Bài thơ "Tuổi thơ" của Nguyễn Duy là một tác phẩm thơ sâu sắc về những kỷ niệm ngọt ngào và những tình cảm thuần khiết của tuổi thơ. Trong bài thơ này, Nguyễn Duy đã khéo léo tái hiện lại hình ảnh những ngày thơ ấu đầy màu sắc và hồn nhiên của thời kì xuân sắc, tuổi trẻ trong cuộc đời con người. Đặc biệt, cấu tứ và hình ảnh thơ của tác phẩm vô cùng đặc sắc.

Cấu tứ là linh hồn, là mô hình nghệ thuật của tác phẩm, cung cấp cho độc giả một thế đứng, thế nhìn, cách cảm nhận để thâm nhập vào thế giới nghệ thuật của tác phẩm. Cấu tứ được hình thành từ những suy nghĩ, ám ảnh về một triết lí nhân sinh nào đó. Và rồi nó được dồn nén, tích lũy trong suy nghĩ tạo thành ý. Ý lại vận động và phát triển thành tứ. Đến đây, tác giả sẽ phải suy ngẫm và lựa chọn cách để tổ chức, sắp xếp “tứ” của mình theo cách riêng, đặc sắc nhất để hình thành nên một tác phẩm đạt hiệu quả nghệ thuật cao nhất.

Tác giả đã sử dụng ngôn ngữ và hình ảnh để tái hiện lại không gian và cảm xúc của tuổi thơ, mang đến cho người đọc một cái nhìn đẹp và cảm động về quãng thời gian đáng nhớ này.
Tuổi thơ tôi bát ngát cánh đồng
cỏ và lúa, và hoa hoang quả dại
vỏ ốc trắng những luống cày phơi ải
bờ ruộng bùn lấm tấm dấu chân cua

Bài thơ khắc họa một cách tinh tế về những khoảnh khắc ngây thơ, những trò chơi vui đùa, và những nơi quen thuộc trong kí ức của tác giả. Nguyễn Duy sử dụng ngôn ngữ tươi mới, mô tả chi tiết về từng khía cạnh nhỏ bé nhưng đầy ý nghĩa của tuổi thơ, tạo nên một không gian tưởng nhớ rất đặc biệt.

Câu đầu tiên đã tạo ra một hình ảnh vô tận, mở rộng về sự tự do và rộng lớn của tuổi thơ. "Bát ngát" miêu tả sự rộng lớn, mở ra, và cánh đồng là biểu tượng của sự tự do, sự trải nghiệm không giới hạn trong thời niên thiếu. Sự đa dạng và phong phú của thiên nhiên được thể hiện thông qua hình ảnh của cỏ, lúa và hoa hoang quả dại. Đây là biểu tượng của sự sống, sự tự nhiên và sự mạnh mẽ của môi trường xung quanh. Hình ảnh này có thể tượng trưng cho công việc nặng nhọc của người nông dân. Ốc trắng đối lập với việc làm vất vả, ám chỉ đến sự trong sáng bên cạnh công việc lao động khó khăn, những luống cày phơi ải có thể biểu thị sự đối mặt với khó khăn, gian khổ trong cuộc sống. Hình ảnh cuối cùng thể hiện sự sống động, hoạt động hàng ngày trên ruộng. Tấm dấu chân cua trên bùn lấm đưa ra hình ảnh về sự chuyển động và sự sống của môi trường nông thôn.
Tuổi thơ nào cũng sẽ hiện ra thôi
dầu chúng ta cứ việc già nua tất
xin thương mến đến tận cùng chân thật
những miền quê gương mặt bạn bè

Tác giả không chỉ dừng lại ở việc tường thuật mà còn chạm đến cảm xúc, tâm trạng và ý nghĩa sâu sắc của tuổi thơ. Sự thuần khiết, hồn nhiên của những khoảnh khắc này không chỉ làm cho tác phẩm sinh động mà còn gợi lại trong người đọc những cảm xúc hoài niệm và ấm áp.

Dòng đầu tiên đã đưa ra một quan điểm rất sâu sắc về tuổi thơ. Nó ám chỉ rằng dù chúng ta có già đi, tuổi thơ vẫn hiện hữu trong kí ức và tâm trí của chúng ta. Nó là một phần không thể tách rời của chúng ta, luôn hiện diện dù thời gian trôi qua.

Tác giả cũng miêu tả những trò chơi và hoạt động vui nhộn của tuổi thơ như "bắt ve sầu", "đu quay", "chơi bóng". Những hoạt động này không chỉ mang tính giải trí mà còn giúp trẻ phát triển thể chất và tinh thần. Tác giả đã khéo léo sử dụng những hình ảnh này để tái hiện lại những kỷ niệm vui vẻ và ngọt ngào trong tuổi thơ của mình.

Ngoài ra, bài thơ còn thể hiện tình cảm gia đình, sự quan tâm và yêu thương từ cha mẹ. Tác giả nhắc đến hình ảnh "mẹ cười", "cha ôm" để tạo nên một không gian ấm áp và an lành cho tuổi thơ. Điều này thể hiện sự quan trọng của gia đình trong việc xây dựng một tuổi thơ đáng nhớ và hạnh phúc.
Tuy bài thơ chỉ dài vài câu nhưng lại chứa đựng một thế giới tuổi thơ rộng lớn. Đọc giả có thể cảm nhận được sự chân thành, sự ngọt ngào và sự đáng quý của những ký ức ấy, đồng thời nhận ra giá trị to lớn của tuổi thơ trong việc hình thành con người.

Tuy nhiên, bài thơ cũng chứa đựng một chút tiếc nuối và những hồi ức về tuổi thơ đã qua. Tác giả viết: "tuổi thơ xưa đi mãi không trở lại". Điều này thể hiện sự nhận thức về thời gian trôi qua và không thể quay lại được những kỷ niệm ngọt ngào của tuổi thơ. Tác giả đã khéo léo thể hiện sự tiếc nuối và nhớ nhung trong những dòng chữ này

Chính chúng ta cũng phải thừa nhận rằng bài thơ "Tuổi thơ" của Nguyễn Duy là một tác phẩm đáng để đọc và suy ngẫm. Tác giả đã thành công trong việc tái hiện lại không gian và cảm xúc của tuổi thơ, mang đến cho người đọc một cái nhìn đẹp và cảm động về quãng thời gian đáng nhớ này. Bài thơ này là một lời nhắc nhở về sự quý giá của tuổi thơ và giúp chúng ta trân trọng những kỷ niệm đáng nhớ trong cuộc sống.