Bài 17. Ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên

? mục 1

Trả lời câu hỏi mục 1 trang 71 SGK Lịch sử và Địa lí 7

Dựa vào sơ đồ 17.1 và lược đồ 17.2, hãy trình bày diễn biến chính của cuộc kháng chiến chống quân Mông Cổ năm 1258

? mục 2 Câu 1

Trả lời câu hỏi mục 2 trang 72 SGK Lịch sử và Địa lí 7

1.  Khai thác thông tin trong bài và lược đồ 17.5, em hãy vẽ sơ đồ tư duy diễn biến chính của cuộc kháng chiến chống quân Nguyên 1258.

Phương pháp giải:

Đọc lại nội dung mục 2 SGK

Lời giải chi tiết:

? mục 2 Câu 2

2. Khai thác tư liệu 17.3 và 17.4, em hãy rút ra đặc điểm chung về tinh thần chống giặc ngoại xâm của vua quan và nhân dân thời Trần.

Phương pháp giải:

B1: Đọc lại 2 tư liệu 17.3 và 17.4

B2: Chú ý các từ khóa: "đánh" muôn người cùng hô một tiếng, chém đầu tôi trước rồi hãy hàng…

Lời giải chi tiết:

- Đặc điểm chung về tinh thần chống giặc ngoại xâm của vua quan và nhân dân thời Trần:

+ Cả nước đồng lòng, chung sức chống giặc.

+ Tất cả các lớp lớp nhân dân, già trẻ gái trai đều tham gia vào công cuộc chống giặc.

? mục 3 Câu 1

Trả lời câu hỏi mục 3 trang 74 SGK Lịch sử và Địa lí 7

1.  Dựa vào sơ đồ 17.6 và lược đồ 17.7 em hãy vẽ sơ đồ thời gian những diễn biến chính của cuộc kháng chiến chống quân Nguyên năm 1287-1288

Phương pháp giải:

Phương pháp giải:

B1: Đọc nội dung sơ đồ 17.6

B2: Vẽ sơ đồ theo năm 1287,1288 với những sự kiến chính

Lời giải chi tiết:

Sơ đồ thời gian những diễn biến chính của cuộc kháng chiến chống quân Nguyên năm 1287-1288:

? mục 3 Câu 2

2. Vì sao khi bước vào kháng chiến, trước thế giặc rất mạnh, Hưng Đạo Vương lại khẳng định với vua Trần: “Năm nay đánh giặc nhàn”.

Phương pháp giải:

Dựa vào tư liệu mục 17.8 SGK, qua đó thấy được sự chuẩn bị kĩ lưỡng của quân dân nhà Trần trước cuộc chống quân xâm lược Mông-Nguyên

Lời giải chi tiết:

Khi bước vào kháng chiến, trước thế giặc rất mạnh, Hưng Đạo Vương lại khẳng định với vua Trần: “Năm nay đánh giặc nhàn” vì:

- Trong lần này, nhà Trần chủ động mai phục và tiêu diệt đoàn thuyền chở quân lương của giặc, đẩy chúng lâm vào tình thế khó khăn, thiếu thốn. 

- Chủ động xây dựng trận địa mai phục trên sông Bạch Đằng, tiêu diệt gọn lực lượng quân giặc, kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến.

? mục 4 Câu 1

Trả lời câu hỏi mục 4 trang 75 SGK Lịch sử và Địa lí 7

1. Phân tích nguyên nhân thắng lợi của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên- Mông (thế kỉ XIII). Tham khảo thêm tư liệu 17.9 cho câu trả lời của em.

Phương pháp giải:

Đọc lại nội dung mục 4 SGK Lịch sử và Địa lí 7

Lời giải chi tiết:

Nguyên nhân thắng lợi của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên- Mông:

- Kết quả của lòng yêu nước, của sự đoàn kết toàn dân, trên dưới một lòng cùng tham gia đánh giặc. 

- Đề ra kế sách đánh giặc đúng đắn, sáng tạo, biết phát huy truyền thống đánh giặc “lấy ít địch nhiều, lấy ít chống mạnh”, “tránh chỗ mạnh, đánh chỗ yếu”.

- Tài năng của các vua nhà Trần cùng các danh tướng

? mục 4 Câu 2

2. Nêu ý nghĩa lịch sử của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông Nguyên

Phương pháp giải:

Đọc lại nội dung mục 4 SGK Lịch sử và Địa lí 7

Lời giải chi tiết:

Ý nghĩa lịch sử của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông Nguyên:

- Đập tan tham vọng, ý chí xâm lược của quân Mông Nguyên, bảo vệ vững chắc nền độc lập dân tộc, mở ra nền thái bình hơn một thế kỉ cho Đại Việt.

- Góp phần chặn đứng làn sóng xâm lược của quân Mông Nguyên đối với Nhật Bản, các nước Đông Nam Á.

- Khẳng định tinh thần quật cường, khí phách của một dân tộc không chịu khuất phục trước bất kỉ kẻ thù nào.

- Để lại nhiều bài học quý giá về xây dựng khối đoàn kết quân dân trong cuộc đấu tranh, bảo vệ Tổ quốc.

? mục 4 Câu 3

3. Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn có vai trò như thế nào đối với triều đại nhà Trần và lịch sử dân tộc thế kỉ XIII?

Phương pháp giải:

B1: Tra cứu thông tin về Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn qua sách báo, internet

B2: Xét vai trò của Hưng Đạo Vương trên lĩnh vực quân sự, văn học,...

Vai trò của Trần Quốc Tuấn với triều đại nhà Trần và lịch sử dân tộc thế kỉ XIII:

- Là vị chỉ huy quân đội, lãnh đạo tối cao cùng với các vua Trần.

- Đưa ra những chủ trương kế sách đúng đắn, là điều kiện tiên quyết dẫn đến thắng lợi của các cuộc kháng chiến.

- Là người huấn luyện quân đội, khích lệ tinh thần các chiến sĩ thông qua việc soạn thảo “Hịch tướng sĩ”.

- Là tác giả của các bộ binh thư nổi tiếng: Binh thư yếu lược, Vạn kiếp tông bí truyền thư.

Luyện tập Câu 1

Trả lời câu hỏi mục Luyện tập trang 76 SGK Lịch sử và Địa lí 7

1. Từ thông tin trong bài, em hãy điền các trận đánh tiêu biểu vào các ô trống tương ứng với từng cuộc kháng chiến.

Phương pháp giải:

Đọc lại nội dung mục 1,2,3 SGK Lịch sử và Địa lí 7

Lời giải chi tiết:

Luyện tập Câu 2

2. Từ kiến thức đã học, em hãy đánh giá vai trò của Trần Thủ Độ và Trần Hưng Đạo trong cuộc kháng chiến chống xâm lược Mông - Nguyên. 

Phương pháp giải:

B1: Tra cứu tư liệu về Trần Thủ Độ và Trần Hưng Đạo thông qua sách báo, internet

B2: Đánh giá vai trò của Trần Thủ ĐỘ và Trần Hưng Đạo về mặt quân sự, kế sách, giữ vững tinh thần nghĩa sĩ

Lời giải chi tiết:

* Vai trò của Trần Thủ Độ:

- Kháng chiến chống quân xâm lược Mông Cổ năm 1258 này, Trần Thủ Độ giữ vai trò là Tổng chỉ huy của cuộc chiến đấu.

- Củng cố, giữ vững tinh thần dám đánh và quyết thắng của quân dân Đại Việt. Khi trả lời vua Trần rằng: - Đầu tôi chưa rơi xuống đất, xin bệ hạ đừng lo!

* Vai trò của Trần Hưng Đạo:

- Là vị chỉ huy quân đội, lãnh đạo tối cao cùng với các vua Trần.

- Đưa ra những chủ trương kế sách đúng đắn, là điều kiện tiên quyết dẫn đến thắng lợi của các cuộc kháng chiến.

Vận dụng

Trả lời câu hỏi mục Vận dụng trang 76 SGK Lịch sử và Địa lí 7

Theo em, nhân tố quyết định tạo nên chiến thắng trong các cuộc kháng chiến chống Mông- Nguyên là gì? Nhân tố đó được kế thừa và phát huy thế nào trong thời bình?

Phương pháp giải:

B1: Xác định nhân tố quyết định tạo nên thắng lợi cuộc chiến: Vua tôi, quân dân đồng lòng kháng chiến

B2: Liên hệ thực tế với các sự kiện như giải cứu nông sản, chống đại dịch covid 19,...

Lời giải chi tiết:

Nhân tố quan quyết định tạo nên chiến thắng trong các cuộc kháng chiến chống Mông - Nguyên là: “vua tôi đồng lòng, anh em hòa mục, cả nước góp sức” và sự chỉ đạo chiến lược sáng suốt, tài tình của Bộ Thống soái Đại Việt, đứng đầu là các vua Trần và Hưng Đạo vương Trần Quốc Tuấn.

Nhân tố đó được kế thừa và phát huy trong thời bình:

- Nhân dân tin tưởng và đồng lòng với sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng Cộng Sản Việt Nam.

- Nhân dân chung sức đồng lòng cùng Đảng quyết tâm khắc phục các hậu quả do thiên tai gây ra, chống lại đại dịch covid 19,v.v…