1. Bài 1. Tự hào về truyền thống gia đình, dòng họ SBT Giáo dục công dân 6

Bài tập 1

Em hiểu thế nào là giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình dòng họ? Ý nghĩa của việc phát huy truyền thống gia đình, dòng họ.

Phương pháp giải:

- Em nêu định nghĩa của phát huy truyền thống gia đình, dòng họ

- Từ những bài học, em hãy giải thích ý nghĩa của việc phát huy truyền thống gia đình, dòng họ trong cuộc sống của con người.

Lời giải chi tiết:

- Giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ là: Giữ gìn, bảo vệ những truyền thống tốt đẹp của dòng họ truyền lại từ đời trước. Bên cạnh việc giữ gìn thì chúng ta cần phải nối tiếp, phát huy những giá trị tốt đẹp đó cho nhiều người được biết đến, làm được điều đó, chúng ta thấy rất tự hào và cảm ơn ông cha đã để lại những giá trị nhân văn cao cả cho đời đời con cháu về sau.

- Ý nghĩa của việc giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình dòng họ:

+ Giúp ta có them kinh nghiệm, động lực trong cuộc sống

+ Giúp ta có sức mạnh để vượt qua mọi khó khăn, thử thách

+ Nỗ lực hơn nữa để vươn tới thành công

+ Việc giữ gìn và phát huy truyền thống làm phong phú truyền thống bản sắc dân tộc Việt Nam.

Bài tập 2

Hãy nêu một bài biểu hiện đúng và chưa đúng của việc tự hào về truyền thống gia đình dòng họ

Phương pháp giải:

Liệt kê những hành vi, lời nói, suy nghĩ thể hiện đúng và chưa đúng của việc tự hào về truyền thống gia đình dòng họ.

Lời giải chi tiết:

Bài tập 3

Có ý kiến cho rằng “Gia đình dòng họ nào cũng có những truyền thống tốt đẹp”. Em có đồng tính hay phản đối ý kiến đó? Tại sao?

Phương pháp giải:

Đưa ra quan điểm đồng ý hay không đồng ý với ý kiến “Gia đình dòng họ nào cũng có những truyền thống tốt đẹp”

Lời giải chi tiết:

- Em đồng ý với ý kiến “Gia đình dòng họ nào cũng có những truyền thống tốt đẹp”

- Giải thích:

Những truyền thống tốt đẹp của gia đình cũng có thể xuất phát từ: truyền thống cần cù, chịu thương chịu khó, yêu nước của tất cả nhân dân Việt Nam, trong mỗi gia đình đều theo đuổi những giá trị, những truyền thống tốt đẹp riêng nên tất cả các gia đình đều có những giá trị đặc biệt mà ông cha đem lại.

Bài tập 4

Chọn câu trả lời đúng.

Câu 1. Tiếp nối, phát triển và làm rạng rỡ thêm truyền thống của gia đình, dòng họ là thể hiện

A. thế nào là giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ.

B. ý nghĩa của giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ.

C. cách rèn luyện để giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ.

D. lí do phải giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ.

Câu 2. “Tiếp nối, phát triển và làm rạng rỡ thêm truyền thống của gia đình, dòng họ” là câu trả lời đúng nhất cho câu hỏi nào dưới đây?

A. Thế nào là giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ.

B. Cho biết ý nghĩa của việc giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ.

C. Cho biết cách rèn luyện để giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ.

D. Cho biết nguyên nhân phải giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ.

Câu 3. Trong những hành vị dưới đây, hành vị nào góp phần giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ?

A. Giữ gìn mọi thói quen, cách làm cũ của gia đình, dòng họ

B. Xoá bỏ các hủ tục lạc hậu của gia đình, dòng họ

C. Tự ti vì gia đình không có ai học hành cao

D. Chê bai những thói quen không tốt của gia đình, dòng họ

Câu 4. Trong những hành vi đưới đây, hành vi nào góp phần giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ?

A. Chỉ làm theo cách mà ông bà, cha me đã làm

B. Bảo vệ và giữ gìn mọi thói quen cũ của gia đình, dòng họ

C. Không muốn theo nghề của gia đình vì cho rằng đó là nghề tầm thường

D. Thay đổi cách làm để những truyền thống của gia đình, dòng họ ngày càng được phát triển 

Câu 5. Trong những hành vi dưới đây, hành vi nào không góp phần giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ?

A. Nói và làm những việc theo ý thích của mình, không quan tâm đến danh dự của gia đình, dòng họ

B. Xoá bỏ các thói quen xấu của gia đình, dòng họ

C. Không coi thường thanh danh của gia đình, dòng họ

D. Tự hào về những truyền thống đạo đức của gia đình, dòng họ

Câu 6. Minh luôn cố gắng học tập để xứng đáng với truyền thống hiếu học của dòng họ mình, Việc làm của Minh cho thấy Minh là người:

A. Biết phát huy truyền thống của dòng học

B. Bảo thủ, lạc hậu

C. Coi thường truyền thống gia đình

D. Làm tổn hại đến truyền thống của dòng họ

Phương pháp giải:

Các câu hỏi trên học sinh có thể dung phương pháp loại trừ để có thể đưa ra câu trả lời đúng nhất.

Lời giải chi tiết:

Câu 1: C

Câu 2: A

Câu 3: A

Câu 4: D

Câu 5: A

Câu 6: A

Bài tập 5

Đọc thông tin và trả lời câu hỏi

Thông tin 1: Trang là con út trong một gia đình ở nông thôn. Nhiều đời nay, trong dòng họ của Trang không có ai đỗ đạt hay làm chức vụ gì quan trọng. Trang thấy không có gì để tự hào về dòng họ của mình.

Thông tin 2. Gia đình Giàng A có truyền thống làm thầy mo, thấy cúng. Vì vậy, Giàng A thường xuyên nghỉ học để giúp cha mình đi cúng chữa bệnh cho mọi người.

Thông tin 3. Bố mẹ Long đều là tiến sĩ và đảm đương những chức vụ quan trọng ở cơ quan. Long rất hãnh diện với bạn bè. Cậu cho rằng bổ mẹ mình thành đạt như vậy sau này thừa sức lo cho con cái, mình chẳng cần phải học hành làm gì cho vất vả.

Câu hỏi:

- Em đồng tình hay phản đối việc làm của Trang, Giàng A, Long trong thông tin trên? Vì sao?

- Em hãy nêu một số biểu hiện của việc phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ và những tập tục lạc hậu cần xoá bỏ?

- Nếu là bạn của Trang, Giàng A và Long, em sẽ khuyên các bạn điều gì để thể hiện đúng đắn lòng tự hào về truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ?

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ thông tin sau đó phân tích các nhân vật trong từng câu chuyện.

+ Trang thấy không có gì để tự hào về dòng họ mình làm nông ở quê nên không có người đỗ đạt cao.

+ Giàng A tự ý nghỉ học để giúp bố hành nghề thầy mo thầy cúng – một phong tục mê tín dị đoan cần được bài trừ

+ Long dựa dẫm vào bố mẹ có chức vụ cao nên bỏ bê việc học tập.

- Nêu những biểu hiện của việc phát huy những truyền thống tốt đẹp và các phong tục lạc hậu.

- Đóng vai thành bạn của Trang, Giàng A và Long để đưa ra lời khuyên.

Lời giải chi tiết:

- Em phản đối việc làm của Trang, Giàng A, Long trong thông tin trên.

Những hành vi trên là những hành vi không tôn trọng, giữ gìn nét đẹp, truyền thống tốt đẹp của gia đình dòng họ mình. Chúng ta cần phải thấy biết ơn, coi trọng và tự hào phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ và phải sống trong sạch, lương thiện, không làm điều gì tổn hại đến thanh danh của gia đình, dòng họ. Bên cạnh đó bạn Giàng A đang cổ xúy, giúp đỡ bố hành nghề thầy mo – một phong tục mang tính mê tín dị đoan cần được bài trừ trong xã hội.

- Biểu hiện của việc phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ và những tập tục lạc hậu cần xoá bỏ như:

+ Bỏ tục tảo hôn sớm, hủ tục bắt vợ, kế hoạch hóa gia đình.

+ Bài trừ các phong tục mê tín dị đoan

+ Học tập tốt, rèn luyện tu dưỡng đạo đức góp phần xây dựng quê hương đất nước giàu đẹp, đồng thời phát huy truyền thống yêu nước như lời Bác Hồ dạy

+ Luôn tôn trọng và tự hào về những truyền thống của gia đình mình

+ Vừa biết cách giữ gìn vừa biết cách phát huy những truyền thống, làng nghề truyền thống gia đình dòng họ.

…

-  Nếu là bạn của Trang, Giàng A và Long, em sẽ khuyên các bạn như sau:

+ Nếu là bạn của Trang: Gia đình nào cũng có truyền thống tốt đẹp chính vì thế Trang không nên tự ti mà có suy nghĩ rằng dòng họ Trang không có gì tự hào vì đơn giản những truyền thồng tốt đẹp như chăm chỉ, cần cù, sống trong sạch thiện lương cũng là một truyền thống tốt đẹp. Trang nên học tập thật tốt để có thể phát huy cũng như để dòng họ mình có thêm những truyền thống tốt đẹp hơn

 + Nếu là bạn của Giàng A: Việc bạn cứu giúp người khác khi hoạn nạn là rất đáng quý nhưng Giàng An không nên thường xuyên nghỉ học như vậy. Việc học vẫn là ưu tiên hàng đầu đối với mỗi đứa trẻ bạn có thể tranh thủ những lúc rảnh rỗi để giúp đỡ gia đình và những người xung quanh. Và quan trọng hơn nữa bạn có thể đưa ra lời khuyên đến bố và dân làng về những điều bạn học được ở trường, khuyến khích người dân nên đi bệnh viện để khám và chữa bệnh chứ không chỉ dựa vào cúng bái như vậy.

+ Nếu là bạn của Long em sẽ khuyên bạn như sau:  Long không nên ỉ lại và dựa vào bố mẹ như vậy, nếu Long không cố gắng học tập tốt cho dù bố mẹ Long có giỏi đến đâu thì cũng không giúp được Long. Bạn nên tự mình nỗ lực, vun đắp kiến thức như vậy mới nối tiếp được nghề của bố mẹ và bố mẹ sẽ rất tự hào về bạn.

Bài tập 6

Em hãy viết khoảng 10 dòng giới thiệu về một tấm gương giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình dòng họ mà em cảm phục. Em học tập được điều gì từ tấm gương đó.

Phương pháp giải:

Giới thiệu một tấm gương về việc phát huy truyền thống gia đình, dòng họ mà em biết trong cuộc sống làm em cảm phục và bài học mà em rút ra cho bản thân mình từ câu chuyện trên.

Lời giải chi tiết:

Dung xa nhà lên huyện học. Mỗi khi gặp khó khăn trong cuộc sống hay học tập, Dung lại nhớ ông ngoại, người đã cần cù lao động, khai khẩn đất đai để trồng trọt, chăn nuôi. Cũng như ông ngoại, bố mẹ của Dung không quản khó khăn, vất vả để tiếp tục mở rộng và phát triền kinh tế. Dung cảm thấy tự hào về tinh thần lao động chăm chỉ và không ngại khó khăn của ông ngoại và bố mẹ mình. Nhờ đó, bạn có động lực để tiếp tục học tập tốt dù ở xa nhà.

Thông qua hình ảnh của bạn Dung, bài học em rút ra cho bản thân là: Cho dù cuộc sống có vất vả, khó khăn đến đâu thì gia đình vẫn là chỗ dựa vững chắc nhất để em dựa vào. Chính vì có truyền thống cần cù, chịu khó, nỗ lực hết mình của gia đình mà em có động lực để vượt qua mọi khó khăn, thử thách trong cuộc sống.

Bài tập 7

4 nhóm HS hãy vẽ và thuyết trình ngắn gọn ứng với 4 câu tục ngữ sau:

- Đói cho sạch rách cho thơm

- Chị ngã em nâng

- Trên kính, dưới nhường

- Học ăn, học nói, học gói, học mở

Phương pháp giải:

Học sinh hoạt động nhóm và sử dụng kỹ năng vẽ tranh, thuyết trình để hoàn thiện bài tập.

Lời giải chi tiết:

- Ý nghĩa của các câu tục ngữ trên là:

+ Đói cho sạch rách cho thơm: dù đói rách, cùng khổ hay gặp khó khăn vất vả cũng phải biết gìn giữ nhân cách và phẩm chất tốt đẹp, sống ngay thẳng, trong sạch.  Là đạo lý giáo hóa, khuyên răn sâu sắc giúp con người gìn giữ nhân phẩm và đạo đức.

+ Chị ngã em nâng: Câu tục ngữ được hiểu là miêu tả hành động khi chị ngã thì em sẽ nâng chị dậy. Câu tục ngữ nói đến tình cảm chị em ruột thịt trong nhà phải luôn luôn tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau trong mọi hoàn cảnh, nó là một bí quyết gìn giữ tình cảm hạnh phúc gia đình và cũng là một ngọn đuốc sáng trên con đường đời mà chúng ta đang đi.

+ Trên kính, dưới nhường: Ý nghĩa thành ngữ trên kính dưới nhường có nghĩa là đối với những người lớn tuổi luôn biết kính trọng, lễ phép, đối với những người nhỏ hơn mình thì nhường nhịn bỏ qua những lỗi lầm mà họ làm sai đối với mình. Cũng như câu luôn kính trọng thầy cô giáo đã có công dạy chúng ta nên người, cũng đừng vì những lời lẽ mà, đôi khi chúng ta phải để giải quyết mọi chuyện.

+ Học ăn, học nói, học gói, học mở: là câu tục ngữ nόi về những điều cơ bản trong cuộc sống mà con người ta phἀi học để cό được cάch ᾰn ở, giao tiếp, cάch đối nhân xử thế sao cho lịch sự, tế nhị, văn minh.