Soạn bài Thái sư Trần Thủ Độ trang 15 SGK Tiếng Việt 5 tập 2

Bài đọc

Thái sư Trần Thủ Độ

Trần Thủ Độ là người có công lập nên nhà Trần, lại là chú của vua và đứng đầu trăm quan, nhưng không vì thế mà tự cho phép mình vượt qua phép nước.

Có lần, Linh Từ Quốc  Mẫu, vợ ông, muốn xin chức câu đương, không thể ví như những câu đương khác. Vì vậy phải chặt một ngón chân để phân biệt.

Người ấy kêu van mãi, ông mới tha cho.

Một lần khác, Linh Từ Quốc Mẫu ngồi kiệu đi qua chỗ thềm cấm, bị một người quân hiệu ngăn lại. Về nhà, bà khóc:

- Tôi là vợ thái sư mà bị kẻ dưới khinh nhờn.

Ông cho bắt người quân hiệu đến. Người này nghĩ là phải chết. Nhưng khi nghe anh ta kể rõ ngọn ngành, ông bảo:

-Ngươi ở chức thấp mà biết giữ phép nước như thế, ta còn trách gì nữa.

Nói rồi, lấy vàng, lụa thưởng cho.

Trần Thủ Độ có công lớn, vua cũng phải nể. Có viên quan nhân lúc vào chầu vua, ứa nước mắt tâu:

- Bệ hạ còn trẻ mà thái sư chuyên quyền, không biết rồi xã tắc sẽ ra sao. Hạ thần lấy làm lo lắm.

Vua đem viên quan đến gặp Trần Thủ Độ và nói:

- Kẻ nào dám tâu xằng với trẫm là Thượng phụ chuyên quyền, nguy cho xã tắc.

Trần Thủ Độ trầm ngâm suy nghĩ rồi tâu:

- Quả có chuyện như vậy. Xin bệ hạ quở trách thần và ban thưởng cho người nói thật.

Theo ĐẠI VIỆT SỬ KÍ TOÀN THƯ

- Thái sư: Chức quan đầu triều thời xưa

- Câu đương: Một chức vụ nhỏ ở xã, giữ việc bắt bớ, áp giải người có tội

- Kiệu: Một phương tiện đi lại thời xưa gồm một chiếc ghế ngồi có mái che và đôi đòn khiêng, thường do bốn người khiêng

- Quân hiệu: Chức quan võ nhỏ

- Xã tắc: Đất nước, nhà nước

- Thượng phụ: Từ xưng hô để tỏ ý tôn kính Trần Thủ Độ (Thượng: bề trên, phụ: cha)

Bố cục

Có thể chia bài đọc thành 3 đoạn:

Đoạn 1: Từ đầu đến ông mới tha cho tôi

Đoạn 2: Từ Một lần khác đến Nói rồi, lấy vàng, lụa thưởng cho

Đoạn 3: Phần còn lại

Câu 1

Khi có người muốn xin chức câu đương, Trần Thủ Độ đã làm gì?

Phương pháp giải:

Con đọc lời Trần Thủ Độ nói với Linh Từ Quốc Mẫu ở đoạn đầu câu chuyện.

Lời giải chi tiết:

Khi có người muốn xin chức câu đương, Trần Thủ Độ đồng ý nhưng yêu cầu chặt một ngón chân người đó để phân biệt với các câu đương khác.

Câu 2

Trước việc làm của người quân hiệu, Trần Thủ Độ xử lí ra sao ?

Phương pháp giải:

Con đọc đoạn đầu ở trang 16.

Lời giải chi tiết:

Trước việc làm của người quân hiệu, Trần Thủ Độ không những không trách móc mà còn thưởng cho vàng, lụa.

Câu 3

Khi biết có viên quan tâu với vua rằng mình chuyên quyền, Trần Thủ Độ nói thế nào ?

Phương pháp giải:

Con đọc phần cuối câu chuyện.

Lời giải chi tiết:

Khi biết có viên quan tâu với vua rằng mình chuyên quyền thì Trần Thủ Độ nhận lỗi và xin vua ban thưởng cho viên quan dám nói thẳng.

Câu 4

Những lời nói và việc làm của Trần Thủ Độ cho thấy ông là người như thế nào ?

Phương pháp giải:

Con nhớ lại cách xử lý của Trần Thủ Độ trước chuyện chức câu đương, chuyện người quân hiệu và chuyện mình chuyên quyền cho thấy được phẩm chất gì của ông?

Lời giải chi tiết:

Những lời nói và việc làm của Trần Thủ Độ đủ cho thấy ông là người cư xử nghiêm minh, không vì tình riêng, nghiêm khắc với bản thân, luôn đề cao kỉ cương, phép nước.

Nội dung