Độ đa dạng của một hệ sinh thái phụ thuộc chủ yếu vào sản lượng sơ cấp vì sản lượng sơ cấp là lượng năng lượng và chất dinh dưỡng được sản xuất bởi các sinh vật tự dưỡng (như thực vật) thông qua quá trình quang hợp. Khi sản lượng sơ cấp cao, có nhiều nguồn thức ăn cho các sinh vật tiêu thụ (như động vật ăn cỏ, động vật ăn thịt, và các sinh vật phân hủy), từ đó tạo ra một chuỗi thức ăn phong phú và đa dạng. Sản lượng sơ cấp cao cũng tạo điều kiện cho sự phát triển của nhiều loài thực vật khác nhau, từ đó tạo ra môi trường sống phong phú cho các loài động vật và vi sinh vật. Ngược lại, nếu sản lượng sơ cấp thấp, sẽ có ít nguồn thức ăn và môi trường sống, dẫn đến sự giảm thiểu đa dạng sinh học trong hệ sinh thái. Tóm lại, sản lượng sơ cấp là nền tảng cho sự tồn tại và phát triển của các loài trong hệ sinh thái, do đó nó có ảnh hưởng lớn đến độ đa dạng sinh học.