Thơ là một điệu hồn đi tìm những tâm hồn đồng điệu. Ý kiến này được thể hiện rõ nét qua đoạn thơ trích từ Sông Hồng của Lưu Quang Vũ. Sông Hồng đã để lại dấu ấn của mình trên biết bao trang sách, riêng trong cảm nhận của Lưu Quang Vũ, sông Hồng có vai trò quan trọng trong việc bồi đắp cho con người Việt Nam những giá trị vật chất và tinh thần lớn lao

Thơ bộc lộ thế giới nội tâm, giãy bày cảm xúc của người nghệ sĩ trước một vấn đề nào đó trong cuộc sống; mỗi một nhà thơ khi làm thơ đều mong muốn tìm được sự thấu hiểu, sẻ chia, đồng cảm sâu sắc từ bạn đọc. Mỗi nhà thơ khi sáng tác đều có nhu cầu đồng cảm và giao tiếp bằng hình tượng nghệ thuật. Chính thông qua hình tượng nghệ thuật này, mà nhà thơ bộc bạch được nỗi lòng, tâm trạng, suy tư, xúc cảm, rung động trước cuộc đời. Đến lượt người đọc, khi đến với thơ thì cần phải có sự sáng tạo, đồng cảm và rung động hòa nhịp cùng với tâm hồn nhà thơ. Bởi muốn hiểu, muốn giải thích được ý thơ thì phải “biến thành” tri âm tri kỉ với nhà thơ. Đọc thơ là đọc ở đó những niềm vui nỗi buồn, những băn khoăn hờn giận, hạnh phúc hay khổ đau…

Sông Hồng trở thành cảm hứng sáng tác của thơ ca, để lại cho văn học dân tộc những trang thơ bất hủ; Sông Hồng bồi đắp nên sự sống của con người: Làm nên xóm thôn, hoa trái, những ngôi nhà; Sông Hồng còn góp phần tạo nên bản sắc văn hóa Việt Nam. Khi nhắc đến những giá trị phi vật chất như màu áo, màu cây, tiếng Việt, nhà thơ muốn đi đến sự khái quát những giá trị văn hóa tinh thần mà sông Hồng để lại. Sông Hồng vì thế còn được coi là dòng sông văn hiến, dòng sông tượng trưng cho những trầm tích văn hóa của người Việt cần được gìn giữ và phát huy.

Bài thơ có ý nghĩa nhắc nhở về trách nhiệm của mỗi con người trong việc gìn giữ những giá trị văn hóa của đất nước. Dòng sông đã đi qua những thăng trầm của lịch sử, đi qua những tháng ngày đau khổ và vinh quang, mang đến cho chúng ta sự sống của hiện tại. Dòng sông ấy như hóa thân trong mỗi con người, trong dòng máu đỏ sắc sông Hồng, gắn bó với nỗi buồn vui của con người. Dòng sông là cội nguồn, góp phần tạo nên bản sắc văn hóa của dân tộc ta. Vì vậy, mỗi người cần nhận thức được trách nhiệm của mình đối với đất nước, phải trân trọng, gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.

Lưu Quang Vũ đã viết bài thơ về Sông Hồng khi đất nước vẫn đang còn đạn lửa. Dòng sông đỏ nặng phù sa ấy như một chứng nhân lịch sử qua biết bao thăng trầm của dân tộc. Dòng sông vừa ngọt ngào, vừa dữ dội, vừa kiên cường như những con người Việt Nam đã từng trải qua bao gian nan thử thách để trở nên đằm thám và bao dung.

một con sông chảy qua thời gian
chảy qua lịch sử
chảy qua triệu triệu cuộc đời
chảy qua mỗi trái tim người

Con sông chảy qua thời gian , qua lịch sử, qua triệu triệu cuộc đời, qua mỗi trái tim người- cách nói của nhà thơ vừa hình tượng vừa khái quát lại vừa cụ thể. Sông Hồng hiện lên cùng bề dày lịch sử của một vùng đồng bằng châu thổ. Sông Hồng gắn bó biết bao với cuộc đời của mỗi con người. Sông Hồng là thế:

khi êm đềm khi hung dữ
một con sông rì rầm sóng vỗ
trong muôn vàn trang thơ
làm nên xóm thôn, hoa trái, những ngôi nhà
tạo sắc áo, màu cây và tiếng Việt

Sông Hồng là máu, là nỗi khổ niềm vui bất tận của con ngươi :

Máu ta mang sắc đỏ sông Hồng
nỗi khổ và niềm vui bất tận

   Sông Hồng luôn thay đổi, luôn luôn đến và luôn luôn đi theo từng con nước chảy, Luôn già nhất và cũng luôn trẻ nhất. Trước khi về với biển sông không để lại cho ta máu đen của quân thù ác độc, không phải giáo gươm của chiến trận, không phải tiếng nấc nghẹn ngào, không phải sụp lở hưng vong và thù hận. Trước khi xuôi về biển Sông Hồng để lại cho ta cả một tương lai xanh biếc tuyệt đẹp, đằm thắm và đầy yêu thương:

là bãi mới của sông xanh ngát
là đất đai lấn dần ra biển
là tâm hồn đằm thắm phù sa
dâng yêu thương đỏ rực đôi bờ.

Nếu Sông Hương được gọi là A- Pàng ( dòng sông đời người) thì Sông Hồng sẽ là dòng sông của Văn Hiến vì nó đã chứng kiến biết bao sự hưng vong của các triều đại Phong Kiến Việt Nam. Chứng kiến cuộc cách mạng Tháng Tám vĩ đại. Chứng kiến sự đi lên của miền bắc xã hội chủ nghĩa. Sông Hồng đã đi vào thơ Lưu Quang Vũ với cảm hứng dân tộc thật tha thiết và truyền cảm như vậy. Đọc ” Sông Hồng” ta thấy Quang Vũ luôn là nhà thơ thể hiện rất rõ trách nhiệm cảu thế hệ mình đối với Đất nươc. Bài thơ của ông có tính triết luận sâu sắc.