Đọc thêm: Cha con nghĩa nặng - Hồ Biểu chánh

Bài đọc

>> Xem chi tiết: Văn bản Cha con nghĩa nặng

Câu 1

Câu 1 (trang 167 SGK Ngữ văn 11 tập 1)

Đọc kỹ đoạn trích, gắn phần tóm tắt truyện ở trên với diễn biến sự việc trong đoạn trích thành một mạch truyện xuyên suốt.

Lời giải chi tiết:

- Câu chuyện kể về cha con của Trần Văn Sửu một người cha nặng ân tình với con, ông đã lẻn về thăm con nhưng rồi sợ liên lụy tới con lên đã định nhảy sông tự tử, sự đợi chờ dõi theo cuộc sống của con và ông ngoại đã làm cho ông có thêm một chút niềm tin để sống, ông mong chờ sẽ có ngày gặp con. Trần Văn Tý là một người con có hiếu không ghét bỏ mà hết mực yêu thương cha, bài đã thể hiện một tình cảm cha con sâu nặng và mang giá trị nhân đạo sâu sắc.

Câu 2

Câu 2 (trang 167 SGK Ngữ văn 11 tập 1)

Phân tích, làm rõ tĩnh nghĩa cha con trong đoạn trích.

Lời giải chi tiết:

a. Về người cha:

- Trần Văn Sửu đã mười mấy năm biệt tích. Cuộc gặp gỡ cha vợ và các con lần này với anh không phải là quá bất ngờ. Nó được nung nấu trong ân hận và nhớ thương. Anh đã chủ động tìm về.

- Được cha vợ cho biết hai đứa con anh đã được bà hương quán Tồn thương. Một lấy làm con dâu, một chuẩn bị dựng vợ cho. Trần Văn Sửu vô cùng sung sướng, mãn nguyện. Tình của người cha với con cũng chỉ mong có thế. 

- Nguyện tự tử để đem lại bình yên cho con.

→ Một người cha hết lòng yêu thương và lo cho con. Trần Văn Sửu không hề nghĩ gì đến bản thân, sẵn sàng chịu cảnh khổ, xa con, trốn tránh thay tên đổi họ để con được hạnh phúc.

b. Với người con:

- Tình cảm mạnh mẽ, tha thiết

- Ngầm theo dõi câu chuyện của cha, càng thương cha. Tí đã hiểu tình cảm của cha nó. Nó càng thương, càng quý trọng cha nó.

- Lo lắng, thương cha, quyết bỏ nhà, hi sinh tình yêu hạnh phúc vừa kịp đến để theo cha, lo cho cha.

- Khi cha nó nghe lời ông ngoại bỏ đi luôn, Tí đã chạy đuổi theo.

→ Tí là đứa con hiếu nghĩa, mộc mạc đáng thương và đáng trọng.

Câu 3

Câu 3 (trang 167 SGK Ngữ văn 11 tập 1)

Để thể hiện chủ đề cha con nghĩa nặng, tác giả đã tạo ra những tình huống nghệ thuật có kịch tính cao. Hãy tìm hiểu và làm rõ tình huống giàu kịch tính đó.

Lời giải chi tiết:

- Tình huống truyện đặt ra thật căng thẳng và phức tạp. Cuộc gặp gỡ của hai cha con đã thoả lòng mong ước suốt mười mấy năm trời. Nhưng bóng đen quá khứ vẫn ám ảnh họ. Sự sum họp của cha con khó bề được thực hiện. Vì dù sao Trần Văn Sửu cũng là người có tội đang bị truy nã. Sự có mặt của Sửu lúc này có thế làm cho hạnh phúc của Tí, của Ọuyên (con ông) tan vỡ. Vì không ai người ta chịu gả con cho con một người đi tù. Nhưng nếu ông bỏ đi thì con ông lại không chịu. Tình huống truyện đã đẩy mâu thuẫn lên tột đỉnh. Cha thì lo, con thì tính, cả hai đều lặng thinh.

→ Cuộc đối thoại giữa hai cha con đã đi đến một kết cục tốt đẹp. Người đọc cảm nhận được tình cha con sâu nặng. Con người biết sống có đạo lý theo đạo lý thì bao giờ cũng có một kết cục tốt đẹp

Câu 4

Câu 4 (trang 167 SGK Ngữ văn 11 tập 1)

Qua nhân vật Trần Văn Sửu và thằng Tí, hãy nêu lên vài cảm nhận về tính cách con người Nam Bộ.

Lời giải chi tiết:

- Nhân vật người con Trần Văn Tí chứng tỏ tính cách mạnh mẽ không chịu bó tay trước hoàn cảnh. Tí đã đưa ra lối thoát cho tình huống tưởng chừng bế tắc, làm yên lòng mình, dịu được lòng cha, vẹn được nhiều bề dù trước mắt còn nhiều khó khăn phức tạp.

- Nhân vật người cha và con thể hiện tính cách của người Nam Bộ mạnh mẽ và kiên quyết. Tính cách ấy được thể hiện nổi bật nhất qua diễn biến tâm lý nhân vật, qua lời đối thoại và độc thoại.

Câu 5

Câu 5 (trang 167 SGK Ngữ văn 11 tập 1)

Nhận xét về nghệ thuật kể chuyện, miêu tả nhân vật, sử dụng ngôn ngữ trong đoạn trích.

Lời giải chi tiết:

- Qua đoạn trích, người đọc thấy được tài năng của Hồ Biếu Chánh. Đoạn đối thoại giữa cha và con cho thấy khả năng thúc đẩy sự kiện của lời thoại. Nó dịch ra rất nhanh và sinh động. Đây là khả năng của người viết tiểu thuyết mà không phải tác giả nào ở thời Hồ Biểu Chánh cũng làm được.

- Ngôn ngữ nhân vật cùng ngôn ngữ người kể chuyện gắn với đời sống. Đặc biệt phương ngôn Nam Bộ được sử dụng nhuần nhuyễn tạo nên màu sắc đặc trưng cho văn phong của Hồ Biểu Chánh.

Tóm tắt

Trần Văn Sửu một nông dân hiền lành, chăm chỉ. Sửu lấy Thị Lựu sinh được ba con: Tí, Quyên, Sung. Anh thương vợ, yêu con nhưng không may gặp phải người vợ tính cách xấu xa. Một hôm Sửu bắt gặp vợ ngoại tình, Sửu xô vợ, không may vợ ngã vấp vào phản chết ngay. Sửu bỏ trốn, mọi người thì tưởng Sửu nhảy xuống sông tự tử. Anh em thằng Tí về ở với ông ngoại là hương thị Tào. Sung ốm chết, Tí và Quyên đi làm thuê cho bà hương quản Tồn, được bà thương, Quyên trở thành con dâu của bà. Sau mười mấy năm trốn tránh, Sửu lẻn về nhà thăm con, được bố vợ cho biết cuộc sống hai đứa con ổn định và hạnh phúc, sự có mặt của anh lúc này là bất lợi, Sửu vội vã ra đi... Sau đó, Sửu được xóa án và cha con đoàn tụ.

Bố cục

Bố cục: 3 phần

- Phần 1 (từ đầu đến "buồn rầu khổ cực nữa"): Tâm trạng của Trần Văn Sửu khi trên cầu Mê Tức.

- Phần 2 (tiếp đến "trở lại liền"): Cuộc gặp gỡ cảm động của hai cha con.

- Phần 3 (còn lại): Cuộc đoàn tụ của hai cha con.

Nội dung chính

- Thể hiện vẻ đẹp của tình phụ tử và lòng hiếu thảo.

- Khẳng định những tình cảm tốt đẹp này là bài học đạo lý muôn đời của nhân dân ta.