2. Bài 11. Lập kế hoạch tài chính cá nhân

Mở đầu

Trả lời câu hỏi trang 63 sách giáo khoa GDCD 10 – Chân trời sáng tạo

Em hãy thực hiện trò chơi “Chiếc hộp thông minh” theo yêu cầu: Chia 1 000 000 đồng vào bốn chiếc hộp: nhu cầu cá nhân, tiết kiệm, dự phòng và đầu tư sinh lời sao cho hợp lí nhất. Sau đó, trình bày trước lớp để thuyết phục các bạn về sự phân chia của mình.

Em cần làm gì để quản lí chi tiêu cá nhân và tiết kiệm hiệu quả?

Phương pháp giải:

- Thực hiện trò chơi “Chiếc hộp bí mật” theo yêu cầu.

- Liên hệ bản thân và nêu cách để quản lí chi tiêu cá nhân và tiết kiệm hiệu quả.

Lời giải chi tiết:

- Để quản lí chi tiêu cá nhân và tiết kiệm hiệu quả em cần:

+ Lập kế hoạch chi tiêu chi tiết, hợp lí

+ Phân chia chi tiêu hợp lí

+ Đặt ra mục tiêu tài chính rõ ràng.

Khám phá 1

Trả lời câu hỏi Khám phá 1 trang 64 sách giáo khoa GDCD 10 – Chân trời sáng tạo

Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi.

- Vì sao phải tính toán nguồn tiền ra – vào mỗi tháng, thời gian tiết kiệm, khả năng vay nợ và đầu tư sinh lời khi lập kế hoạch tài chính cá nhân?

- Theo em, kế hoạch tài chính cá nhân là gì?

Phương pháp giải:

- Tìm hiểu và đưa ra lí do giải thích vì sao phải tính toán nguồn tiền ra – vào mỗi tháng, thời gian tiết kiệm, khả năng vay nợ và đầu tư sinh lời khi lập kế hoạch tài chính cá nhân.

- Nêu khái niệm kế hoạch tài chính cá nhân.

Lời giải chi tiết:

- Phải tính toán nguồn tiền ra – vào mỗi tháng, thời gian tiết kiệm, khả năng vay nợ và đầu tư sinh lời khi lập kế hoạch tài chính cá nhân để sử dụng tín dụng có hiệu quả, phục vụ cho chi tiêu cá nhân, vừa dùng số tiền nhàn rỗi này để tạo ra thêm khoản tiền mới dựa trên số tiền sẵn có.

- Kế hoạch tài chính cá nhân là tập hợp các hoạt đông thu – chi tiền bạc, tiết kiệm, đầu tư, dự phòng và nợ được sắp xếp theo trình tự để đạt được mục tiêu tài chính cá nhân cho từng giai đoạn thời gian.

Khám phá 2

Trả lời câu hỏi trang 64 sách giáo khoa GDCD 10 – Chân trời sáng tạo

Đề bài: Em hãy đọc trường hợp sau và thực hiện yêu cầu.

- Em hãy cho biết tiêu chí về thời gian và số tiền tiết kiệm trong kế hoạch tài chính cá nhân của bạn A.

- Em hãy liệt kê một số trường hợp cần lập kế hoạch tài chính cá nhân ngắn hạn.

Phương pháp giải:

- Đọc kế hoạch tài chính cá nhân của bạn A, xác định tiêu chí về thời gian và số tiền tiết kiệm trong kế hoạch tài chính đó.

- Tìm hiểu và liệt kê một số trường hợp cần lập kế hoạch tài chính cá nhân ngắn hạn.

Lời giải chi tiết:

- Tiêu chí về thời gian và số tiền tiết kiệm trong kế hoạch tài chính của bạn A.

+ Thời gian: một tháng

+ Số tiền tiết kiệm: mỗi ngày tiết kiệm 10 nghìn đồng

- Một số trường hợp cần lập kế hoạch tài chính cá nhân ngắn hạn

+ Tiết kiệm để mua đồ dùng học tập

+ Tiết kiệm để mua quần áo mới

+ Tiết kiệm để mua khóa học tiếng Anh

+ Tiết kiệm để mua một bộ đồ chơi yêu thích

Khám phá 3

Trả lời câu hỏi Khám phá 3 trang 65 sách giáo khoa GDCD 10 – Chân trời sáng tạo

Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi.

- Kế hoạch tài chính cá nhân của B có đặc điểm gì?

- Theo em, mục tiêu của kế hoạch tài chính cá nhân trung hạn là gì?

Phương pháp giải:

- Đọc kế hoạch tài chính cá nhân của B và xác định những đặc điểm của kế hoạch tài chính đó.

- Tìm hiểu và nêu mục tiêu của kế hoạch tài chính cá nhân trung hạn.

Lời giải chi tiết:

- Đặc điểm của kế hoạch tài chính cá nhân của B.

+ Thời gian: dưới 6 tháng

+ Có sự phân chia các khoản chi tiêu cần thiết.

- Mục tiêu của kế hoạch tài chính cá nhân trung hạn: Để phục vụ mục tiêu chi tiêu cho các nhu cầu cá nhân.

Khám phá 4

Trả lời câu hỏi Khám phá 4 trang 66 sách giáo khoa GDCD 10 – Chân trời sáng tạo

Em hãy đọc trường hợp sau và thực hiện yêu cầu.

- Em hãy mô tả nội dung kế hoạch tài chính cá nhân của bạn T.

- Cho biết khi nào nên lập kế hoạch tài chính cá nhân dài hạn.

Phương pháp giải:

- Căn cứ vào thông tin, mô tả nội dung kế hoạch tài chính cá nhân của bạn T.

- Tìm hiểu và xác định khi nào nên lập kế hoạch tài chính cá nhân dài hạn.

Lời giải chi tiết:

- Nội dung kế hoạch tài chính cá nhân của T:

+ Mỗi tuần tiết kiệm tối thiểu 100 nghìn đồng.

+ Duy trì mức tiết kiệm này tối thiểu 15 tháng.

+ Mỗi tuần tiết kiệm thêm 20 nghìn đồng riêng để trong trường hợp khẩn cấp.

+ Dự kiến lớp 11 sẽ đi làm thêm với mức thu nhập dự kiến là 2 triệu đồng/tháng để bổ sung vào quỹ tiết kiệm.

+ Trong 18 tháng đầu tiên, cố gắng đạt được mục tiêu tiết kiệm 20 triệu đồng và sẽ mở một tài khoản tiết kiệm ở ngân hàng để đầu tư sinh lời mỗi năm.

- Khi có nhu cầu sử dụng một số tiền lớn để đáp ứng một nhu cầu nào đó trong tương lai thì nên lập kế hoạch tài chính cá nhân dài hạn.

Khám phá 5

Trả lời câu hỏi Khám phá 5 trang 66 sách giáo khoa GDCD 10 – Chân trời sáng tạo

Em hãy đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi.

- Cách quản lí và chi tiêu tiền của K và T có gì khác nhau?

- Em có suy nghĩ gì về ý kiến cho rằng: Việc lập kế hoạch tài chính cá nhân là việc cần làm của mỗi người nếu muốn tiết kiệm và sinh lời từ tiền.

Phương pháp giải:

- Căn cứ vào cách quản lí và chi tiêu tiền của K và T, nêu sự khác nhau giữa hai cách quản lí và chi tiêu đó.

- Dựa vào tầm quan trọng của việc lập kế hoạch tài chính cá nhân, đưa ra quan điểm đồng ý hay không đồng ý về ý kiến: Việc lập kế hoạch tài chính cá nhân là việc cần làm của mỗi người nếu muốn tiết kiệm và sinh lời từ tiền.

Lời giải chi tiết:

- Cách quản lí và chi tiêu tiền của K không có kế hoạch rõ ràng nên không đạt hiệu quả.

Cách quản lí và chi tiêu tiền của T có kế hoạch rất chi tiết, mục tiêu rõ ràng nên đạt được hiệu quả.

- Em đồng ý với ý kiến này vì việc lập kế hoạch tài chính cá nhân giúp chúng ta quản lí hiệu quả nguồn tài chính của mình, đồng thời thể hiện sự chủ động và cẩn thận trong từng hoạt động chi tiêu, tiết kiệm, đầu tư và sinh lời từ tiền.

Khám phá 6

Trả lời câu hỏi trang 67 sách giáo khoa GDCD 10 – Chân trời sáng tạo

Đề bài: Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi.

- Theo em, các bước lập kế hoạch tài chính cá nhân của N có hợp lí không? Vì sao?

- Để lập được một kế hoạch tài chính cá nhân, em cần lưu ý điều gì?

- Chia sẻ các bước lập kế hoạch tài chính cá nhân của em.

Phương pháp giải:

- Dựa vào các bước lập kế hoạch tài chính cá nhân của N, đưa ra nhận xét hợp lí hay không hợp lí về các bước lập kế hoạch tài chính cá nhân đó. Giải thích vì sao lại đưa ra nhận xét như vậy.

- Căn cứ vào các bước lập kế hoạch tài chính cá nhân, đưa ra những lưu ý khi lập một kế hoạch tài chính cá nhân.

- Dựa vào thông tin đã biết, nêu các bước lập kế hoạch tài chính cá nhân của em.

Lời giải chi tiết:

- Theo em, các bước lập kế hoạch tài chính cá nhân của N rất hợp lí vì trước khi lập kế hoạch N đã đánh giá tình hình tài chính cá nhân, đặt mục tiêu tài chính cá nhân phù hợp, phân chia các dòng tiền cho các quỹ; rồi sau đó mới lập kế hoạch hoạt động cụ thể và thực hiện theo đúng kế hoạch đó.

- Lưu ý khi lập một kế hoạch tài chính cá nhân.

+ Lựa chọn loại kế hoạch phù hợp với mục tiêu tài chính đặt ra.

+ Xác định mục tiêu tài chính phù hợp với nhu cầu.

+ Thực hiện tuần tự theo các bước, không được đảo lộn các bước.

- Các bước lập kế hoạch tài chính cá nhân của em:

+ Bước 1: Đánh giá tình hình tài chính cá nhân

+ Bước 2: Đặt mục tiêu tài chính cá nhân

+ Bước 3: Phân chia dòng tiền cho các quỹ: tiêu dùng, tiết kiệm, đầu tư, trả nợ và dự phòng cho trường hợp khẩn cấp.

+ Bước 4: Lập kế hoạch hoạt động cụ thể cho từng quỹ và xác định thời hạn hoàn thành mục tiêu.

+ Bước 5: Thực hiện đúng theo kế hoạch tài chính đã lập.

Luyện tập 1

Trả lời câu hỏi trang 68 sách giáo khoa GDCD 10 – Chân trời sáng tạo

Em đồng tình với nhận định nào sau đây? Vì sao?

Phương pháp giải:

- Đọc nhận định và liệt kê những nhận định mà em đồng tình. Giải thích lí do tại sao em lại đồng tình với nhận định đó.

Lời giải chi tiết:

Các nhận định mà em đồng tình là:

a – Em đồng tình với ý kiến này vì việc lập kế hoạch tài chính cá nhân giúp chúng ta quản lí hiệu quả nguồn tài chính của mình, đồng thời thể hiện sự chủ động trong các hoạt động chi tiêu và tiết kiệm.

b – Em đồng tình với ý kiến này vì lựa chọn loại kế hoạch tài chính cá nhân phụ thuộc vào mục tiêu tài chính của cá nhân, việc đặt ra mục tiêu sẽ là căn cứ để lựa chọn kế hoạch phù hợp và xác định thời gian hoàn thành mục tiêu.

d – Em đồng tình với ý kiến này vì để rèn luyện cách tiết kiệm, đầu tư sinh lời cũng như quản lí tiền hiệu quả thì lập kế hoạch tài chính cá nhân là một trong những biện pháp cần thiết và mang lại hiệu quả cao.

Luyện tập 2

Trả lời câu hỏi Luyện tập 2 trang 69 sách giáo khoa GDCD 10 – Chân trời sáng tạo

Em hãy đọc các trường hợp sau và giúp các nhân vật lựa chọn loại kể hoạch tài chính cá nhân phù hợp.

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ trường hợp và xác định loại kế hoạch tài chính cá nhân phù hợp với từng nhân vật.

Lời giải chi tiết:

- Trường hợp 1: Kế hoạch tài chính ngắn hạn

- Trường hợp 2: Kế hoạch tài chính trung hạn

Luyện tập 3

Trả lời câu hỏi Luyện tập 3 trang 69 sách giáo khoa GDCD 10 – Chân trời sáng tạo

Em hãy lập một kế hoạch tài chính cá nhân theo các định hướng sau:

Phương pháp giải:

- Dựa vào định hướng đã cho, lập một kế hoạch tài chính cá nhân theo các bước đã học.

Lời giải chi tiết:

- Bước 1: Đánh giá tình hình tài chính cá nhân

+ Thu nhập chính: 5 triệu đồng/tháng

+ Thu nhập từ việc làm thêm online: 2 triệu đồng/tháng

+ Nợ tiền hợp phí kì 2: 1 triệu 500 nghìn đồng.

- Bước 2: Đặt mục tiêu tài chính cá nhân

+ Hoàn thành việc trả nợ học phí cho nhà trường trong 1 tháng đầu.

+ Mua một gói học tiếng Anh trong 3 tháng tiếp theo.

+ Đi du lịch SaPa, Phú Quốc trong 6 tháng tiếp theo.

+ Gửi ngân hàng tiết kiệm 25 triệu trong một năm tiếp theo.

- Bước 3: Phân chia dòng tiền cho các quỹ

+ Tiêu dùng: ăn uống, quần áo, tiền chi trả điện - nước - Internet,…

+ Tiết kiệm: để đi du lịch,…

+ Đầu tư: học tiếng Anh, học kỹ năng thuyết trình,…

+ Trả nợ: Nợ tiền học phí

+ Dự phòng: sinh nhật bạn, người thân ốm,…

- Bước 4: Lập kế hoạch hoạt động cụ thể cho từng quỹ và xác định thời hạn hoàn thành mục tiêu.

- Bước 5: Thực hiện đúng theo kế hoạch tài chính đã lập.

Vận dụng 1

Trả lời câu hỏi Vận dụng 1 trang 69 sách giáo khoa GDCD 10 – Chân trời sáng tạo

Em hãy sưu tầm một số quy tắc hoặc công cụ hỗ trợ quản lí tài chính cá nhân hiệu quả và áp dụng vào việc lập kế hoạch tài chính cá nhân của bản thân.

Phương pháp giải:

- Tìm kiếm và dựa vào kiến thức đã có liệt kê một số quy tắc hoặc công cụ hỗ trợ quản lí tài chính cá nhân hiệu quả và áp dụng vào việc lập kế hoạch tài chính cá nhân của bản thân.

Lời giải chi tiết:

Một số quy tắc hoặc công cụ hỗ trợ quản lí tài chính cá nhân hiệu quả:

- Quy tắc 50-30-20

- Phương pháp Kekeibo của người Nhật

- Quy tắc 6 chiếc lọ tài chính

- Tính năng Goal Save của ngân hàng số Timo

Vận dụng 2

Trả lời câu hỏi Vận dụng 2 trang 69 sách giáo khoa GDCD 10 – Chân trời sáng tạo

Em hãy thiết kế câu khẩu hiệu tuyên truyền về việc kiểm soát tài chính cá nhân và sử dụng kế hoạch tài chính cá nhân hiệu quả.

Phương pháp giải:

- Căn cứ vào nội dung đã học, thiết kế một số câu khẩu hiệu tuyên truyền về việc kiểm soát tài chính cá nhân và sử dụng kế hoạch tài chính cá nhân hiệu quả.

Lời giải chi tiết:

Gợi ý một số câu khẩu hiệu:

- Sử dụng tài chính theo nguyên tắc 4 đúng:

Đúng lúc – Đúng chỗ - Đúng cách – Đúng nhu cầu

-  Muốn không hoang phí, tất cả chung tay,

Hãy hành động ngay, cùng nhau tiết kiệm.