Đọc hiểu - Đề số 60 - THPT

Đề bài

Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi:

       Vào một buổi chiều mùa xuân lạnh lẽo, một cậu con trai dắt người cha mù vào quán. Cậu con trai trạc mười tám mười chín tuổi, quần áo đơn giản, lộ rõ vẻ nghèo túng, nhưng từ cậu lại toát lên nét trầm tĩnh của người có học.Cậu con trai tiến đến trước mặt tôi nói to: "Cho hai bát mì bò!". Tôi đang định viết hoá đơn, thì cậu ta hướng về phía tôi và xua xua tay rồi chỉ tay vào bảng giá treo ở trên tường nói nhỏ với tôi chỉ làm một bát mì cho thịt bò, bát kia chỉ cần rắc chút hành là được. Lúc đầu, tôi hơi hoảng, nhưng sau đó chợt hiểu ra ngay. Hoá ra, cậu ta gọi to hai bát mì thịt bò như vậy là cố tình để cho người cha nghe thấy, thực ra thì tiền không đủ, nhưng lại không muốn cho cha biết. Tôi cười với cậu ta tỏ vẻ hiểu ý.

       Nhà bếp nhanh nhẹn bê lên ngay hai bát mì nóng hổi. Cậu con trai chuyển bát mì bò đến trước mặt cha, ân cần chăm sóc: "Cha, có mì rồi, cha ăn đi thôi, cha cẩn thận kẻo nóng đấy ạ!". Rồi cậu ta tự bưng bát mì nước về phía mình. Người cha không vội ăn ngay, ông cầm đũa dò dẫm đưa qua đưa lại trong bát. Mãi lâu sau, ông mới gắp trúng một miếng thịt, vội vàng bỏ miếng thịt vào bát của người con. "Ăn đi con, con ăn nhiều thêm một chút, ăn no rồi học hành chăm chỉ, sắp thi tốt nghiệp rồi, nếu mà thi đỗ đại học, sau này làm người có ích cho xã hội". Người cha nói với giọng hiền từ, đôi mắt tuy mờ đục vô hồn, nhưng trên khuôn mặt đầy nếp nhăn lại sáng lên nụ cười ấm áp. Điều khiến cho tôi ngạc nhiên đó là, cái cậu con trai đó không hề cản trở việc cha gắp thịt cho mình, mà cứ im như thóc đón nhận miếng thịt từ bát của cha, rồi lại lặng lẽ gắp miếng thịt đó trả về.Cứ lặp đi lặp lại như vậy, dường như thịt trong bát của người cha cứ gắp lại đầy, gắp mãi không hết. "Cái quán này thật tử tế quá, một bát mì mà biết bao nhiêu là thịt". Ông lão cảm động nói. Kẻ đứng ngay bên cạnh là tôi, chợt toát hết cả mồ hôi, trong bát chỉ có vài mẩu thịt tội nghiệp, quắt queo bằng móng tay, lại mỏng chẳng khác gì xác ve. Người con trai nghe vậy vội vàng tiếp lời cha: "Cha à, cha ăn mau ăn đi, bát của con đầy ắp không biết để vào đâu rồi đây này". "Ừ... ừ, con ăn nhanh lên, ăn mì bò thực ra cũng có chất lắm đấy".

       Hành động và lời nói của hai cha con đã làm chúng tôi rất xúc động. Chẳng biết từ khi nào, bà chủ cũng đã ra đứng cạnh tôi, lặng lẽ nhìn hai cha con họ. Vừa lúc đó, cậu Trương đầu bếp bê lên một đĩa thịt bò vừa thái, bà chủ dẩu dẩu môi ra hiệu bảo cậu đặt lên bàn của hai cha con nọ. Cậu con trai ngẩng đầu tròn mắt nhìn một lúc, bàn này chỉ có mỗi hai cha con cậu ngồi, cậu ta vội vàng hỏi lại: "Anh để nhầm bàn rồi thì phải, chúng tôi không gọi thịt bò." Bà chủ mỉm cười bước lại chỗ họ: "Không nhầm đâu, hôm nay chúng tôi kỉ niệm ngày mở quán, đĩa thịt này là quà biếu khách hàng. "Cậu con trai cười cười, không hỏi gì thêm.Cậu lại gắp thêm vài miếng thịt vào bát người cha, sau đó, bỏ phần còn thừa vào trong một cái túi nhựa. Chúng tôi cứ im lặng chờ cho hai cha con ăn xong, rồi lại dõi mắt tiễn hai cha con ra khỏi quán. Mãi khi cậu Trương đi thu bát đĩa, đột nhiên kêu lên khe khẽ. Hoá ra, đáy bát của cậu con trai đè lên mấy tờ tiền giấy, vừa đúng giá tiền của một đĩa thịt bò, được viết trên bảng giá của cửa hàng. Cùng lúc, tôi, bà chủ, và cả cậu Trương chẳng ai nói lên lời, chỉ lặng lẽ thở dài, mỗi người theo đuổi một ý nghĩ riêng.

(San San – Hữu Bằng, http://songdep.xitrum.net/nghethuatsong/689.html)

Câu 1: Xác định phương thức biểu đạt trong văn bản trên?

Câu 2: Hãy đặt nhan đề cho văn bản?

Câu 3: Anh/chị hãy lí giải tại sao cậu con trai lại kín đáo trả lại tiền đĩa thịt bò mà trước đó bà chủ quán mời hai cha con?

Câu 4: Anh/chị hãy viết đoạn văn (khoảng 5 đến 7 dòng) thể hiện suy nghĩ của mình về tình cảm hai cha con trong văn bản trên?

Lời giải chi tiết

Câu 1:

Phương thức biểu đạt: Tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm.

Câu 2:

- Yêu cầu: Nhan đề cần ngắn gọn, nêu được nội dung, ý nghĩa của văn bản: từ câu chuyện hai cha con nọ vào quán gọi hai bát mì bò, câu chuyện muốn nêu lên bài học về tình cảm cha con và lòng tự trọng trong cuộc sống.

- Có thể đặt nhan đề cho văn bản: Hai bát mì bò.

Câu 3:

- Hành động trả lại tiền đĩa thịt bò cho bà chủ quán thể hiện người trai đó dù nghèo về vật chất nhưng lại rất giàu lòng tự trọng. Chính vì vậy, chàng trai không vì mình nghèo khổ mà tự tiện nhận đồ, nhận sự bố thí của người khác. Hiểu được lòng tốt của bà chủ quán, chàng trai cư xử vô cùng lịch thiệp và tinh tế bằng việc kín đáo đặt tiền xuống dưới bát mì trước khi rời đi.

- Bài học cuộc sống:Lòng tự trọng giúp ta có thêm nghị lực để ngẩng cao đầu, vượt qua khó khăn, nghịch cảnh, sống hạnh phúc vì luôn vững tin vào chính mình. Người có lòng tốt, tấm chân tình sẽ được đối đãi bằng tấm chân tình. Đó là điều vô cùng đáng quý trọng trong cuộc sống.

Câu 4:

Yêu cầu về hình thức:

- Viết đúng hình thức 01 đoạn văn, khoảng 5 – 7 dòng.

- Trình bày mạch lạc, rõ ràng, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, diễn đạt…

Yêu cầu về nội dung:

- Sự yêu thương, hiếu thảo, tận tụy của người con trai: luôn tìm cách nói dối cha (gọi to hai bát mì bò để cha nghe tiếng…). Từng hành động đều thể hiện lòng yêu thương vô hạn đối với người cha mù.

- Sự chăm chút, tình yêu thương hết mực của người cha đối với con trai: gắp thịt bò nhường sang bát con, động viên con “ăn no rồi học hành chăm chỉ, sắp thi tốt nghiệp rồi, nếu mà thi đỗ đại học, sau này làm người có ích cho xã hội”, đôi mắt mờ đục nhưng ấm áp tình yêu thương…

-Tình cảm, sự yêu thương, quan tâm của hai cha con dành cho nhau khiến cho cuộc sống của họ trở nên vui vẻ, lạc quan và bớt đi phần nào nỗi nhọc nhằn.