1. 
- Nam quốc: nước Nam
- Nam đế cư: vua Nam ở
- Gọi vua là đế: nâng tầm thế của vua lên vị trí cao nhất, nhấn mạnh quyền lực. Ngoài ra, còn thể hiện rằng vua là người nắm giữ mọi quyền hành ở một đất nước
2. 
- thiên thư” (sách trời).
- Tiệt nhiên: điều hiển nhiên
=> nghĩa câu 2:  Giới phận đã được khẳng định rõ ràng ở trong sách trời.
3. Nhận xét:
a. Câu đầu có thể ngắt theo nhịp 4/3 hoặc 2/2/3. Cách ngắt nhịp trong câu theo nhịp 4/3 “Nam quốc sơn hà/ Nam để cư” hoặc “Nam quốc/ sơn hà/ Nam đế cư”: tỏ rõ hai vấn đề quan trọng nhất là “sông núi nước Nam”, và “vua nước Nam” đi liền với nhau ngay trong câu mở đầu của bài thơ. Đây là cách ngắt nhịp tiêu biểu của thơ thất ngôn tứ tuyệt luật Đường, tạo âm điệu chậm rãi, trang nghiêm.
b. Việc nói đến “thiên thư” (sách trời) trong câu thơ thứ hai cho thấy “tính pháp lí” của chủ quyền chủ quyền đã được ghi rõ, quy định rõ bằng văn bản của “nhà trời”, không phải chuyện người thường muốn mà thay đổi được và cũng không thể thay đổi được bằng hành vi xâm lược.