1. Tiếng nói của văn nghệ

Câu 1

Câu 1 (trang 9 VBT Ngữ văn 9, tập 2)

Bài nghị luận này phân tích nội dung phản ánh, thể hiện của văn nghệ, khẳng định sức mạnh lớn lao của nó đối với đời sống con người. Hãy tóm tắt hệ thống luận điểm và nhận xét về bố cục của bài nghị luận.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ bài viết, rồi tóm tắt các luận điểm trong bài (về nội dung của văn nghệ, về sự cần thiết của văn nghệ đối với cuộc sống,...). Sau đó, nhận xét về bố cục của bài viết.

Lời giải chi tiết:

- Hệ thống luận điểm ở bài nghị luận:

+ Văn nghệ không chỉ phản ánh thực tại khách quan mà còn là nhận thức mới mẻ, là tư tưởng, tình cảm của cá nhân nghệ sĩ

+ Tiếng nói của văn nghệ rất cần thiết với cuộc sống con người nhất là trong hoàn cảnh những năm đầu kháng chiến

+ Văn nghệ có khả năng cảm hóa, có sức lôi cuốn thật kì diệu bởi đó là tiếng nói của tình cảm, tác động con người qua những rung cảm sâu xa

- Nhận xét về bố cục bài nghị luận: bố cục chặt chẽ, luận điểm logic, mạch lạc, giữa các luận điểm vừa có sự tiếp nối tự nhiên vừa bổ sung giả thích cho nhau

Câu 2

Câu 2 (trang 9 VBT Ngữ văn 9, tập 2)

Nội dung phản ánh, thể hiện của văn nghệ là gì?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ bài viết, tìm hiểu quan niệm của tác giả về nội dung phản ánh, thể hiện của văn nghệ.

Lời giải chi tiết:

- Nội dung phản ánh thể hiện của văn nghệ: là hiện thực mang tính cụ thể sinh động, là đời sống tình cảm của con người qua cái nhìn và tình cảm của người nghệ sĩ

- Điều đó được thể hiện qua những đặc điểm sau:

+ Tác phẩm không phải là sự sao chép hiện thực mà nó chứa đựng trong đó tấm lòng của người nghệ sĩ.

+ Tác phẩm giáo dục tác động vào người đọc qua những tình cảm sâu sắc.

+ Nội dung văn nghệ còn là những rung cảm nhận thức của từng người tiếp nhận được mở rộng, lan truyền từ người này sang người khác.

Câu 3

Câu 3 (trang 9 VBT Ngữ văn 9, tập 2)

Tại sao con người cần tiếng nói của văn nghệ?

Phương pháp giải:

Đọc phần giữa của bài viết, chú ý những chi tiết nói về sự cần thiết của văn nghệ đối với con người.

Lời giải chi tiết:

Con người cần tiếng nói của văn nghệ vì:

- Văn nghệ giúp chúng ta sống đầy đủ hơn, phong phú hơn trên phương diện tinh thần.

- Trong những trường hợp con người bị ngăn cách đối với đời sống, văn nghệ là sợi dây liên hệ giữa người đó với thế giới bên ngoài.

- Văn nghệ góp phần làm cho đời sống của chúng ta ngày càng đẹp đẽ, đáng yêu hơn. Một tác phẩm văn nghệ hay giúp con người cảm thấy yêu tin cuộc sống, biết rung cảm và ước mơ trước cái đẹp.

Câu 4

Câu 4 (trang 10 VBT Ngữ văn 9, tập 2)

Tiếng nói của văn nghệ đến với người đọc bằng cách nào mà có khả năng kì diệu đến vậy? (Tư tưởng, nội dung của văn nghệ được thể hiện bằng hình thức nào? Tác phẩm nghệ thuật tác động đến người đọc qua con đường nào, bằng cách gì?)

Phương pháp giải:

Dựa vào những gợi ý trong bài tập (phần đặt trong ngoặc đơn) kết hợp việc đọc lại bài viết, em thử nêu vài nét đặc sắc trong nghệ thuật đến với người đọc.

Lời giải chi tiết:

Con đường mà nó đến với người đọc là con đường tình cảm: tư tưởng, nội dung của văn nghệ là phản ánh đời sống, vì thế nó đưa người đọc cùng hòa nhập vào cuộc sống của các nhân vật trong đó, tác phẩm văn nghệ đi từ trái tim đến trái tim, tác động vào tình cảm mỗi người.

Câu 5

Câu 5 (trang 10 VBT Ngữ văn 9, tập 2)

Nêu vài nét đặc sắc trong nghệ thuật nghị luận của Nguyễn Đình Thi qua bài tiểu luận này (cách bố cục, dẫn dắt vấn đề, cách nêu và chứng minh các luận điểm, sự kết hợp giữa nhận định, lí lẽ với dẫn chứng thực tế...)

Phương pháp giải:

Dựa vào những gợi ý trong bài tập (phần đặt trong ngoặc đơn) , kết hợp việc đọc lại bài viết, em thử nêu vài nét đặc sắc trong nghệ thuật nghị luận của Nguyễn Đình Thi.

Lời giải chi tiết:

Đặc sắc nghệ thuật của bài nghị luận:

- Bố cục văn bản chặt chẽ rõ ràng, hợp lí, các vấn đề được dẫn dắt tự nhiên, lưu loát.

- Cách viết giàu hình ảnh với những dẫn chứng sinh động, hấp dẫn cả trong văn chương cũng như trong đời sống.

- Giọng văn chân thành, say sưa thể hiện những xúc cảm mạnh mẽ của người viết.

Luyện tập

Trả lời câu hỏi (trang 10 VBT Ngữ văn 9, tập 1)

Nêu một tác phẩm văn nghệ mà em yêu thích và phân tích ý nghĩa, tác động của tác phẩm ấy đối với mình.

Phương pháp giải:

Ví dụ, một bài thơ của Trần Đăng Khoa hoặc của nhà thơ khác, một ca khúc quen thuộc mà em yêu thích, một bức tranh... Sau đó nói rõ tác phẩm ấy gây được sự rung cảm, xúc động ở em như thế nào.

Lời giải chi tiết:

     Mỗi tác phẩm văn nghệ đến với bạn đọc đều mang trong mình một sứ mệnh cao cả. Trong những tác phẩm văn học mà em từng đọc, để lại trong lòng em nhiều ấn tượng sâu sắc nhất là Chiếc lược ngà của nhà văn Nguyễn Quang Sáng. Nhà văn đã khiến em hiểu ra những nỗi đau của chiến tranh trong quá khứ đã gây nên bao đau thương cho những đồng bào vô tội, làm chảy bao nhiêu máu của người ra đi và nước mắt của người ở lại. Đặc biệt, tác phẩm gây xúc động bởi tình cảm cha con thiêng liêng của người lính. Truyện khiến em trân quý thêm tình cảm gia đình, trân quý bầu trời hòa bình của ngày hôm nay và thêm biết ơn quá khứ với những nỗi đau của cha ông đã đổi lấy cho chúng em cuộc sống của ngày hôm nay.