Nạn cường hào lộng hành là một hiện tượng xã hội xảy ra ở Việt Nam trong thế kỷ XVI-XIX. Nạn này được nhận diện trên chủ yếu những lĩnh vực: ruộng đất, thuế khóa, tư pháp và các lĩnh vực khác. Sự xuất hiện của nạn cường hào ở nông thôn Việt Nam bắt nguồn từ những nguyên nhân chính trị, kinh tế, văn hóa và xã hội. Cường hào là những phần tử thoái hóa, biến chất trong bộ máy quản lý làng xã, câu kết với một vài địa chủ đầu sỏ để hình thành một tầng lớp có uy thế chính trị và kinh tế, lũng đoạn toàn bộ đời sống nông thôn; trong đó chủ yếu thuộc về bộ phận chức dịch, hoặc những địa chủ có tiền nhưng không có quyền làm hậu thuẫn cho bộ máy quản lý làng xã. Nạn cường hào đã để lại những hệ quả sâu sắc trên các phương diện quản lý kinh tế, quản lý xã hội và kiểm soát nông thôn của nhà nước phong kiến và những hậu quả kinh tế - xã hội nghiêm trọng khác trong đời sống xã hội phong kiến Việt Nam.