Khi cây sống trong điều kiện môi trường khô hạn, chúng sẽ hình thành các phản ứng chống chịu để thích nghi với những điều kiện bất lợi như hạn hán, ngập úng và mặn. Dưới đây là giải thích về các phản ứng này: 1. **Phản ứng chịu hạn**: - Cây sẽ thực hiện các biến đổi hình thái như giảm kích thước lá, tăng lớp cutin để giảm thoát hơi nước. - Cây cũng tích lũy các chất thẩm thấu như proline và đường để duy trì áp suất thẩm thấu trong tế bào, giúp cây giữ nước và duy trì hoạt động sống. - Ngoài ra, cây có thể loại bỏ các sản phẩm gây độc do stress nước. 2. **Phản ứng chống chịu ngập úng**: - Cây có thể phát triển các bộ rễ nổi để hấp thụ oxy từ không khí, giúp cây sống sót trong điều kiện ngập úng. - Một số cây có khả năng tạo ra các cấu trúc đặc biệt để thoát nước nhanh chóng, giảm thiểu thiệt hại do ngập úng. 3. **Phản ứng chống chịu mặn**: - Cây sẽ điều chỉnh quá trình hấp thụ ion, giảm thiểu sự tích tụ ion Na+ và Cl- trong tế bào. - Cây có thể sử dụng các cơ chế như loại bỏ ion Na+ qua mô lá và quy tụ ion Na+ trong không bào để giảm thiểu tác hại của muối. - Các yếu tố phiên mã như bzip, wrky, ap2/erf, myb, bhlh và nac sẽ điều hòa sự biểu hiện của các gene liên quan đến khả năng chống chịu mặn. Tóm lại, cây có khả năng thích nghi và phản ứng với các điều kiện môi trường khô hạn thông qua nhiều cơ chế khác nhau, từ biến đổi hình thái đến điều chỉnh sinh lý và hóa sinh.