1. Mở bài:
– Dẫn dắt, giới thiệu khái quát tác giả, tác phẩm.

– Nêu ý kiến khái quát về chủ đề và nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm.

– Mẹ! một tiếng Mẹ thôi mà sao nghe thân thương quá đỗi. Biết bao nhiêu ca từ ca ngợi về tình yêu vĩ đại ấy nhưng có lẽ đều bất lực. Bởi không ai có thể khám phá hết được trái tim vĩ đại của mẹ. Mặc dù “mẹ của con rất đời thường, rất thực. Nhưng trong con, mẹ như một tượng đài”.

– Bài thơ Lối mòn xưa của tác giả Kên Duyên là một khúc ca trong bản trường ca bất tử về tình mẹ bao la. Bài thơ với lời thơ nhẹ nhàng êm ái như đưa người đọc trở về với dòng sông đầy ắp kỉ niệm in đậm trong tâm khảm mỗi người để rồi ta chợt giật mình bởi đôi lần ta đã vô tình lãng quên, vô tình với những lối mòn xưa mà với mẹ cha luôn xem nó là báu vật.

2. Thân bài:
* Giới thiệu tác giả, tác phẩm phân tích đánh giá lối mòn xưa ; phân tích đánh giá bài thơ lối mòn xưa

Đến với Kiên Duyên là ta đến với một hồn thơ nhẹ nhàng, da diết nhưng sâu lắng. Bài thơ Lối mòn xưa đã chạm được đến sợi dây tình cảm sâu kín nhất của mỗi người: đó là tình mẫu tử, tình yêu quê hương đất nước. Có lẽ tiếng gọi mẹ âm thầm sẽ luôn cuộn xoáy trong tâm can mỗi người. Nhưng chỉ có điều, vì vòng xoay của cuộc sống, ta đã để lối mòn xưa bạc màu đi trong âm thanh của chim cuốc kêu chiều đến khản cổ.

a. Luận điểm 1: Tình yêu mẹ gắn liền với hồi ức tuổi thơ

Hồi ấy.

Cứ mỗi lần theo mẹ buổi chợ về

Mẹ thường chỉ cây gạo quê già cỗi

Quay lại nhìn con rồi mẹ nói

Sau này.

Mẹ hóa thành cây gạo đứng trông con…

Con khóc.

Ôm tay mẹ dỗi hờn

Con không muốn mẹ hóa thành cây gạo…

– Kỉ niệm với mẹ là những lần theo mẹ đi chợ, mẹ hay trêu đùa sau này mẹ sẽ hóa thành cây gạo để đứng trông chờ con.

– Đứa con bé bỏng lo sợ mất mẹ nên đã khóc không muốn cho mẹ hóa thành cây gạo.

→ Mẹ – hình ảnh cây gạo già cỗi nơi thôn quê được tác giả chọn làm tâm điểm thật gần gũi và giàu sức biểu đạt. Cây gạo đầu làng như chứng nhân mọi lối đi về của những người con quê hương. Cây gạo có sức sống bền bỉ ấy cũng chính là hình ảnh đẹp của tình yêu thương của mẹ cha dành cho con. Tình yêu mẹ của người con bé bỏng ngây thơ vẫn vẹn nguyên trong sáng.

phân tích đánh giá lối mòn xưa ; phân tích đánh giá bài thơ lối mòn xưa

b. Luận điểm 2: Tình yêu dành cho mẹ gắn với hình ảnh khi người con đã lớn khôn

Năm tháng trôi qua

Bao mùa cây thay áo

Mẹ già nua, gánh hàng sáo cũng thưa dần  

Con lớn lên rồi

Mê mải những phù vân

Chẳng kịp nhận ra

Ngày đến gần – xa mẹ…

– Sử dụng biện pháp nghệ thuật nhân hóa: Bao mùa cây thay áo

→ Thời gian trôi đi, tuổi thanh xuân của mẹ cũng không còn nữa. Mẹ đã già nua, yếu ớt không còn làm lụng được nhiều.

– Thế nhưng, con lớn lên đồng nghĩa với việc con lại mải mê chạy theo với những phù vân những thứ không lâu bền, có được rồi lại mất để rồi không kịp nhận ra ngày xa mẹ đã đến gần.

→ Lời thơ thấm đẫm dư vị xót xa, ân hận.

c. Luận điểm 3: Tình yêu dành cho mẹ gắn với hình ảnh khi người con trở về.

– Người con sau những ngày mải mê với những phù vân, nay trở về mới chợt nhận ra lời mẹ nói.

– Giờ đây, chỉ còn lại những giọt nước mắt hối hận muộn màng.

– Hình ảnh ẩn dụ những mùa cây trút lá: gợi lên sự mất mát, lá đã trở về cội.

→ Có lẽ người mẹ yêu quý của người con đã trở về với đất mẹ thân yêu, sau bao ngày trông ngóng con trong lặng lẽ.

– Tiếng gọi thầm mẹ ơi nghẹn ngào không lời đáp. Mẹ ở đâu không thấy, chỉ thấy một màu trắng tang thương của khuông chiều .

– Con đã về nhưng mẹ không thể chờ đợi được con. Để lối mòn xưa bạc màu chim cuốc gọi.

=> Lối mòn mà người con giờ đây bước đi trên con đường đó hàng vạn lần, có gọi đến khản cổ thì vẫn không có lời mẹ đáp. Và lối mòn ấy, phải chăng là những bước đi của mẹ, từng ngày, từng giờ mẹ ra cây gạo đầu làng chờ đón con, mẹ gọi thầm tên con bao lần mà trong vô vọng. Để rồi phải kiệt sức như con cuốc kêu giữa trời chiều.

=> Lời thơ nhẹ nhàng mà sao cảm thấy thật xót xa.

phân tích đánh giá lối mòn xưa ; phân tích đánh giá bài thơ lối mòn xưa

d. Nghệ thuật đặc sắc của bài thơ:

- Với thể thơ tự do, lời thơ tuôn chảy theo mạch cảm xúc dâng dâng trào theo từng câu từng chữ. Sử dụng các biện pháp nghệ thuật đặc sắc; hình ảnh thơ gần gũi giản dị những giàu sức biểu đạt. Câu thơ ngắn dài như tiếng nấc nghẹn ngào của nhân vật trữ tình khi nghĩ về người mẹ thân yêu.

3. Kết bài: Khẳng định vị trí và ý nghĩa của bài thơ.

– Thời gian có vần xoay, nhưng âm hưởng của bài thơ vẫn còn vang vọng đâu đây trong tâm thức người đọc.

– Nhắc nhở về lẽ sống cao đẹp: Hãy yêu thương, chia sẻ cùng cha mẹ khi còn có thể, đừng để đến lúc ân hận thì đã quá muộn.