Bài 1. Quá trình hình thành và phát triển của chế độ phong kiến ở Tây Âu SGK Lịch sử và Địa lí 7 kết nối tri thức

? mục 1 Câu 1

Trả lời câu hỏi mục 1 trang 10 sgk Lịch sử và Địa lí 7

1. Quan sát hình 2, em hãy cho biết lãnh chúa phong kiến và nông nô được hình thành từ những tầng lớp nào?

Phương pháp giải:

Bước 1: Quan sát hình 2, từ hướng mũi tên thấy được tầng lớp hình thành nên lãnh chúa phong kiến và nông nô.

Bước 2: Những từ khóa quan trọng: Quý tộc Giéc man, Quý tộc La Mã quy thuận chính quyền mới, nô lệ, nông nô

Bước 3: Giải thích cụ thể trong bài giải.

Lời giải chi tiết:

Lãnh chúa phong kiến được hình thành từ 2 tầng lớp chính:

+ Những quý tộc La Mã cũ đã quy thuận chính quyền mới của người Giéc-man và được phép giữ lại ruộng đất => giàu có

+ Những quý tộc người Giéc-man sau quá trình chinh phạt đế quốc La Mã đã chiếm đoạt ruộng đất của các chủ nô La Mã sau đó được phong tước vị và trở thành lãnh chúa phong kiến

Nông nô được hình thành từ 2 tầng lớp:

+ Những nông dân tự do bị chiếm đoạt ruộng đất và phải làm thuê cho lãnh chúa.

+ Nô lệ trong xã hội La Mã cũ được giải phóng sau khi đế quốc La Mã bị sụp đổ, họ không có ruộng đất và phải làm thuê, nộp tô, thuế cho lãnh chúa.

? mục 1 Câu 1

2. Trình bày những nét chính về quá trình hình thành xã hội phong kiến ở Tây Âu

Phương pháp giải:

Bước 1: Đọc lại nội dung mục 1, trang 9 SGK

Bước 2: Chọn những ý chính về quá trình hình thành xã hội phong kiến ở Tây Âu. Các mốc thời gian gắn với các sự kiện lịch sử. 

Lời giải chi tiết:

Quá trình hình thành xã hội phong kiến ở Tây Âu được diễn ra qua nhiều thế kỉ. Cụ thể:

- Khoảng thế kỷ III, đế quốc La Mã lâm vào khủng hoảng trầm trọng. Từ cuối thế kỷ V các bộ tộc người Giéc-man từ phương Bắc tràn xuống xâm chiếm lãnh thổ đưa đến sự diệt vong của đế quốc La Mã.

- Người Giéc-man đã thủ tiêu nhà nước chiếm nô La Mã, xây dựng nhà nước mới và tiến hành quá trình phong kiến hóa: Lãnh địa hóa toàn bộ ruộng đất trong xã hội, Nông nô hóa giai cấp nông dân, trang viên hóa nền kinh tế.

- Nô lệ và nông dân không có ruộng đất phải làm việc cho lãnh chúa hình thành giai cấp nông nô.

- Xã hội phong kiến châu Âu được hình thành với 2 giai cấp đặc trưng: Lãnh chúa và nông nô

? mục 2 Câu 1

Trả lời câu hỏi mục 2 trang 11 sgk Lịch sử và Địa lí 7

1. Quan sát hình 3 và đọc thông tin trong mục, em hãy trình bày đặc điểm của lãnh địa phong kiến ở Tây Âu.

Phương pháp giải:

B1: Quan sát hình 3 trang 10, từ đó thấy được cấu trúc của lãnh địa

B2: Đọc nội dung trong sgk trang 10, gạch chân từ khóa: Lãnh địa phong kiến, lãnh chúa, cơ bản, tự cấp tự túc.

B3: Giải thích cụ thể trong bài.

Lời giải chi tiết:

Đặc điểm của lãnh địa phong kiến ở Tây Âu:

- Mỗi lãnh địa phong kiến là một đơn vị kinh tế, chính trị độc lập và cơ bản của Tây Âu thời kì này. Đứng đầu mỗi lãnh địa phong kiến là một lãnh chúa – “ông vua” cai quản lãnh địa của mình.

- Cấu trúc lãnh địa:

+ Là một khu đất rộng lớn gồm đất của lãnh chúa và đất khẩu phần.

+ Bao quanh lãnh địa là hào nước và tường thành chắc chắn. Bên ngoài tường thành là nhà ở của nông nô, nhà kho,…

+ Bên trong lãnh địa có lâu đài của lãnh chúa ở vị trí trung tâm, nhà thờ,..

- Lãnh chúa lập ra quân đội, luật pháp, tòa án, chế độ thuế khóa, tiền tệ và đo lường riêng. Thậm chí nhà vua còn không có quyền can thiệp vào lãnh địa bởi quyền “miễn trừ”.

- Kinh tế lãnh địa:

+ Mang tính chất tự nhiên, tự cung tự cấp. Nông nghiệp đóng vai trò chủ đạo.

+ Nông nô sản xuất mọi thứ đáp ứng nhu cầu trong lãnh địa từ lương thực, đồ dùng,...

+ Chỉ những thứ không sản xuất được mới mua từ bên ngoài: muối, sắt, hàng xa xỉ phẩm phương Đông,…

- Lãnh chúa sống xa hoa trên sự bóc lột sức lao động nông nô. Nông nô nhận ruộng đất của lãnh chúa để cày cấy và phải nộp rất nhiều loại thuế khác nhau: thuế cưới xin, ma chay,…

? mục 2 Câu 2

2. Khai thác sơ đồ hình 2 và đọc thông tin trong mục, hãy trình bày mối quan hệ giữa lãnh chúa và nông nô trong xã hội phong kiến.

Phương pháp giải:

B1: Quan sát hình 2, từ hướng mũi tên thấy được mối quan hệ giữa lãnh chúa phong kiến và nông nô.

B2: Gạch chân các từ khóa: chi phối, nhận ruộng, nộp tô

B3: Giải thích cụ thể trong bài

Lời giải chi tiết:

- Mối quan hệ giữa lãnh chúa và nông nô là mối quan hệ giữa 2 giai cấp chủ đạo trong xã hội phong kiến Tây Âu.

- Đây là mối thống trị và bóc lột giữa giai cấp thống trị là lãnh chúa phong kiến với giai cấp bị trị là nông nô.

- Hình thức bóc lột: Lãnh chúa phong kiến chi phối mọi mặt đời sống đời sống nông nô. Nông nô nhận ruộng đất của lãnh chúa để canh tác và sau đó nộp tô thuế cho lãnh chúa.

- Nông nô phải thực hiện các nghĩa vụ đối với lãnh chúa từ nộp tô thuế và nghĩa vụ lao dịch, binh dịch.

? mục 3

Trả lời câu hỏi mục 3 trang 12 sgk Lịch sử và Địa lí 7

Hãy trình bày sự ra đời của Thiên chúa giáo

Phương pháp giải:

B1: Đọc lại nội dung mục 3 sgk trang 11

B2: Từ khóa: Đầu Công nguyên, Giê-ru-sa-lem, thế kỷ IV, quốc giáo, đế quốc La Mã

B3: Giải thích cụ thể trong bài

Lời giải chi tiết:

- Thiên Chúa giáo ra đời vào đầu Công nguyên ở vùng Giê-ru-sa-lem (Pa-le-stin ngày nay). Ban đầu nó là tôn giáo của những người nghèo khổ bị áp bức.

- Đến thế kỉ IV, đế quốc La Mã công nhận Thiên Chúa giáo là quốc giáo.

- Thời phong kiến, giáo hội Thiên chúa có thế lực rất lớn cả về chính trị, văn hóa, tư tưởng.

? mục 4 Câu 1

Trả lời câu hỏi mục 4 trang 12 sgk Lịch sử và Địa lí 7

1. Thành thị trung đại ra đời thế nào?

Phương pháp giải:

B1: đọc lại nội dung trong mục 4 sgk trang 13

B2: từ khóa: cuối thế kỉ XI, thợ thủ công, xưởng sản xuất, thị trấn, thành phố, thành thị trung đại. Các mốc thời gian gắn với các sự kiện lịch sử

B3: Giải thích cụ thể trong bài

Lời giải chi tiết:

Thành thị trung đại ra đời trong bối cảnh:

Cuối thế kỉ XI, thủ công nghiệp phát triển -> nhu cầu trao đổi hàng hóa -> thợ thủ công lập xưởng sản xuất và bán hàng -> thị trấn -> thành phố (thành thị trung đại)

Thành thị do lãnh chúa lập ra hoặc thành thị cổ được phục hồi.

? mục 4 Câu 2

2. Em hãy phân tích vai trò của thành thị đối với châu Âu thời trung đại

Phương pháp giải:

B1: Quan sát sơ đồ trong sgk trang 12, 

B2: Phân tích vai trò dựa trên các yếu tố sau: Chính trị, xã hội, văn hóa. Từ khóa: phá vỡ, kinh tế hàng hóa, phong kiến tập quyền.

B3: Giải thích cụ thể trong bài.

Lời giải chi tiết:

Vai trò của thành thị trung đại:

- Kinh tế: Thành thị ra đời đã phá vỡ nền kinh tế tự nhiên của các lãnh địa, tạo điều kiện cho kinh tế hàng hóa giản đơn phát triển.

- Chính trị: Thành thị góp phần tích cực xóa bỏ chế độ phong kiến phân quyền, xây dựng chế độ phong kiến tập quyền, thống nhất quốc gia, dân tộc.

- Xã hội: Góp phần dẫn đến sự giải thể của chế độ nông nô.

- Văn hóa: Thành thị còn là các trung tâm văn hóa. Thành thị mang không khí tự do và mở mang tri thức cho mọi người, tạo tiền đề cho việc hình thành các trường đại học lớn ở châu Âu.

Luyện tập Câu 1

Trả lời câu hỏi phần Luyện tập trang 13 sgk Lịch sử và Địa lí 7

1. Em hãy lập và hoàn thành bảng theo mẫu dưới đây:

Luyện tập Câu 2

2. Thành thị giống như những bông hoa rực rỡ nhất của châu Âu thời trung đại”. Em hãy tìm những dẫn chứng trong bài học để chứng minh cho ý kiến trên.

Phương pháp giải:

Chú ý vai trò của thành thị châu Âu thời trung đại

Lời giải chi tiết:

Vận dụng

Trả lời câu hỏi phần Vận dụng trang 13 sgk Lịch sử và Địa lí 7

Tìm hiểu và cho biết một số dấu ấn tiêu biểu của thành thị trung đại (các thành phố cổ, trường đại học,…) còn được bảo tồn, giữ gìn và phát triển đến ngày nay.

Phương pháp giải:

B1: Sử dụng các thiết bị có kết nối Internet tìm kiếm các tư liệu tham khảo với một số từ khóa sau: “một số thành thị trung đại tiêu biểu”, “Lịch sử hình thành và phát triển của London” hoặc “Lịch sử hình thành và phát triển của Amsterdam”,…

B2: Các mốc thời gian gắn với các sự kiện lịch sử.

B3: Giải thích trong bài

Lời giải chi tiết:

Một số dấu ấn tiêu biểu của thành thị trung đại còn được bảo tồn, giữ gìn và phát triển đến ngày nay là:

Thành phố cổ:Besalu (Tây Ban Nha), Bamberg (Đức), Obidos Bồ Đào Nha), Bruges (Bỉ); San Gimignano (Italia),Carcassonne (Pháp); York (Anh), Regensburg (Đức)

Đại học lâu đời còn đến ngày nay: Bôlôna ở Italia, đại học Pari, đại học Oóclêăng ở Pháp, đại học Oxfdt (Oxford), đại học Kembrit (Cambridge) ở Anh, đại học Salamanca ở Tây Ban Nha, đại học Palét Mơ (Palermo) ở Italia v.v…

Lí thuyết

>> Xem chi tiết: Lí thuyết quá trình hình thành và phát triển của chế độ phong kiến ở Tây Âu - Lịch sử 7