5. Lý thuyết Bài 16: Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân

1. Quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về chính trị

Quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về chính trị được quy định trong Hiến pháp năm 2013, bao gồm:

- Quyền bình đẳng trước pháp luật; không bị phân biệt , đối xử trong đời sống chính trị, dân sự, kinh tế, văn hóa, xã hội.

- Quyền bầu cử và quyền ứng cử vào Quốc hội, Hội đồng nhân dân.

- Quyền tham gia quản lí nhà nước và xã hội ở phạm vi cơ sở, địa phương và cả nước.

- Quyền biểu quyết khi Nhà nước cần trưng cầu ý dân.

- Quyền khiếu nại, tố cáo với các cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền về những việc làm trái pháp luật của cơ quan, tổ chức, cá nhân.

- Quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tiếp cận thông tin, hội họp, lập hội, biểu tình theo quy định của pháp luật.

- Quyền bình đẳng nam nữ.

- Trung thành với Tổ quốc và bảo vệ Tổ quốc; thực hiện nghĩa vụ và tham gia xây dựng nền quốc phòng toàn dân.

- Tuân theo Hiến pháp, pháp luật; tham gia bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội và chấp hành những quy tắc sinh hoạt cộng đồng.

2. Quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về dân sự

Hiến pháp năm 2013 quy định quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về dân sự bao gồm:

- Quyền sống.

- Quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm.

- Quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân và bí mật gia đình; có quyền bảo vệ danh dự, uy tín của mình.

- Quyền bí mật thư tín, điện thoại, điện tín.

- Quyền có nơi ở hợp pháp; quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở.

- Quyền tự do đi lại và cư trú.

- Quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, theo hoặc không theo một tôn giáo nào.

- Quyền sở hữu về thu nhập hợp pháp.

- Quyền sở hữu tư nhân và quyền thừa kế được pháp luật bảo hộ.

- Quyền kết hôn và li hôn.

3. Quyền con người, quyền và nghĩa vụ công dân về kinh tế, văn hóa, xã hội

Hiến pháp 2013 quy định quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về kinh tế, văn hóa và xã hội bao gồm:

- Quyền tự do kinh doanh trong những ngành nghề mà pháp luật không cấm.

- Nghĩa vụ nộp thuế theo quy định của pháp luật.

- Quyền và nghĩa vụ học tập.

- Quyền nghiên cứu khoa học và công nghệ, sáng tạo văn học, nghệ thuật.

- Quyền được bảo đảm an sinh xã hội.

- Quyền được bảo vệ, chăm sóc sức khỏe.

- Quyền làm việc, lựa chọn nghề nghiệp, việc làm và nơi làm việc.

- Quyền được đảm bảo an sinh xã hội.

- Quyền và nghĩa vụ bảo vệ môi trường.

4. Thực hiện quyền con người, quyền và nghĩa vụ công dân

Để quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân đi vào đời sống, mỗi người cần tích cực tìm hiểu Hiến pháp để có hiểu biết đầy đủ về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân. Cùng với việc tôn trọng quyền của mình, công dân cần tôn trọng các quyền đó của người khác; tuyên truyền, đấu tranh với những hành vi vi phạm Hiến pháp về quyền con người, quyền và nghĩa vụ của công dân.