Nhà phê bình văn học Chu Văn Sơn qua đời tại Hà Nội ở tuổi 58. Nhắc tới ông, người ta nhớ ngay tới một tấm lòng trĩu nặng với thơ ca. Nhưng với Chu Văn Sơn, cái đẹp không chỉ tồn tại trong thế giới thơ ca. Là người cởi mở và hào sảng, ông rất thích trò chuyện, chia sẻ với mọi người về mọi góc cạnh của cuộc sống. Những cảm thức đẹp ấy đã được nhà phê bình ghi lại trong tập tùy bút Tự tình cùng cái đẹp. Trên trang viết của ông, dù là đình đền, chùa tháp nguy nga hay ngọn cỏ ven đường đều là hiện thân của cái đẹp. Ông viết như một cách khơi gợi mọi người chiêm ngưỡng chúng qua trang sách, từ đó soi lại chính mình.
Chu Văn Sơn trải nghiệm những trạng thái khác nhau của cái đẹp, từ một nhành bằng lăng tím đơn sơ và những ký ức về cánh cò thuở nhỏ trên đồng quê, cho đến sự uy nghi của Angkor cổ kính, vẻ mộng mơ và ảo ảnh của Đà Lạt, và tình thơ mộng của nước Italy.

Với Chu Văn Sơn, Angkor mang trong mình những đối cực của cái đẹp. Nó không chỉ biểu thị văn hóa, tôn giáo và quyền lực, mà còn là minh chứng cho sự khéo léo của con người. Angkor sống động và luôn khao khát tái sinh trong mắt tác giả. Cây cỏ, rêu phong, đất đá hòa quyện thành một thể. Nếu không có rêu phong để hòa hợp, vẻ cổ kính và hoang sơ của các đình đền và tượng tháp trở nên nhạt nhòa và giả tạo. Một cây cổ thụ tại Angkor cũng gây ấn tượng mạnh cho tác giả. Dù chỉ còn một chút cội rễ, cây vẫn kiên cường vươn lên, và sau hàng trăm năm lại trở thành một cây lớn, huy hoàng bên những vũ điệu của đất đá và thời gian.

Cánh cò trắng phau phau trên đồng quê Màng cũng mang lại vẻ đẹp cho Chu Văn Sơn. Tác giả nhớ về một trường hợp khi một chú bé bị một cái bóng trắng dọa cho chết khiếp, nhưng sau đó nhận ra đó chỉ là cánh cò đang kiếm ăn. Làng xưa có gốc đa già, cành lá sum suê, và bầy cò thường trú ngụ. Nhưng sau này, cây đa bị chặt hạ và bầy cò trắng cũng biến mất, chỉ còn lại trong kí ức những thương nhớ.

Trong Tự tình cùng cái Đẹp, Chu Văn Sơn thể hiện một dòng văn khoan thai, mang âm hưởng trầm buồn. Tác giả không chỉ viết về văn chương hay thi ca mà còn tạo ra hình ảnh của một Chu Văn Sơn quen thuộc, lãng mạn, hào sảng và đầy chiêm nghiệm.

Sự cẩn trọng và chi tiết của một nhà phê bình văn học đã thấm vào máu của Chu Văn Sơn. Đối với ông, việc nhìn ngắm không chỉ đơn thuần là sử dụng mắt mà còn là sự cảm nhận để hiểu được sự kích thích của cái đẹp. Dù đó là một bông lau nhỏ, một nhánh bằng lăng trước nhà, hay thành phố Venezia, tất cả đều mang trong mình sự mỹ lệ đa chiều.

Với Chu Văn Sơn, cái đẹp không chỉ để ngắm, để thưởng thức. Hơn hết, nó là để yêu thương, để đánh thức phần thiện lương và chôn vùi những phần "ma quỷ" bên trong con người. Nếu biết yêu cánh cò trắng thanh khiết, hiền lànhvà sự uy nghi của Angkor cổ, thì con người có thể hướng tới một cuộc sống tốt đẹp hơn, với lòng nhân ái và tình yêu thương.

Tuy nhiên, những trạng thái khác nhau của cái đẹp cũng đồng thời tạo nên sự đa dạng và phong phú trong cuộc sống. Với Chu Văn Sơn, những kỷ niệm và trải nghiệm về cái đẹp từng gắn kết với những địa điểm và hoàn cảnh khác nhau trong cuộc sống của ông.

Tác phẩm "Tự tình cùng cái Đẹp" của Chu Văn Sơn mang đến cho độc giả một cái nhìn sâu sắc và tinh tế về cái đẹp. Ông không chỉ miêu tả những hình ảnh và cảm nhận của mình, mà còn truyền tải thông điệp về tầm quan trọng của cái đẹp trong cuộc sống và tác động của nó đến tâm hồn con người. Tác phẩm của Chu Văn Sơn đã góp phần làm phong phú thêm văn học và nghệ thuật Việt Nam, và mang đến cho độc giả những trải nghiệm tinh thần đáng nhớ về cái đẹp và cuộc sống.