Nháchh Thịi

Theo chương trình mới của sách Kết nối tri thức với cuộc sống, các đặc trưng cơ bản của quần thể sinh vật và quần xã sinh vật như sau:

1. Quần thể sinh vật:

Quần thể sinh vật là tập hợp các cá thể cùng loài, sống trong một khu vực xác định, có khả năng giao phối với nhau để sinh sản, duy trì nòi giống. Các đặc trưng cơ bản của quần thể sinh vật bao gồm:

• Kích thước quần thể: Là số lượng cá thể trong quần thể. Kích thước này có thể thay đổi theo thời gian tùy thuộc vào các yếu tố như sinh sản, tử vong, di cư.
• Mật độ quần thể: Là số cá thể trong một đơn vị diện tích hoặc thể tích. Mật độ này ảnh hưởng đến sự cạnh tranh, nguồn tài nguyên, và các mối quan hệ giữa các cá thể trong quần thể.
• Cấu trúc tuổi: Là sự phân bố các cá thể trong quần thể theo các nhóm tuổi khác nhau (tuổi trưởng thành, tuổi sinh sản, tuổi chưa trưởng thành). Cấu trúc này ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và phát triển của quần thể.
• Tỷ lệ sinh và tử: Là các chỉ số về số lượng cá thể sinh ra và số lượng cá thể chết trong quần thể trong một khoảng thời gian nhất định. Tỷ lệ này ảnh hưởng đến sự tăng trưởng hoặc suy giảm của quần thể.
• Cấu trúc di truyền: Đặc điểm di truyền của các cá thể trong quần thể. Đặc điểm này ảnh hưởng đến sự thích nghi và khả năng tồn tại của quần thể trong môi trường sống.

2. Quần xã sinh vật:

Quần xã sinh vật là tập hợp các quần thể của nhiều loài sinh vật khác nhau, sống trong một khu vực nhất định và có các mối quan hệ tương tác với nhau. Các đặc trưng cơ bản của quần xã sinh vật bao gồm:

• Sự đa dạng loài: Quần xã sinh vật thường có sự hiện diện của nhiều loài sinh vật khác nhau, từ động vật, thực vật, vi sinh vật đến nấm. Độ đa dạng này có thể thay đổi tùy theo loại sinh cảnh và điều kiện môi trường.
• Cấu trúc quần xã: Là cách mà các loài trong quần xã phân bổ và tổ chức, gồm các cấp độ sinh thái như sản xuất, tiêu thụ, phân hủy. Cấu trúc này cũng thể hiện qua các tầng cây trong rừng (tầng cao, tầng trung, tầng thấp).
• Mối quan hệ giữa các loài: Các loài trong quần xã thường có mối quan hệ phức tạp, bao gồm các mối quan hệ như cạnh tranh, hợp tác (hợp sinh), ký sinh, ăn thịt, và tương tác khác nhau, ảnh hưởng đến sự tồn tại và phát triển của từng loài.
• Sự ổn định của quần xã: Quần xã có thể thay đổi theo thời gian do các yếu tố tác động từ môi trường, sự thay đổi trong điều kiện sống hoặc do các tác nhân sinh học như dịch bệnh. Tuy nhiên, mỗi quần xã thường đạt được một trạng thái ổn định, nơi mà các loài trong đó có thể duy trì sự cân bằng nhất định.

Hai khái niệm này, quần thể và quần xã, phản ánh những đặc điểm khác nhau trong tổ chức sống của sinh vật, từ cá thể đến các hệ sinh thái phức tạp.