO₂↑ + H₂O
• 6P + 5KClO₃ $\stackrel{t^o}{\to }$ 5KCl + 3P₂O₅
• H₃PO₄ + 3NaOH → Na₃PO₄ + 3H₂O