* Bối cảnh truyện

1. Các chi tiết:

+ Qua một đêm mưa rào, trời bỗng đổi gió bấc, cái lạnh ở đâu đến làm cho người ta tưởng đang ở giữa mùa đông rét mướt.

+ Đất trời khô, cơn gió vi vu bốc lên những màn bụi nhỏ, thổi lăn những cái lá khô lạo xạo.

+ Trời không u ám, toàn một màu trắng đục.

+ Những cây lan trong chậu, lá rung động và hình như sắt lại vì rét.

+ Sơn kéo chăn lên đắp cho em, rồi co ro đứng dậy sang phản bên này…

+ Sơn cầm lấy chén chè nóng ấp và mặt, vào má cho ấm, rồi để miệng chén cho hơi bốc lên.

+ Người vú già xù xù cái áo bông cánh rách, xách siêu nước từ dưới nhà lên, vừa xuýt xoa vừa nói: - Rét quá! Múc nước cóng cả tay.

3. 

* Con người và cuộc sống:

1. Truyện mở đầu bằng những câu văn miêu tả về khung cảnh thiên nhiên lúc giao mùa. Mùa đông đến, thời tiết trở lạnh. Sơn xuất hiện với hành động “tung chăn tỉnh dậy, nhưng không bước xuống giường như mọi khi mà ngồi thu tay vào trong bọc”. Cậu thấy mẹ và chị đã tỉnh dậy, đang ngồi quạt hỏa lò để pha nước chè uống, ai cũng đều mặc áo rét cả rồi. Sơn cũng thấy lạnh, “ vội vơ cái chăn trùm lên đầu rồi gọi chị Lan”. Sau đó, Sơn “được mẹ mặc cho một chiếc áo dạ chỉ đỏ lẫn áo vệ sinh, ngoài lại mặc phủ cái áo vải thâm”. Với những chi tiết này, chúng ta có thể thấy Sơn là một cậu bé trong một hoàn cảnh khá giả, nhận được tình yêu thương và sự chăm sóc chu đáo của người thân.

4. Chi tiết khi thấy Hiên đang đứng “co ro” bên cột quán, trong gió lạnh chỉ mặc có manh áo “rách tả tơi”, “hở cả lưng và tay”. Sơn cảm thấy thương xót cho con bé. Sơn chợt nhớ ra mẹ cái Hiên rất nghèo, nhớ đến em Duyên ngày trước vẫn cùng chơi với Hiên ở vườn nhà. Một ý nghĩ tốt thoáng qua trong tâm trí Sơn - đó là đem chiếc áo bông cũ của em Duyên cho Hiên. Trong lúc chờ chị Lan về nhà lấy áo, Sơn đứng yên lặng đợi chờ, trong lòng tự nhiên thấy “ấm áp vui vui”. Nhân vật Sơn tuy còn nhỏ tuổi, nhưng đã giàu lòng yêu thương.

* Cuộc sống các bạn xóm chợ:

- Hoàn cảnh của Hiên: nhà nghèo, mẹ Hiên chỉ có nghề đi mò cua bắt ốc, Hiên mặc manh áo rách tả tơi, hở cả lưng và tay, đứng co ro trong tiết trời mùa đông buốt giá.

- Thằng Cúc, thằng Xuân, con Tí, con Túc vẫn mặc những bộ quần áo nâu bạc đã rách vá nhiều chỗ. Môi chúng nó “tím lại”, chỗ áo quần rách “da thịt thâm đi”. Gió lạnh thổi đến, chúng nó lại “run lên, hai hàm răng đập vào nhau”.

5. Bạn Hiên vì Hiên mặc manh áo rách tả tơi, hở cả lưng và tay, đứng co ro trong tiết trời mùa đông buốt giá. Sơn cảm thấy thương xót cho con bé. Sơn chợt nhớ ra mẹ cái Hiên rất nghèo, nhớ đến em Duyên ngày trước vẫn cùng chơi với Hiên ở vườn nhà.