Mặc dù có tướng tài, song nghĩa quân Lam Sơn lúc bấy giờ lại yếu kém về nhiều mặt so với quân giặc "Vừa lúc cờ nghĩa dấy lên/Chính là lúc quân thù đương mạnh", về tinh thần ta áp đảo đối phương, nhưng về mặt vật chất quân số rõ ràng ta đang ở thế yếu, bao nhiêu khó khăn chồng chất cứ đổ dồn từ buổi đầu dựng cờ khởi nghĩa làm Lê Lợi phải "đau đầu nhức óc". Thứ nhất là ta thiếu những hiền tài đứng ra cứu nước "Tuấn kiệt như sao buổi sớm/Nhân tài như lá mùa thu", thiếu cả binh sĩ tham gia khởi nghĩa đánh giặc "Trông người người lại càng vắng bóng, mịt mù như chốn bể khơi". Trong khi đó, quân giặc đang ngày đêm tàn sát nhân dân, vơ vét của cải, không chuyện ác nào không làm, nước đã mất đến nơi, đến độ khiến Lê Lợi lo lắng, mất ăn mất ngủ "vội vã như cứu người chết đuối". Lương thực đã cạn kiệt, quân đội thì thưa thớt, giặc lại tung hoành ngang dọc và làm việc "hung đồ ngang dọc", phải nói khó khăn chồng chất khó khăn. Nhưng bằng lòng quyết tâm yêu nước, tinh thần đánh giặc sâu sắc nghĩa quân đã dùng mọi giá để khắc phục khó khăn bước đầu.