Nhân hóa

- Khái niệm: Nhân hóa là gọi vật hoặc tả con vật, cây cối, đồ vật,… bằng những từ ngữ vốn được dùng để gọi hoặc tả con người làm cho thế giới loài vật, đồ vật, cây cối,… trở nên gần gũi với con người, đồng thời biểu thị được những suy nghĩ, cảm tính của con người.

- Đặc điểm: Dùng những từ ngữ vốn được dùng để gọi hoặc tả con người làm cho thế giới loài vật, đồ vật, cây cối,…

- Phân loại:

• Nhân hóa sử dụng từ ngữ gọi người để gọi vật
• Nhân hóa sử dụng dụng từ ngữ chỉ hoạt động, tính chất của con người để chỉ hoạt động, tính chất của sự vật

- Tác dụng: 

• Giúp các loại đồ vật, sự vật (như cây cối) trở nên sinh động trong suy nghĩ và trở nên gần gũi hơn với con người
• Giúp những sự vật, đồ vật có thể biểu hiện được các suy nghĩ hay bày tỏ thái độ, tình cảm như con người
• Giúp tác phẩm trở nên có hồn và sống động hơn
• Giúp tác giả thể hiện được trọn vẹn cảm xúc, câu từ, cũng như lối diễn đạt được hay hơn, logic hơn

- Ví dụ: Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giúp dân giữ làng, giữ nước, giữ mái đồng xanh. Tre luôn bảo vệ và đứng về phía người dân trong các trận chiến với quân thù

Nói giảm nói tránh

- Khái niệm: Nói giảm nói tránh là biện pháp tu từ dùng cách diễn đạt tế nhị, uyển chuyển để tránh gây cảm giác quá đau buồn, ghê sợ, nặng nề hoặc tránh thô tục, thiếu lịch sự.

- Đặc điểm: Được sử dụng khi:

• Khi muốn tránh cảm giác đau buồn, ghê sợ, thô tục, thiếu lịch sự.
• Khi muốn tôn trọng người đối thoại với mình như người có quan hệ thứ bậc xã hội, người có tuổi tác cao.
• Khi nhận xét một cách tế nhị, lịch sự, có văn hóa để người nghe dễ tiếp thu ý kiến, góp ý.

- Phân loại:

• Dùng các từ đồng nghĩa đặc biệt là từ Hán – Việt
• Dùng cách nói vòng
• Dùng cách nói phủ định bằng từ trái nghĩa
• Dùng cách nói trống (tinh lược)

- Tác dụng: 

• Nói giảm nói tránh là một biện pháp tu từ mang nhiều dụng ý về mặt nghệ thuật và được sử dụng để giúp cách diễn đạt của mỗi cá nhân được lịch sử nhẹ nhàng hơn.
• Ngoài ra, nói giảm, nói tránh còn được sử dụng nhằm nhận xét người khác một cách tế nhị, văn hóa để người nghe dễ dàng tiếp thu và lắng nghe ý kiến.

- Ví dụ: 

Bác đã đi rồi sao, Bác ơi!

Mùa thu đang đẹp, nắng xanh ngời

→ Từ in đậm trong câu thơ là: "đi", là cách nói nhẹ nhàng mà nhà thơ Tố Hữu sử dụng để nhắc đến cái chết của Bác Hồ.