Làm bạn với bầu trời - chắp bút bởi nhà văn nổi tiếng Nguyễn Nhật Ánh - thực sự là một cơ hội mới, một trải nghiệm khác lạ trong tâm trí tôi. Được biết tới rộng rãi bởi những tác phẩm văn học viết về đề tài tuổi mới lớn, Nguyễn Nhật Ánh được lòng rất nhiều thế hệ độc giả bởi phong thái, cách viết mộc mạc, giản dị nhưng thấm đẫm tình cảm, bởi những câu chuyện giản đơn nhưng lại có tác động mạnh mẽ trong tâm trí con người. 

Nguyễn Nhật Ánh là một bút danh quen thuộc trong giới văn học Việt Nam hiện đại nói riêng và với bạn đọc nói chúng những năm cuối thế kỷ 20 - đầu thế kỷ 21. Ông được biết đến qua nhiều tác phẩm văn học về đề tài tuổi mới lớn, các tác phẩm của ông rất được độc giả ưa chuộng và nhiều tác phẩm đã được chuyển thể thành phim.

231 trang sách ở khổ giấy A5 nhỡ không phải là quá dài nhưng cũng không phải quá ngắn. Tôi nhận định đây là một sự lựa chọn tinh tế, đủ khêu gợi ham muốn đọc sách và đồng thời níu giữ bạn đọc. Tôi hoàn thành Làm bạn với bầu trời trong hai tiếng của buổi chiều gió thoang thoảng. Tôi tự thấy đó là một quyết định chính xác và trải nghiệm tuyệt vời.

Đây không phải là cuốn sách đầu tiên tôi được đọc của Nguyễn Nhật Ánh nhưng tôi thiết nghĩ, nó là đặc biệt nhất. Suy nghĩ, thái độ sống vào thời điểm đọc, thời gian đọc hay ngoại cảnh đều là những yếu tố tác động mạnh đến việc đọc một cuốn sách. Hay như quan niệm trước giờ của tôi “Không phải bạn chọn sách mà là sách chọn bạn”. Mọi thứ đều có cái duyên. Cuối cùng thì cái duyên của tôi và Nguyễn Nhật Ánh cũng tới. Làm bạn với bầu trời là một bản giao hưởng du dương với những nốt thăng trầm với các cung bậc kéo dài xuyên suốt. Trong đây ta thấy được hình bóng chính mình hồi vẫn là những đứa trẻ, thấy được tình yêu tuổi mới lớn, tình bạn bè khăng khít gắn bó, tình thân bền chặt. Và trên hết, tình người đẹp đẽ.

Làm bạn với bầu trời ngay từ những trang sách đầu tiên đã khiến tôi khá ngạc nhiên bởi những nhận định rất thẳng, đơn giản nhưng thấm thía. Những liên tưởng, phép nhân hóa xuất hiện dày đặc. Nội dung của chúng rất đỗi đặc trưng và đặc biệt nhưng trước giờ lại ít ai ngó tới bởi người ta coi đó là một sự hiển nhiên bao đời nay. Chính Nguyễn Nhật Ánh đã dùng sự tài tình trong lối suy nghĩ để cho độc giả thấy được những nét quen thuộc đó nay mới lạ và đẹp đẽ nhường nào.

Bắt đầu từ cuốn sách này tôi đã tự nhủ với bản thân rằng mình nên sử dụng đánh dấu sách, giấy note để ghi lại những điều hay. Đó là quyết định đúng đắn. Tôi đã viết “!!!!” khi đọc đến đoạn này. Cảm xúc lúc đó tôi nhớ mãi, chủ yếu là ngạc nhiên và hơi đượm buồn. Từ câu nói về cái tay biết khóc của Tèo đến độ nó nói về hồi đầu bị chấn thương, tôi đã trải qua những trường cảm xúc lên xuống tột độ. Nếu nói ở trên từ ngữ Nguyễn Nhật Ánh sử dụng trong lời của Tèo như bay nhảy trên trang giấy, nó hồn nhiên và tràn ngập sức sống, thì tới đoạn sau, mọi thứ trầm lại chỉ trong vòng vài giây ngắn ngủi.

Phần một mở ra một khung cảnh cuộc sống bình dị và điểm xuyết trong đó là câu chuyện về những con người của vùng đó. Có vui có buồn, nó khiến độc giả thổn thức nhưng cũng làm ta tủm tỉm cười. Nhìn chung mọi thứ xoay xung quanh việc một cậu bé từ dưới vùng quê lên ở nhà anh họ để dưỡng bệnh. Một câu chuyện nếu xuất hiện ở đời thường thì cũng sẽ chỉ làm con người ta thổn thức, nhưng qua những câu văn của Nguyễn Nhật Ánh, độc giả như người dân sống tại thị trấn đó, có cuộc sống của chính mình và trải nghiệm những cung bậc cảm xúc, thăng hoa qua từ ngữ cùng với dàn nhân vật chính láu lỉnh và rất đỗi dễ thương.

Tôi nghĩ đây là cái độc giả quý mến và thích thú nhất ở truyện của Nguyễn Nhật Ánh. Nhà văn cho chúng ta cảm giác “trải”, cảm giác sống ở trong những chương truyện. Ta đâu có đọc truyện, ta đang sống một cuộc sống trong những từ ngữ! Trải nghiệm này hiếm có khó tìm. Khiến độc giả đắm chìm hoàn toàn vào những câu văn là thử thách to lớn nhất trong đối với những ai đã từng viết.

Như đã nói trên, cuộc sống con người có khi vui khi buồn. Câu chuyện về đời thằng Tèo làm độc giả chững lại, nhưng cách Tèo sống và đối xử với mọi người xung quanh, cách cuộc sống thường nhật của người kể chính Lam diễn ra lại khiến ta nở một nụ cười trên môi, và trong tim nữa.

Tèo không bao giờ than trách số phận hay những người xung quanh, mà lựa chọn sống - sống như ý nghĩa ban đầu của nó: nhìn đời bằng con mắt giản đơn đố nghi kị, hoài nghi, luôn lạc quan và không ngừng lan tỏa năng lượng tích cực cho chính bản thân mình và những người mình yêu. Đến với Phần hai của Làm bạn với bầu trời, ta được biết rõ hơn cuộc đời trước đó của Tèo qua chính con mắt của Tèo, qua lời kể của chú Vịnh, Lam và những người yêu thương nó.

Tôi thực sự phải dừng lại một lúc lâu sau khi đọc xong phần truyện này. Những sự kiện xảy ra liên tiếp nhau, và hầu hết đều không mấy tích cực, làm cuộc đời của một đứa bé tám tuổi trở nên thật chán chường và bi quan làm sao. Nhưng! Điều đặc sắc nhất của cuốn sách chính nằm ở chữ “nhưng” này. Tèo chọn cách sống mà chúng ta hằng ao ước: không đổ lỗi cho điều gì, không oán trách hay bi phẫn. Nó vẫn yêu đời, đối xử với số phận và mọi người bằng một tình cảm mến thương sâu sắc. Tèo chọn cách đi ngược lại với cuộc sống đầy éo le. 

Có thể nói, Nguyễn Nhật Ánh đã gửi tới độc giả một nhân vật thật tuyệt. Tèo như một niềm ước mơ nhà văn gửi gắm tâm tư tình cảm vào trong đó. Tèo và những phẩm chất của nó là những gì con người ta hằng mong ước nhưng đáng tiếc là vẫn hiếm ai đạt được. Nó giản đơn thế đấy nhưng ta lại thường để tuột mất những điều đẹp đẽ đó.