Từ ngày mẹ chết là một câu chuyện gây xúc động mạnh mẽ nhờ kết cấu tâm lý của truyền. Câu chuyện mở đầu với nỗi nhớ của Ninh về bu hồi bu còn sống. Nỗi nhờ hiện về trong tâm tưởng của Ninh với tất cả những yêu thương. Ninh nhớ về những việc làm của mẹ, nhớ những thói quen hàng ngày của mẹ, nhớ về những kỷ niệm tuổi thơ của mình bên mẹ. Không có nỗi đau nào hơn nỗi đau mắt mẹ của một địa trẻ thơ. Nam Cao thấu hiểu điều đó nên đã kể lại hết sức cảm động diễn biến tâm trạng của một đứa trẻ khi nghĩ về mẹ. Kết cấu chủ đạo trong truyện trôi theo mạch cảm xúc, mạch nội tâm của Ninh. Từ hiện tại hưởng về quá khứ đau xót những ngày chứng kiến sự ra đi của mẹ. Và từ quá khứ hướng về hiện tại đau buồn khi nỗi đau mắt mẹ vẫn chưa hề nguội ngoại. Qua khứ và hiện tại cứ đan cài trong mạch suy tưởng của Ninh. Dù ở quá khứ hay hiện tại thì tâm trạng của Ninh văn là sự nhỏ nhung, đau xót khi nghĩ về mẹ. Quay và thời điểm hiện tại điểm nhìn của Ninh lại hưởng về thay với bao nhiêu cảm động trêu mến. Ninh cảm nhận rất rõ tình cảm của thầy với chị em Ninh sau những ngày bị mất. Ninh cũng nhận thấy tính cảm của thầy. . Đoạn kết mạch tâm trạng của Ninh vỡ òa khi chứng kiến người ta đến giữ ngôi nhà mà thầy đem bán vì thua bạc. Điểm nhìn quá khứ và hiện tại đan xen tô đậm nỗi đau xót của Ninh trước tất cả những gì đang diễn ra trước mắt. Như vậy, sự vận động của mạch trần thuật đã được bắt đầu với mạch tâm trạng của Ninh. Suốt toàn truyện Ninh được đặt trên trục chiều dài tăm trạng giữa hai đầu là quá khứ và hiện tại. Sự nối tiếp nhau không dứt của chuỗi cảm xúc đã thúc đẩy mạch trấn thuật của câu chuyện vận động và phát triển.

Không gian quanh ngôi nhà cũ. thời gian: hiện tại và quá khứ đan xen