Thanh Hải - một người con xứ Huế mộng mơ, vùng đất hữu tình với con sông Hương thơ mộng và núi Ngự Bình trang nghiêm vun đắp cho hồn thơ Thanh Hải bay cao. Vốn sinh ra và lớn lên trong hai cuộc kháng chiến, Thanh Hải là người có công rất lớn trong việc xây dựng nên văn học cách mạng ở miền Nam thời kỳ chống Mỹ. Những tác phẩm của ông được bao nhiêu thế hệ đón nhận như "Mồ anh hoa nở", "Những đồng chí trung kiên".

Nhưng nhắc đến thơ Thanh Hải, người ta thường nghĩ ngay tới bài thơ "Mùa xuân nho nhỏ". Tác phẩm được nhà thơ sáng tác trong khi nằm trên giường bệnh, trước khi mất khoogn lâu sau đó. Đó là tiếng lòng của nhà thơ trước vẻ đẹp của thiên nhiên, đất trời. Đặc biệt hơn nữa, nhà thơ bày tỏ ước vọng được hòa mình vào thiên nhiên để hiến dâng cho cuộc đời, cho mùa xuân chung của dân tộc. Khát vọng ấy được Thanh Hải thể hiện rõ qua hai khổ bốn và năm của bài thơ:

Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hòa ca
Một nốt trầm xao xuyến.

Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi nhai mươi
Dù là khi tóc bạc...

Trong khí thế tưng bước khi đất nước bước vào mùa xuân, tác giả cảm nhận được một mùa xuân trỗi dậy từ tâm hồn mình. Đó là mùa xuân của lòng người, mùa xuân của sức sống tươi trẻ, mùa xuân của cống hiến và hòa nhập.

Tác giả không mơ một giấc mơ cao sang, to lớn, vĩ đại mà chỉ là những mong muốn đơn sơ bình dị. Xin làm một tiếng chim hót trong muôn vạn tiếng chim vào mừng xuân mới, xin làm một cành hoa để có thể tô điểm thêm cho sức sống, xin làm một nốt nhạc thanh trầm trong bản đồng ca cảu dân tộc ca ngợi non sông đất nước trong thời kỳ đổi mới. Mong ước của nhà thơ sao mà bình dị, gần gũi đáng yêu quá. Đó chính là sự chiếu ứng của hình ảnh "bông hoa tím biếc" và âm thanh tiếng chim chiền chiện ở khổ thơ thứ nhất. Đọc từng câu thơ, ta như thấy được nhịp thơ hối hả, gấp rút như nhịp sống quê hương, như ước mong cháy bỏng mà khiêm tốn của nhà thơ được dâng hiến cho cuộc đời.

Tâm hồn của tác giả hòa vào mùa xuân to lớn của đất nước, thôi thúc mạnh mẽ nhưng cũng rất âm thầm:

Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời.

Lời thơ như tâm tình thiết tha. Một sự sáng tạo độc đáo của nhà thơ khi phát hiện ra được hình ảnh "mùa xuân nho nhỏ". Mỗi con người, mỗi sự cống hiến được ví như một mùa xuân nho nhỏ vào mùa xuân to lớn của đất nước. Đó cũng là nguyện ước nhỏ bé của nhà thơ, muốn được mãi mãi đóng góp vào công cuộc đổi mới cho đất nước, sự cống hiến, hy sinh một cách âm thầm lặng lẽ cho quê hương đất nước bất chấp sự thử thách của tuổi tác, thời gian.

Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc

Lời thơ rắn rỏi, điệp ngữ "dù là" khẳng định thái độ tự tin trước những khó khăn, thử thách của đời người. Tuổi trẻ cống hiến hy sinh, tuổi già cũng tiếp utjc âm thầm cống hiến. Ý thức về trách nhiệm đối với quê hương, đất nước, khát vọng được cống hiến cho đất nước vô cùng mạnh mẽ, cháy bỏng. Lời thơ không chỉ là ước nguyện của riêng một nhà thơ mà còn là lời kêu gọi mọi người hãy cùng nhau đoàn kết, chung tay giúp sức xây dựng một cuộc đời tươi đẹp trong tương lai. Tâm nguyện này, ta bắt gặp đâu đó trong những vần thơ của Tố Hữu.

Nếu là con chim, chiếc lá
Thì chim phải hót, chiếc lá phải xanh
Lẽ nào vay mà không có trả
Sống là cho, đâu chỉ nhận riêng mình.

Sự hy sinh thầm lặng, cống hiến năng lực, tài năng, tuổi trẻ cho cuộc đời nào phải chỉ có trong thơ của Tố Hữu, nhà văn Nguyễn Thành Long trong truyện ngắn "Lặng lẽ Sapa" cũng đã khắc họa nên những chân dung nhân vật anh thanh niên cùng nhiều nhân vật khác. Họ chính là minh chứng sống động nhất của hình ảnh mùa xuân nho nhỏ mà Thanh Hải muốn gửi gắm đến cho chúng ta qua bài thơ cuối đời của ông.

Tóm lại, hai khổ thơ bốn và năm trong bài "Mùa xuân nho nhỏ" đã không chỉ làm lay động người đọc xao xuyến, rung động tâm hồn trước những giai điệu vừa thiết tha vừa hào hùng thôi thúc mà còn bởi nguyện ước chân thành và khiêm tốn của nhà thơ. Nguyện ước ấy đâu còn của riêng Thanh Hải. Đọc những vần thơ của ông, ta tự nhủ phải làm gì để không hổ thẹn với những người đi trước, xấu hổ vì đã trốn tránh trách nhiệm đối với đất nước quê hương. Tất cả được thể hiện bằng những việc làm cụ thể ở ngày hôm nay.