Thiếu nữ đeo hoa tai ngọc trai (tiếng Hà Lan: Het Meisje met de Parel) là một bức tranh sơn dầu được danh họa người Hà Lan Johannes Vermeer hoàn thiện vào khoảng năm 1665. Bức tranh khổ vừa này là chân dung bán thân của một thiếu nữ bí ẩn — có thể là con gái của Vermeer — đeo hoa tai ngọc trai và đội một chiếc khăn xếp trên đầu. Do sở hữu bố cục lẫn chủ đề gần giống kiệt tác La Gioconda của Leonardo da Vinci, Thiếu nữ đeo hoa tai ngọc trai còn được mệnh danh là "Nàng Mona Lisa phương Bắc".

Tuy sở hữu những đặc điểm của nghệ thuật vẽ chân dung Ý song tác phẩm của Vermeer lại thuộc thể loại tranh tronie — một thể loại tranh nghiên cứu nhân vật thịnh hành tại Vùng đất Thấp trong thế kỷ 17. Được đánh giá là kiệt tác xuất sắc nhất của Vermeer, Thiếu nữ đeo hoa tai ngọc trai là đại diện tiêu biểu cho thời kỳ hoàng kim của hội họa Hà Lan, một giai đoạn rực rỡ của nền mỹ thuật phương Tây.
Lấy cảm hứng từ bức tranh, Tracy Chevalier đã viết một tiểu thuyết lịch sử với tựa đề Girl with a Pearl Earring (1999), trong đó tác giả tiểu thuyết hóa cô gái, nhân vật của bức tranh, cũng như bối cảnh ra đời của bức tranh. Trong tiểu thuyết, Johannes Vermeer có quan hệ tình cảm với một cô gái người hầu tên là Griet, người được ông thuê để làm mẫu với chiếc khuyên tai của vợ Vermeer. Năm 2003, một bộ phim cùng tên đã được thực hiện dựa theo tiểu thuyết của Chevalier với vai cô gái do nữ diễn viên Scarlett Johansson đảm nhận. Năm 2008, một vở kịch cũng lấy tên Girl with a Pearl Earring đã được công diễn tại Anh.

Dù ngày nay được coi là một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất của hội họa Hà Lan nói riêng và phương Tây nói chung song Thiếu nữ đeo hoa tai ngọc trai từng rơi vào lãng quên trong hơn 200 năm trước khi được nhà sưu tầm nghệ thuật Arnoldus Andries des Tombe mua lại vào năm 1881. Khi des Tombe qua đời vào năm 1902, ông đã hiến tặng bức tranh cho bảo tàng Mauritshuis, Den Haag, nơi nó vẫn được lưu giữ và trưng bày cho tới tận ngày nay. Bức tranh được đại tu vào năm 1994, giúp hé lộ những kỹ thuật mà Vermeer đã sử dụng.