3. Phương pháp thuyết minh

Câu 1

Câu 1 (trang 99 VBT Ngữ văn 8, tập 1)

Tác giả bài Ôn dịch, thuốc lá đã nghiên cứu, tìm hiểu rất nhiều để nêu lên yêu cầu chống nạn hút thuốc lá. Em hãy chỉ ra phạm vi tìm hiểu vấn đề thể hiện trong bài viết.

Lời giải chi tiết:

Bài viết sự hiểu biết sâu sắc của người viết về vấn đề trình bày:

- Kiến thức y học:

+ Khói thuốc chứa nhiều chất độc.

+ Vòm họng, phế quản, nang phổi bị chất hắc ín trong khói thuốc làm tê liệt.

+ Khói thuốc gây ho hen viêm phế quản.

+ Trong khói thuốc lá có chất đi-o-xin… giảm sút sức khỏe con người.

+ Khói thuốc ung thư vòm họng, ung thư phổi.

+ Chất ni-co-tin trong thuốc lá làm huyết áp tăng cao, tắc động mạch, nhồi máu cơ tim.

- Sự hiểu biết về tâm lí xã hội, sự quan tâm tới vấn đề xã hội

+ Bệnh viêm phế quản… hại sức khỏe cộng đồng.

+ Hút thuốc lá nơi công cộng… sinh con suy yếu

+ Từ điếu thuốc sang cốc bia rồi đến ma túy… từ điếu thuốc.

⟶ Những hiểu biết trên được trình bày chứng tỏ tác giả là người có tầm am hiểu sâu sắc về khoa học, có trình độ chuyên môn và có ý thức trách nhiệm với xã hội.

Câu 2

Câu 2 (trang 100 VBT Ngữ văn 8, tập 1)

Bài viết đã sử dụng những phương pháp thuyết minh nào để nêu bật tác hại của việc hút thuốc lá?

Phương pháp giải:

Về các phương pháp thuyết minh, xem lại Ghi nhớ (SGK tr.128). Kể ra phương pháp nào thì phải có dấn chứng cụ thể trong bài viết

Lời giải chi tiết:

- Tác giả sử dụng nhiều phương pháp thuyết minh trong bài viết:

+ So sánh

+ Đối chiếu

+ Nêu số liệu

+ Phân tích từng tác hại

Câu 3

Câu 3 (trang 100 VBT Ngữ văn 8, tập 1

Đọc văn bản thuyết minh sau (xem SGK tr. 129) và trả lời câu hỏi: Thuyết minh đòi hỏi những kiến thức như thế nào? Văn bản này đã sử dụng những phương pháp thuyết minh nào?

Phương pháp giải:

Đối chiếu với bảng liệt kê 8 phương pháp thuyết minh thường gặp (Ghi nhớ SGK tr. 128) để tìm hiểu xem thuyết minh đòi hỏi những hiểu biết như thế nào và để chỉ ra văn bản được xem xét ở đây đã sử dụng những phương pháp cụ thể nào.

Lời giải chi tiết:

Văn bản thuyết minh Ngã ba Đồng Lộc

- Kiến thức:

+ Vị trí địa lý của Ngã ba Đồng Lộc

+ Về tập thể 10 cô gái thanh niên xung phong làm nhiệm vụ san lấp hố bom, đào hầm, đảm bảo an toàn giao thông

+ Cô gái La Thị Tám đầy nhiệt tình cách mạng, dũng cảm và mưu trí.

- Phương pháp thuyết minh

+ Liệt kê: kể tên việc làm của 10 cô gái thanh niên xung phong.

+ Phương pháp nêu ví dụ: "ba lần bị bom nổ vui lấp… giao thông thông suốt".

+ Phương pháp dùng số liệu: "Ngày 24/7/ 1968… hơi thở cuối cùng".

Câu 4

Câu 4 (trang 101 VBT Ngữ văn 8, tập 1)

Hãy cho biết cách phân loại sau đây của một bạn lớp trưởng đối với những bạn học yếu trong lớp có hợp lí không: "Lớp ta có nhiều bạn học chưa tốt. Trong đó có những bạn có điều kiện học tốt nhưng ham chơi, nên học yếu. Có những bạn học được nhưng do hoàn cảnh gia đình khó khăn, thường bỏ học, đế chậm nên học yếu. Lại có những bạn vốn kiến thức cơ sở yếu từ lớp dưới, tiếp thu chậm, nên học yếu. Đối với ba nhóm học sinh đó, chúng ta nên có những biện pháp khác nhau để giúp đỡ họ."

Lời giải chi tiết:

Sự phân loại của lớp trưởng là hợp lý vì chỉ có 3 nguyên nhân dẫn tới việc học yếu trong lớp:

- Có điều kiện học tốt nhưng ham chơi nên học yếu

- Gia đình khó khăn, thường bỏ học, đến lớp chậm nên học yếu.

- Kiến thức yếu, tiếp thu chậm nên học yếu.

- Bạn chốt vấn đề bằng việc nêu ra ý tưởng giúp đỡ các bạn học yếu.