Thúy Kiều mang nặng mặc cảm là người có lỗi. Nàng tự trách mình khăng khít, khiến người dở dang. Đúng ra là cả hai chủ động tìm đên nhau, yêu nhau và tự nguyện gắn bó với nhau. Kiều có mặc cầm đó là vì nàng luôn nghĩ đến người khác, ngay cả trong lúc đau thương tột bậc. Những câu thơ "Lỗi thề thôi đã phũ phàng với hoa!" "Nghĩ đâu rẽ cửa, chia nhà tự tôi!" cho ta hiểu suy nghĩ của Kiều: Nàng nghĩ rằng mình chính là người phụ tình Kim Trọng, gây nên bi kịch tình yêu. Vì thế Kiều luôn tự trách, dằn vặt bản thân. Hình ảnh nước mắt của Thúy Kiều được nhắc đến 2 lần trong đoạn thơ “Áo đầm giọt lệ, tóc se mái đầu/Dầu chong trắng đĩa, lệ tràn thấm khăn” đã nói lên tâm trạng Thúy Kiều: Vô cùng đau đớn, bế tắc, tuyệt vọng. Nàng đau khổ vì tình yêu tan vỡ, day dứt vì bội ước chàng Kim. Trong đoạn trích "Trao duyên", Thúy Kiều nhắc đến tai biến gia đình: "Sự đâu sóng gió bất kì" và tình huống buộc phải lựa chọn "hiếu tình khôn lẽ hai bề vẹn hai", Kiều vô cùng đau khổ khi nghĩ mình là người phụ bạc "thôi thôi thiếp đã phụ chàng từ đây". Trong đoạn này, Kiều cũng thể hiện niềm day dứt đó: "Lỗi thề thôi đã phũ phàng với hoa!" “Nghĩ đâu rẽ cửa, chia nhà tự tôi!”. Từ đó, cho ta hiểu Kiều trao duyên cho em vì: Sau khi bán thân chuộc cha, bên "hiếu" đã trọn vẹn, nghĩ đến "tình", đến Kim Trọng, nàng thương cho chàng Kim, day dứt khi mình phụ tình chàng nên nhờ Thúy Vân thay mình trả nghĩa Kim Trọng. Với nghệ thuật miêu tả nội tâm nhân vật của Nguyễn Du sâu sắc, điêu luyện, có khả năng biểu đạt những nỗi đau tận cùng trong tâm hồn nhân vật Thúy Kiều là người vị tha, nặng tình nghĩa. Nàng luôn nghĩ cho người khác, tình yêu tan vỡ, Kiều vẫn không thôi nghĩ về Kim Trọng, day dứt đau khổ khi nghĩ mình bội ước với Kim Trọng..