Bài 1. Quá trình hình thành và phát triển của chế độ phong kiến ở Tây Âu

Phần A Bài tập 1

Trả lời câu hỏi phần A, Bài tập 1 trang 4-5 SBT Lịch sử 7.

Bài tập 1. Hãy khoanh tròn vào chữ in hoa trước ý trả lời đúng

1.1. Năm 467, đế quốc La Mã bị diệt vong đã đánh dấu

A. chế độ chiếm hữu nô lệ La Mã chấm dứt, chế độ phong kiến Tây Âu bắt đầu.

B. chế độ phong kiến chấm dứt, thời kì tư bản chủ nghĩa bắt đầu ở Tây Âu.

C. chế độ dân chủ cổ đại chấm dứt, chế độ phong kiến bắt đầu ở Tây Âu.

D. thời kì đấu tranh của nô lệ chống chế độ chiếm hữu nô lệ bắt đầu ở Tây Âu.

Phương pháp giải:

Dựa vào nội dung mục 1, trang 9-10 SGK Lịch sử & Địa lí 7.

Lời giải chi tiết:

Đến nửa cuối thế kỉ V, các bộ tộc người Giéc-man từ phương Bắc tràn xuống xâm chiếm lãnh thổ, đưa đến sự diệt vong của đế quốc La Mã (476). Chế độ phong kiến từng bước được hình thành ở Tây Âu.

=> Chọn A

1.2. Nội dung nào không phản ánh đúng việc làm của người Giéc-man khi tràn vào lãnh thổ La Mã?

A. Thủ tiêu bộ máy nhà nước cũ, thành lập nhiều vương quốc mới.

B. Xâm chiếm đất đai của người La Mã.

C. Phong tước vị cho quý tộc thị tộc người Giéc-man.

D. Duy trì tôn giáo nguyên thuỷ của người Giéc man.

Phương pháp giải:

Dựa vào nội dung mục 1, trang 9 SGK Lịch sử & Địa lí 7 và quan sát Hình 2. Sơ đồ về sự hình thành các giai cấp chính trong xã hội phong kiến ở Vương quốc Phơ-răng.

Lời giải chi tiết:

Khi tràn vào lãnh thổ La Mã, người Giéc-man đã thủ tiêu bộ máy nhà nước của chủ nô La Mã, thành lập nhiều vương quốc mới.

=> Chọn D

1.3. Đơn vị chính trị và kinh tế cơ bản trong thời kì phong kiến ở Tây Âu cho đến thế kỉ IX là

A. trang trại.

B. lãnh địa.

C. phường hội

D. thành thị

Phương pháp giải:

Dựa vào nội dung mục 2, trang 10 SGK Lịch sử & Địa Lí 7.

Lời giải chi tiết:

Đến thế kỉ IX, những vùng đất đai rộng lớn nhanh chóng bị các quý tộc biến thành khu đất riêng của mình, gọi là lãnh địa phong kiến và họ trở thành lãnh chúa. Mỗi lãnh chúa như “ông vua” cai quản lãnh địa của mình. Đây là đơn vị chính trị và kinh tế cơ bản ở Tây Âu thời kì này.

=> Chọn B

1.4. Đặc điểm nổi bật về kinh tế của lãnh địa phong kiến Tây Âu là gì?

A. Mỗi lãnh địa là một cơ sở kinh tế đóng kín, tự cấp tự túc.

B. Mỗi lãnh địa có quân đội, luật pháp, tòa án riêng…

C. Trong lãnh địa có sự phân công lao động giữa nông nghiệp và thủ công nghiệp.

D. Thường xuyên có sự trao đổi hàng hoá với bên ngoài lãnh địa.

Phương pháp giải:

Dựa vào nội dung mục 2, trang 11 SGK Lịch sử & Địa lí 7.

Lời giải chi tiết:

Kinh tế lãnh địa mang tính chất tự cấp tự túc, trong đó nông nghiệp đóng vai trò chủ đạo.

=> Chọn A

1.5. Giai cấp giữ vai trò sản xuất chính trong lãnh địa phong kiến ở Tây Âu là 

A. nông dân.

B. nô lệ.

C. nông nô.

D. nông dân tự canh

Phương pháp giải:

Dựa vào nội dung mục 2, trang 11 SGK Lịch sử & Địa lí 7.

Lời giải chi tiết:

Trong xã hội phong kiến, lãnh chúa sống bằng việc bóc lột sức lao động của nông nô. Nông nô là lực lượng sản xuất chính.

=> Chọn C

1.6. Quá trình xác lập quan hệ sản xuất phong kiến diễn ra mạnh mẽ nhất ở vương quốc nào ở Tây Âu?

A. Vương quốc Tây Gốt.

B. Vương quốc của người Ăng-glô Xắc-xông.

C. Vương quốc Đông Gốt.

D. Vương quốc Phơ răng.

Phương pháp giải:

Dựa vào nội dung mục 1, trang 9 SGK Lịch sử & Địa lí 7.

Lời giải chi tiết:

Quá trình phong kiến hóa diễn ra mạnh mẽ và sâu sắc ở Vương quốc Phơ-răng với sự hình thành của giai cấp mới – lãnh chúa phong kiến và nông nô.

=> Chọn D

1.7. Quyền “miễn trừ” mà nhà vua ban cho lãnh chúa trong thời kì trung đại ở Tây Âu là

A. nhà vua không được can thiệp vào lãnh địa của lãnh chúa.

B. các lãnh chúa lớn không phải đóng thuế cho nhà vua.

C. lãnh chúa không phải chịu bất cứ hình phạt nào của nhà vua.

D. lãnh chúa không phải đóng góp về quân sự khi có chiến tranh.

Phương pháp giải:

Dựa vào nội dung mục 2, trang 11 SGK Lịch sử & Địa lí 7.

Lời giải chi tiết:

Đất khẩu phần ở xung quanh lâu đài được lãnh chúa giao cho nông nô cày cấy và thu tô, thuế. Lãnh chúa lập ra quân đội, luật pháp, toà án, chế độ thuế khoá, tiền tệ và hệ thống đo lường riêng…, Thậm chí, nhà vua cũng không được can thiệp vào lãnh địa của lãnh chúa.

=> Chọn A

1.8. Để thoát khỏi lãnh địa, một số thợ thủ công đã

A. bỏ trốn khỏi lãnh địa.

B. tập hợp lực lượng để chống lãnh địa phong kiến.

C. dùng tiền chuộc lại thân phận của mình.

D. bỏ trốn khỏi lãnh địa hoặc dùng tiền chuộc lại thân phận.

Phương pháp giải:

Dựa vào nội dung mục 4 trang 12 SGK Lịch sử & Địa lí 7.

Lời giải chi tiết:

Từ cuối thế kỉ XI, thủ công nghiệp phát triển, hàng hoá sản xuất ra ngày càng nhiều đã thúc đẩy nhu cầu trao đổi. Một số thợ thủ công tìm cách bỏ trốn khỏi lãnh địa hoặc dùng tiền chuộc lại thân phận tự do.

=> Chọn D

1.9. Cư dân sống trong các thành thị trung đại Tây Âu chủ yếu là 

A. thợ thủ công, thương nhân.

B. lãnh chúa, quý tộc.

C. thợ thủ công, nông dân.

D. lãnh chúa, thợ thủ công.

Phương pháp giải:

Dựa vào nội dung 4 trang 12 SGK Lịch sử & Địa lí 7

Lời giải chi tiết:

Cư dân sống trong các thành thị chủ yếu là thương nhân và thợ thủ công.

=> Chọn A

1.10. Ngành kinh tế chủ yếu trong các thành thị Tây Âu thời trung đại là

A. nông nghiệp và thủ công nghiệp.

B. thủ công nghiệp và thương nghiệp.

C. công nghiệp và thủ công nghiệp.

D. nông nghiệp và công nghiệp.

Phương pháp giải:

Dựa vào nội dung mục 4 trang 12 SGK Lịch sử & Địa lí 7

Lời giải chi tiết:

Từ cuối thế kỉ XI, thủ công nghiệp, hàng hoá sản xuất ra ngày càng nhiều đã thúc đẩy nhu cầu trao đổi. Một số thợ thủ công đến những nơi có đông người qua lại để lập các xưởng sản xuất và bán hàng hoá. Cư dân sống trong các thành thị chủ yếu là thương nhân và thợ thủ công.

=> Chọn B

1.11. Nội dung nào không phản ánh đúng vai trò của thành thị trung đại Tây Âu?

A. Thủ tiêu nền kinh tế của lãnh địa.

B. Tạo điều kiện phát triển nền kinh tế hàng hoá.

C. Đưa đến sự ra đời của tầng lớp thị dân.

D. Mang lại không khí tự do, mở mang tri thức cho mọi người.

Phương pháp giải:

Dựa vào nội dung mục 4 trang 12 SGK Lịch sử & Địa lí 7

Lời giải chi tiết:

Vai trò của thành thị trung đại là

+ Phá vỡ nền kinh tế tự nhiên của các lãnh địa.

+ Tạo điều kiện cho sự hình thành và phát triển của kinh tế hàng hoá.

+ Góp phần xóa bỏ chế độ phân quyền, xây dựng chế độ phong kiến tập quyền.

+ Đưa đến sự xuất hiện của tầng lớp thị dân.

+ Tạo cơ sở để xây dựng nền văn hoá mới, nhiều trường đại học mới

+ Mang lại không khí tự do, cởi mở

=> Chọn A.

Phần A Bài tập 2

Trả lời câu hỏi phần A, Bài tập 2 trang 6 SBT Lịch sử 7.

Hãy ghép các ý ở cột A với cột B sao cho phù hợp về nội dung lịch sử.

Phương pháp giải:

Dựa vào nội dung mục 1,2 và 4 từ trang 9 đến trang 12 SGK Lịch sử & Địa lí 7

Lời giải chi tiết:

- Các lãnh địa phong kiến thuộc sở hữu riêng của các lãnh chúa. Mỗi lãnh chúa như “ông vua” cai quản lãnh địa của mình.

- Lãnh chúa phong kiến sống bằng việc bóc lột nông nô. Nông nô là lực lượng sản xuất chính, nhận ruộng đất để cày cấy, phải nộp tô và nhiều thứ thuế…

- Quý tộc thị tộc người Giéc-man chiếm nhiều ruộng đất của chủ nô La Mã.

- Cư dân sống trong các thành thị chủ yếu là thợ thủ công và thương nhân.

=> Chọn: 1 – d; 2 – a; 3 – b; 4 – c. 

Phần A Bài tập 3

Trả lời câu hỏi phần A, Bài tập 3 trang 6 SBT Lịch sử 7

Hãy xác định các câu sau đây đúng hoặc sai về nội dung lịch sử.

A. Hoạt động kinh tế chủ đạo trong các thành thị trung đại là nông nghiệp.

B. Lãnh địa là đơn vị kinh tế khép kín.

C. Các lãnh chúa sống bằng việc bóc lột sức lao động của nô lệ.

D. Những nông dân tự do bị mất ruộng đất, phải lĩnh canh ruộng đất để cày cấy, trở thành nông nô.

E. Thành thị ra đời góp phần xây dựng nền văn hoá mới của tầng lớp thị dân.

Phương pháp giải:

Dựa vào nội dung mục 1,2 và 4 từ trang 9 đến trang 12 SGK Lịch sử & Địa lí 7

Lời giải chi tiết:

- Hoạt động kinh tế chủ đạo trong các thành thị trung đại là thương nghiệp và thủ công nghiệp.

- Lãnh địa là đơn vị kinh tế khép kín.

- Các lãnh chúa sống bằng việc bóc lột sức lao động của nông nô.

- Những nông dân tự do bị mất ruộng đất, phải lĩnh canh ruộng đất để cày cấy, trở thành nông nô.

- Thành thị ra đời góp phần xây dựng nền văn hoá mới của tầng lớp thị dân.

=> Chọn Đúng: B; D; E; Sai: A;C.

Phần A Bài tập 4

Trả lời câu hỏi phần A, Bài tập 4 trang 6 SBT Lịch sử 7

Hãy xác định các ý trả lời đúng cho câu hỏi sau.

Trong các ý sau đây, ý nào nói về vai trò của các thành thị trung đại đối với xã hội phong kiến Tây Âu?

A. Một số thành thị do các lãnh chúa lập ra hoặc được phục hồi từ các thành thị cổ đại.

B. Tầng lớp thị dân mới được hình thành đòi hỏi phải xây dựng nền văn hoá mới.

C. Kinh tế thủ công nghiệp và thương nghiệp trong các thành thị dần phá vỡ tính tự nhiên của nền kinh tế lãnh địa phong kiến.

D. Thành thị ra đời góp phần xoá bỏ chế độ phong kiến tập quyền.

E. Cư dân sống trong các thành thị chủ yếu là thợ thủ công và thương nhân.

Phương pháp giải:

Dựa vào nội dung mục 4 trang 12 SGK Lịch sử 7

Lời giải chi tiết:

Vai trò của các thành thị trung đại đối với xã hội phong kiến ở Tây Âu là

- Phá vỡ nền kinh tế tự nhiên của các lãnh địa. Tạo điều kiện cho sự hình thành và phát triển của nền kinh tế hàng hoá.

- Góp phần xóa bỏ chế độ phong kiến.

=> Chọn C;D

Phần A Bài tập 5

Trả lời câu hỏi phần A, Bài tập 5 trang 7 SBT Lịch sử 7

Quan sát hình 4 (tr.11 SGK) và khai thác nội dung trong mục 2 (SGK), hãy lựa chọn ý không phù hợp khi miêu tả đời sống của lãnh chúa trong các lãnh địa phong kiến.

A. Lãnh chúa sống bằng việc bóc lột sức lao động của nông nô.

B. Nô lệ canh tác trên đất đai của lãnh chúa và nộp tô cho lãnh chúa.

C. Lãnh chúa giao đất khẩu phần cho nô lệ cày cấy.

D. Các lãnh chúa có quyền lực to lớn trong các lãnh địa của mình.

E. Nông nô phải sản xuất ra lương thực, thực phẩm và mọi thứ đồ dùng để phục vụ nhu cầu cho lãnh chúa.

G. Lãnh chúa kinh doanh việc buôn bán nô lệ.

H. Lãnh chúa thỉnh thoảng phải yết kiến nhà vua.

I. Các lãnh chúa không phải lao động sản xuất, hằng ngày chỉ luyện tập cung kiếm, săn bắn và tham dự các buổi yến tiệc.

Phương pháp giải:

Dựa vào hình 4 trang 11 SGK Lịch sử 7 và nội dung mục 2 trang 11 SGK Lịch sử 7.

Lời giải chi tiết:

- Lãnh chúa sống bằng việc bóc lột sức lao động của nông nô. Các lãnh chúa có quyền lực to lớn trong các lãnh địa của mình. Mỗi lãnh chúa như “ông vua” cai quản lãnh địa của mình. Nông nô phải sản xuất ra lương thực, thực phẩm và mọi thứ đồ dùng để phục vụ nhu cầu cho lãnh chúa. 

=> Chọn B,C,G.

Phần B Bài tập 1

Trả lời câu hỏi phần B, Bài tập 1 trang 7 SBT Lịch sử 7

Lập và hoàn thiện bảng (theo mẫu dưới đây) để làm rõ sự khác nhau giữa lãnh địa phong kiến và thành thị trung đại.

Phương pháp giải:

Dựa vào nội dung mục 2 và mục 4 từ trang 10 – 12 SGK Lịch sử 7.

Lời giải chi tiết:

Hoạt động kinh tế chủ yếu của lãnh địa phong kiến là nền kinh tế tự cấp tự túc trong khi đó thành thị trung đại là sản xuất và trao đổi hàng hoá

Thành phần cư dân chủ yếu của lãnh địa phong kiến là nông nô trong khi đó thành thị trung đại là thợ thủ công và thương nhân

=> Chọn

Phần B Bài tập 2

Trả lời câu hỏi phần B, Bài tập 2 trang 7 SBT Lịch sử 7

Dựa vào hình 3 (tr.10 SGK) và hình 4 (tr.11 SGK), em hãy viết đoạn văn (khoảng 10 – 15 dòng) miêu tả cuộc sống của lãnh chúa và nông nô trong các lãnh địa phong kiến. Từ đó, em có nhận xét gì?

Phương pháp giải:

Dựa vào hình 3 trang 10; hình 4 trang 11 và nội dung mục 2 trang 10-11 SGK Lịch sử 7.

Lời giải chi tiết:

Qua hình 3, em thấy khu đất của lãnh chúa trong lãnh địa phong kiến rất rộng lớn bao gồm: lâu đài của lãnh chúa, nhà thờ, dinh thự, nhà ở của nông nô, nhà kho, tường bao quanh, hệ thống hào nước bao quanh. Trong đó, lâu đài nơi ở của lãnh chúa nguy nga tráng lệ còn nơi ở của nông nô thì chỉ là những chiếc nhà nhỏ khác hoàn toàn so với cuộc sống của lãnh chúa. Hệ thống tường bao quanh và các tháp canh được xây dựng để ngăn chặn sự bỏ trốn của nông nô đồng thời bảo vệ các lãnh chúa.

Hình số 4 cho thấy các lãnh chúa đang yết kiến nhà Vua trong tư thế các lãnh chúa đứng yết kiến còn vua thì ngồi trên ngai vàng với những bộ trang phục đầy màu sắc thể hiện sự quyền uy. Cuộc sống của các lãnh chúa là ăn chơi, săn bắn trong khi đó nông nô họ phải làm việc vất vả trên cánh đồng ruộng và bị bóc lột, đàn áp, phải nộp thuế cho lãnh chúa.

Phần B Bài tập 3

Trả lời câu hỏi phần B, Bài tập 3 trang 7 SBT Lịch sử 7

Việc sản xuất thủ công nghiệp và buôn bán trong các thành thị có ý nghĩa như thế nào đối với nền kinh tế trong xã hội phong kiến Tây Âu?

Phương pháp giải:

Dựa vào nội dung mục 4 trang 12 SGK Lịch sử 7

Lời giải chi tiết:

Khi thành thị ra đời hoạt động sản xuất thủ công nghiệp và buôn bán trong các thành thị trở thành chủ đạo, đã phá vỡ dần nền kinh tế tự nhiên, tự cấp tự túc của lãnh địa. Quan hệ hàng hoá, tiền tệ được hình thành, thúc đẩy thương mại của các nước Tây Âu phát triển mạnh hơn.

Phần B Bài tập 4

Trả lời câu hỏi phần B, Bài tập 4 trang 7 SBT Lịch sử 7

Tại sao nói: Thành thị ra đời góp phần xóa bỏ chế độ phong kiến phân quyền, xây dựng chế độ phong kiến tập quyền?

Phương pháp giải:

Dựa vào nội dung mục 2 và mục 4 từ trang 10-12 SGK Lịch sử 7

Lời giải chi tiết:

Chế độ phong kiến phân quyền là sự tồn tại biệt lập của các lãnh địa phong kiến trong đó mỗi lãnh chúa được ví như “ông vua” cai quản lãnh địa của mình. 

Khi thành thị ra đời đã thúc đẩy nền kinh tế hàng hoá phát triển mạnh hơn. Nền kinh tế này đòi hỏi phải có một thị trường kinh tế rộng hơn, có đơn vị đo lường, luật pháp… Vì vậy mà các thị dân tự do ủng hộ nhà vua trong việc xóa bỏ chế độ phong kiến phân quyền, hình thành chế độ phong kiến tập quyền.

Bài tập 5

Trả lời câu hỏi phần B, Bài tập 5 trang 7 SBT Lịch sử 7

Tìm hiểu và cho biết một số dấu ấn tiêu biểu của thành thị trung đại (các thành phố cổ, trường đại học) còn được bảo tồn tại, gìn giữ và phát triển đến ngày nay.

Phương pháp giải:

Dựa nội dung mục 4 trang 12-13 SGK Lịch sử 7 và nguồn tham khảo trên Internet:

http://www.dulichitalia.com.vn/thong_tin_du_lich_italia/chi_tiet_huong_dan/54/cac_thanh_pho_gan_Florence.html

Lời giải chi tiết:

Một số dấu ấn tiêu biểu của thành thị trung đại còn được tồn tại, giữ gìn và phát triển đến ngày nay là: Thành phố Florence và trường đại học Bô-lô-na của Italia.

Thành phố Florence là điểm đến ấn tượng của du khách bởi thành phố lưu lại những dấu ấn cổ kính của thành thị trung đại thời trung cổ.

Trường đại học Bôlona là trường đại học lâu đời nhất trên thế giới. Nhiệm vụ ban đầu của trường đại học này là dạy về kinh thánh và luật pháp, sau đó trở thành trung tâm giáo dục cao học của Italia và thế giới. Ngôi trường đã thu hút hàng trăm nghìn sinh viên từ khắp nơi trên thế giới đến học.