Sự nghiệp văn học của Nguyễn Trãi không chỉ nổi tiếng vì quy mô và đa dạng, mà còn vì những giá trị vượt thời đại mà nó mang lại. Tất cả các tác phẩm của ông đều tập trung vào các chủ đề quan trọng như tư tưởng nhân nghĩa, tình yêu thiên nhiên, và ưu tư về thế sự. Ông thể hiện tấm lòng trung quân, ái quốc, và trọng dân. Ông có sự ưu tư sâu sắc đối với dân và đất nước, và những tác phẩm của ông truyền tải tình cảm này một cách tinh tế. Nhìn vào thực tế xã hội đổ vỡ với hệ thống chính quyền thối nát, Nguyễn Trãi chỉ còn biết thở dài với sự cay đắng và lo lắng cho tương lai của đất nước.

Không chỉ xuất sắc về nội dung, thơ văn của Nguyễn Trãi còn biểu hiện sự hoàn hảo trong nhiều mặt của nghệ thuật. Với vai trò là một nhà chính trị, ông đã xuất sắc trong thể loại văn chính luận. Ngòi bút của ông thể hiện sự mẫu mực và nhuần nhuyễn, kết hợp tinh tế giữa tư tưởng và đạo đức Nho giáo với quy luật tự nhiên và cuộc sống. Thơ của ông, dù viết bằng chữ Hán hay chữ Nôm, đều sử dụng ngôn ngữ nghệ thuật độc đáo, giản dị và phản ánh đậm đà bản sắc dân tộc. Đặc biệt, ông đã sáng tạo thể thơ Nôm riêng biệt bằng cách kết hợp câu thơ sáu chữ vào bài thơ thất ngôn, tạo nên sự hài hòa độc đáo. Có thể nói, Nguyễn Trãi đã góp phần quan trọng vào sự phát triển và hoàn thiện của văn học trung đại Việt Nam.

Sinh ra trong một thời đại đầy biến cố và cám dỗ, Nguyễn Trãi đã duy trì sự thanh khiết và chính trực của một bậc đại trượng phu thông qua những tác phẩm văn giàu tính triết lí. Mặc dù cuộc đời ông trải qua nhiều thăng trầm và bi kịch, nhưng ông vẫn duy trì những đức tính tốt đẹp và sáng ngời. Nguyễn Trãi vẫn được coi là một tượng đài vĩ đại trong nền văn học của đất nước.

Xuân Diệu từng nhận xét về Nguyễn Trãi: "Trán thi sĩ vượt mây nhưng trong ruột thơ vẫn cháy lên ngọn lửa đời rất ấm." Câu nói này tôn vinh sự đa chiều và bao la của thơ văn Nguyễn Trãi, đánh thức những cảm xúc mãnh liệt ẩn sau tâm hồn mỗi người. Các tác phẩm của ông đã, đang và sẽ luôn giữ giá trị quý báu đối với mọi thế hệ tiếp theo.