Bộ luật Hồng Đức, ra đời dưới thời vua Lê Thánh Tông (niên hiệu Hồng Đức, 1470 – 1497), còn được gọi là Quốc triều hình luật hay Lê triều hình luật, là một bộ luật chính thức của nhà nước Đại Việt thời Lê sơ. Bộ luật này mang nhiều tư tưởng tiến bộ và đi trước thời đại, đặc biệt là tính nhân đạo.

Dưới đây là một số điểm tiến bộ của Bộ luật Hồng Đức:

Tổng hợp và phạm vi: Bộ luật Hồng Đức là một tập hợp quy phạm pháp luật thuộc nhiều ngành khác nhau, bao gồm luật hình sự, luật dân sự, luật hôn nhân gia đình, luật tố tụng, và nhiều lĩnh vực khác. Điều này thể hiện sự toàn diện và tiến bộ trong việc tổng hợp và hệ thống hóa các quy định pháp luật.

Chia thành 06 quyển: Bộ luật Hồng Đức được chia thành 06 quyển, gồm 13 chương và 722 điều luật. Mỗi quyển đề cập đến các lĩnh vực khác nhau, từ quản lý hộ khẩu, hôn nhân gia đình, đến tội phạm và xử án.

Quy định về luật Dân sự: Bộ luật Hồng Đức đề cập đến nhiều quan hệ, trong đó có quan hệ sở hữu, quan hệ hợp đồng và thừa kế. Điều này thể hiện sự tiến bộ trong việc xây dựng quy phạm pháp luật liên quan đến cuộc sống hàng ngày của người dân1.

Tính nhân đạo: Bộ luật Hồng Đức không chỉ quy định về hình phạt và trừng phạt, mà còn chú trọng đến tính nhân đạo. Điều này thể hiện sự quan tâm đến quyền lợi và sự công bằng cho nhân dân.

Tổng cộng, Bộ luật Hồng Đức là một tài liệu quý giá để hiểu về pháp luật và xã hội thời Lê sơ, đồng thời thể hiện sự tiến bộ và nhân đạo trong việc xây dựng hệ thống pháp luật của Đại Việt.