1. Bài 7. Các cuộc cách mạng công nghiệp thời kì cận đại

Bài tập 1

Trả lời câu hỏi Bài tập 1 SBT Lịch sử 10 trang 39.

Bài tập 1. Hãy xác định chỉ một ý trả lời đúng cho các câu hỏi từ 1 đến 11 dưới đây

1. Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất diễn ra ở đâu?

A. Anh.

C. Pháp.

B. Đức.

D. Mỹ.

Phương pháp giải:

Đọc mục 1-a trang 59 SGK Lịch sử 10.

Lời giải chi tiết:

Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất diễn ra vào giữa thế kỉ XVIII, bắt đầu ở Anh, sau đó lan ra nhiều quốc gia châu Âu và Bắc Mỹ.

=> Chọn A.

2. Ý nào không phản ánh đúng điều kiện ở nước Anh khi tiến hành cách mạng công nghiệp?

A. Tình hình chính trị ổn định từ sau cách mạng tư sản.

B. Nước Anh có nguồn tài nguyên khoáng sản phong phú.

C. Tích lũy tư bản nguyên thủy dồi dào.

D. Xuất hiện nhiều công trường thủ công ở các thành thị.

Phương pháp giải:

Đọc mục 1-a trang 59 SGK Lịch sử 10.

Lời giải chi tiết:

Nước Anh tiến hành cách mạng công nghiệp trong bối cảnh có nhiều thuận lợi:

- Cách mạng tư sản nổ ra sớm và thành công.

- Nguồn tích lũy tư bản khổng lồ từ buôn bán nô lệ da đen và bóc lột thuộc địa.

- Giàu tài nguyên thiên nhiên.

=> Chọn D.

3. Phong trào “rào đất cướp ruộng” dùng để chỉ hiện tượng gì?

A. Tranh giành ruộng đất giữa các lãnh chúa phong kiến.

B. Nông nô đấu tranh bảo vệ ruộng đất của mình.

C. Quý tộc phong kiến thôn tính ruộng đất của nhau.

D. Quý tộc phong kiến tước đoạt ruộng đất của nông nô để chăn nuôi cừu.

Phương pháp giải:

B1: Đọc mục 1-a trang 59 SGK Lịch sử 10.

B2: Quan sát hình 4 SGK Lịch sử 10 trang 59.

Lời giải chi tiết:

Phong trào “rào đất cướp ruộng” dùng để chỉ hiện tượng quý tộc phong kiến tước đoạt ruộng đất của nông nô để chăn nuôi cừu.

=> Chọn D.

4. Những thành tựu cơ bản của Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất là

A. máy kéo sợi, máy dệt, máy hơi nước, đầu máy xe lửa.

B. máy dệt, máy kéo sợi, máy hơi nước, máy bay.

C. máy dệt, máy kéo sợi, ô tô, máy hơi nước.

D. máy dệt, máy hơi nước, tàu thủy, điện thoại.

Phương pháp giải:

Đọc mục 1-b trang 60 SGK Lịch sử 10.

Lời giải chi tiết:

- Ô tô, điện thoại và máy bay là những thành tựu của cách mạng công nghiệp lần 2. Do đó đáp án B, C, D sai.

=> Chọn A.

5. Giêm Oát là người đã phát minh ra

A. con thoi bay.

C. máy hơi nước.

B. máy dệt.

D. đầu máy xe lửa.

Phương pháp giải:

Đọc mục 1-b trang 60 SGK Lịch sử 10.

Lời giải chi tiết:

Giêm Oát là người đã phát minh ra máy hơi nước.

=> Chọn C.

6. Cách mạng công nghiệp lần thứ hai diễn ra mạnh mẽ ở các nước nào?

A. Anh, Pháp, Đức, Mỹ, Nhật Bản.

B. Anh, Đức, Nhật Bản, Trung Quốc.

C. Đức, Ấn Độ, Mỹ, Trung Quốc.

D. Anh, Mỹ, Nga, Nhật.

Phương pháp giải:

Đọc mục 2-a trang 62 SGK Lịch sử 10.

Lời giải chi tiết:

- Dựa vào dữ liệu sau “đầu thế kỉ XIX, nhiều nước tư bản châu Âu và Bắc Mỹ tuy vẫn còn là nước nông nghiệp những có điều kiện thuận lợi cho phát triển công nghiệp”.

- Sử dụng phương pháp loại trừ sau:

+ Trung Quốc vào giữa thế kỉ XIX đến năm 1914 vẫn là nước thuộc địa, bị các nước đế quốc xâu xé.

+ Nga lúc này vẫn là một nước phong kiến lạc hậu, và là mắt xích yếu nhất trong hệ thống các nước đế quốc chủ nghĩa.

+ Do đó loại các đáp án B, C, D.

=> Chọn A.

7. Những thành tựu cơ bản của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ hai là gì?

A. Máy hơi nước, điện thoại, điện, ô tô.

B. Điện, điện thoại, ô tô, máy bay.

C. Ô tô, máy bay, máy tính, internet.

D. Điện thoại, điện, ô tô, tàu hỏa.

Phương pháp giải:

B1: Đọc mục 2-b trang 62 SGK Lịch sử 10.

B2: Quan sát hình 13, 14, 15, 16, 17 ở mục 2-b SGK trang 62.

Lời giải chi tiết:

Một số thành tựu cơ bản của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ hai là phát minh ra điện, điện thoại, ô tô, máy bay => Chọn B.

8. Tô-mát Ê-đi-xơn là người đã phát minh ra

A. bóng đèn sợi đốt trong.

C. vô tuyến điện.

B. dòng điện xoay chiều.

D. điện thoại.

Phương pháp giải:

Đọc mục Em có biết? trong SGK Lịch sử 10 trang 63.

Lời giải chi tiết:

Năm 1879, Ê-đi-xơn đã hoàn thiện phát minh ra bóng đèn sợi đốt trong và cùng với Giô-dép Goan thương mại hóa đèn điện…

=> Chọn A.

9. “Ông vua” xe hơi nước Mỹ là ai?

A. Gu-li-e-li-nô Mác-cô-ni.

C. Ni-cô-la Tét-la.

B. Hen-ri Pho.

D. Mai-cơn Pha-ra-đây.

Phương pháp giải:

Đọc mục 2-b trang 64 SGK Lịch sử 10.

Lời giải chi tiết:

Người có công lớn trong việc đưa xe hơi trở nên phổ biến là “ông vua xe hơi” nước Mỹ - Hen-ri Pho.

=> Chọn B.

10. Ai là người đã phát minh ra phương pháp sử dụng lò cao trong luyện kim?

A. A-lếch-xan-đơ Gra-ham Beo.

C. Mai-cơn Pha-ra-đây.

B. Hen-ri Bê-sê-mơ.

D. Anh em nhà Rai.

Phương pháp giải:

Quan sát hình 12 trang 62 SGK Lịch sử 10.

Lời giải chi tiết:

Phương pháp lò cao trong luyện kim do Hen-ri Bê-sê-mơ phát minh ra vào năm 1856.

=> Chọn B.

11. Cách mạng công nghiệp thời kì cận đại không có những tác động nào sau đây?

A. Thúc đẩy sự phát triển kinh tế, nâng cao năng suất lao động.

B. Hình thành và phát triển các trung tâm công nghiệp, thành thị.

C. Gây ô nhiễm môi trường, bóc lột lao động phụ nữ, trẻ em, xâm chiếm thuộc địa.

D. Thúc đẩy toàn cầu hóa, tự động hóa, thương mại điện tử, tự do thông tin.

Phương pháp giải:

Đọc mục 3 trang 65 SGK Lịch sử 10.

Lời giải chi tiết:

Cách mạng công nghiệp có những tác động sau đối với kinh tế, xã hội

- Thúc đẩy công nghiệp phát triển nâng cao năng suất lao động…

- Hình thành nhiều trung tâm công nghiệp mới cũng là những thành thị đông dân.

- Tạo ra những tác động tiêu cực như: ô nhiễm môi trường, bóc lột lao động phụ nữ và trẻ em, sự xâm chiếm và tranh giành thuộc địa,…

=> Chọn D.

Bài tập 2

Trả lời câu hỏi Bài tập 2 SBT Lịch sử 10 trang 40.

Bài tập 2. Ghép hình ảnh và ô chữ cho đúng.

2.1. Ghép các hình ảnh ở bên trái với ô chữ ở bên phải sao cho phù hợp về nội dung lịch sử

Phương pháp giải:

Đọc mục 1-b trang 60 và mục 2-b trang 62 SGK Lịch sử 10.

Lời giải chi tiết

Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất: Hình 1, 5, 6, 7.

Cách mạng công nghiệp lần thứ hai: Hình 2, 3, 4, 8.

2.2. Ghép thành tựu ở cột bên trái với mốc thời gian phù hợp ở cột bên phải

Phương pháp giải:

Đọc mục 1-b trang 60 và mục 2-b trang 62 SGK Lịch sử 10.

Lời giải chi tiết:

Hình 1 – b, Hình 2 – a, Hình 3 – g, Hình 4 – e, Hình 5 – d, Hình 6 – c.

Bài tập 3

Trả lời câu hỏi Bài tập 3 SBT Lịch sử 10 trang 43.

Bài tập 3. Quan sát hình bên, em hãy:

3.1. Giới thiệu một số nét chính về nhân vật trong hình.

Phương pháp giải:

HS dựa vào những kiến thức đã học kết hợp tìm kiếm thông tin (internet, sách báo,…)

Lời giải chi tiết:

- Nhân vật lịch sử trong bức hình trên là Giêm Oát – người đã phát minh ra máy hơi nước:

- James Watt sinh ngày 19 tháng 1 năm 1736 tại một thị trấn ven biển Greenock ở Scotland của nước Anh. Ông nội là Thomas Watt, giáo sư dạy trắc lượng học và hàng hải học. Do sinh trưởng trong một gia đình có học thức nên ngay từ nhỏ cậu bé James Watt đã được dạy dỗ kỹ càng (…) 

- James Watt thường được mọi người gọi là nhà phát minh ra máy hơi nước. Ông là một trong những nhân vật then chốt của cuộc cách mạng công nghiệp (…)

- Năm 1782, cỗ máy hơi nước chuyển động song hướng do Watt nghiên cứu và chế tạo ra đời và được cấp bằng sáng chế độc quyền. 

- Năm 1784, loại máy hơi nước nằm cũng được xác nhận quyền sáng chế. Máy hơi nước ngày càng có tính thực dụng và được dùng rộng rãi được gọi là “máy hơi nước vạn năng”. 

3.2. Kể tên một số phát minh của ông. Theo em, phát minh nào là quan trọng nhất? Vì sao

Phương pháp giải:

HS dựa vào những kiến thức đã học kết hợp tìm kiếm thông tin (internet, sách báo,…)

Lời giải chi tiết:

- Giêm Oát là người đã phát minh ra máy hơi nước và đây được xem là bước tiến quan trọng trong lịch sử nhân loại.

- Nhờ máy hơi nước mà cách mạng Công nghiệp bùng nổ mạnh mẽ ở Anh, đánh dấu bước ngoặt quan trọng cho nền sản xuất công nghiệp thế giới.

- Máy hơi nước đã tạo ra nguồn động lực mới, làm giảm sức lao động cơ bắp của con người.

- Lao động bằng thủ công dần thay thế lao động bằng máy móc, khởi đầu quá trình công nghiệp hóa ở Anh và châu Âu.

- Làm cho năng suất lao động tăng, thay đổi bộ mặt kinh tế Anh và châu Âu

- Dẫn đến sự ra đời của các ngành công nghiệp mới.

Bài tập 4

Trả lời câu hỏi Bài tập 4 SBT Lịch sử 10 trang 43.

Bài tập 4. Bằng quan sát của bản thân, em hãy cho biết thường ngày em sử dụng những thiết bị nào có dùng đến nguồn điện? Hãy viết một đoạn văn chia sẻ suy nghĩ của em về giả thuyết: Nếu như hiện nay, các nhà khoa học, kĩ thuật vẫn chưa phát minh ra điện và các thiết bị tiêu thụ điện năng thì cuộc sống của chúng ta sẽ ra sao?

Phương pháp giải:

HS dựa vào những kiến thức đã được học kết hợp tìm kiếm thông tin (internet, sách báo,…)

Lời giải chi tiết:

- Những thiết bị sử dụng điện năng mà em được biết là máy tính, tủ lạnh, TV, điện thoại,…

- Nếu như hiện nay, các nhà khoa học vẫn chưa phát minh ra điện và các thiết bị tiêu thụ điện sẽ dẫn đến một thực tế rằng đời sống vật chất và tinh thần của loài người sẽ bị tụt hậu rất nhiều (…)

- Những hoạt động sản xuất của con người trở nên kém hiệu quả, trình độ văn minh bị kéo lùi lên tới hàng trăm năm và con người vẫn sẽ tiếp tục ở trong “đêm trường” của thời kì dã man, mông muội (…)

Bài tập 5

Trả lời câu hỏi Bài tập 5 SBT Lịch sử 10 trang 43.

Bài tập 5. Có ý kiến cho rằng: những thành tựu của các cuộc cách mạng công nghiệp thời kì cận đại có nhiều tác động tích cực tới sự phát triển kinh tế, đời sống xã hội, những bên cạnh đó cũng có không ít tác động tiêu cực, thậm chí gây ra các thảm họa cho nhân loại. Em có đồng ý với ý kiến này không? Hãy lấy ví dụ để chứng minh cho quan điểm của mình.

Phương pháp giải:

HS dựa vào những kiến thức đã được học kết hợp tìm kiếm thông tin (internet, sách báo,…)

Lời giải chi tiết:

Em có đồng ý với ý kiến trên.

- Đầu tiên có thể khẳng định rằng các cuộc cách mạng công nghiệp thời kì cận đại có tác động tích cực tới sự phát triển kinh tế, đời sống xã hội cho nhân loại nhờ những thành tựu, phát minh của các nhà khoa học, kĩ thuật.

- Song các cuộc cách mạng công nghiệp cũng có đưa tới những tác động tiêu cực cho nhân loại, có thể kể đến như: ô nhiễm môi trường, sự bóc lột lao động phụ nữ và trẻ em, các cuộc chiến tranh xâm lược thuộc địa,...