"Bệnh Đan Thiềm" theo quan niệm của Vũ Như Tô là "bệnh" mê đắm tài hoa của người sáng tạo nghệ thuật. Khi Vũ Như Tô mới bị bắt, ông nhờ Đan Thiềm "mách đường chạy trốn" thì nàng đã khuyên ông ở lại, thuyết phục ông mượn uy quyền và tiền bạc của Lê Tương Dực để thực hiện hoài bão xây dựng cho đất nước một công trình nghệ thuật đồ sộ, vĩnh cửu. Vì đam mê tài năng mà nàng luôn khích lệ Vũ Như Tô xây dựng Cửu Trùng Đài, sẵn sàng quên mình để bảo vệ cái tài ấy. Đan Thiềm chính là người tri âm, tri kỉ của Vũ Như Tô. Nếu Vũ Như Tô đam mê sáng tạo không chú ý đến hoàn cảnh xung quanh thì Đan Thiềm lại luôn tỉnh táo, sáng suốt trong mọi trường hợp. Biết chắc ước vọng xây đài lớn không thành, tâm trí nàng chỉ còn tập trung vào việc bảo vệ an toàn tính mệnh cho Vũ Như Tô. Đan Thiềm năm lần bảy lượt thúc giục Vũ Như Tô "đi trốn". Nàng chắp tay lạy van xin: "Tôi xin ông, ông nghe tôi trốn đi" nhưng Vũ Như Tô vẫn bướng bỉnh chống lại số phận. Đến khi quân nổi loạn kéo vào, gươm giáo sáng lòe, biết Vũ Như Tô "có trốn cũng không được nữa" thì nàng đã khóc và nói với Ngô Hạch "Tướng quân nghe tôi. Bao nhiêu tội tôi xin nhận hết. Nhưng xin tướng quân tha cho ông Cả. Ông ấy là một người tài". Diễn biến tâm trạng của Vũ Như Tô và Đan Thiềm trong đoạn trích đã làm nổi bật chủ đề tư tưởng tác phẩm.