Tóm tắt văn bản nghị luận

Câu 1

CÁCH TÓM TẮT VĂN BẢN NGHỊ LUẬN

1. Vấn đề được đem ra bàn bạc (nghị luận) là gì? Dựa vào đâu mà anh (chị) biết được điều đó?

- Vấn đề được đem ra bàn bạc là luân lý xã hội ở nước ta → Dựa vào nhan đề và các câu chủ đề của các đoạn.
2. Mục đích viết văn bản này của nhà chí sĩ Phan Châu Trinh là gì? Phần nào trong văn bản thể hiện rõ nhất điều này?

- Mục đích của Phan Châu Trinh nhằm vạch rõ thực trạng không có luân lý xã hội ở nước ta, khuyến khích xây dựng đoàn thể, truyền bá chủ nghĩa xã hội. Mục đích này thể hiện rõ nhất trong phần kết luận của đoạn trích.

3. Để dẫn người đọc đến mục đích ấy, tác giả đã trình bày những luận điểm nào? Hãy tìm các câu thể hiện rõ nhất những luận điểm ấy. 

Để dẫn người đọc đến mục đích ấy, tác giả trình bày ba luận điểm lớn:

- Luận điểm 1: Nước ta chưa có luân lý xã hội → thể hiện ở câu: "Xã hội luân lý… dốt nát hơn nhiều".

- Luận điểm 2: Thực trạng và nguyên nhân nước ta không có luân lý xã hội → thể hiện ở câu: "cái xã hội chủ nghĩa bên Âu… là gì".

- Luận điểm 3: Phương hướng đem lại luân lý xã hội cho nước nhà → thể hiện ở câu: "mà muốn có đoàn thể… dân Việt Nam này".

4. Hãy tìm các luận cứ làm sáng tỏ cho từng luận điểm trong bài viết của tác giả.

Hệ thống luận cứ phục vụ cho các luận điểm:

Luận điểm 1: 

- So với quốc gia luân lý, người mình dốt nát hơn nhiều.

- Tiếng “bè bạn” không thể thay cho luân lý, chủ ý bình thiên hạ cũng mất từ lâu.

Luận điểm 2:  

- Thực trạng nước ta không có ý thức nghĩa vụ giữa người với người, không có đoàn thể.

- Vua quan phản động, phá tan đoàn thể, thi hành ngu dân để vơ vét bóc lột.

- Bọn người xấu đua nhau buôn quan bán tước, chạy theo danh lợi.

- Dân không biết đoàn thể, không biết bình luận, đấu tranh.

Luận điểm 3: Cần xây dựng đoàn thể, truyền bá chủ nghĩa xã hội.

5. Trình bày các luận điểm, luận cứ bằng lời văn của mình.

      Nước ta tuyệt nhiên không có và không biết đến luân lý xã hội. Trong khi đó, luân lý xã hội như ý thức nghĩa vụ giữa người với người và tổ chức đoàn thể đã rất thịnh hành ở châu Âu. Ở nước ta, ai bị kẻ mạnh lấy quyền lực đè nén, người xung quanh cũng mặc kệ thì ở châu Âu, ở Pháp họ đấu tranh đòi công bằng cho kỳ được. Nguyên nhân khiến nước ta không có luân lý xã hội là bọn vua quan phản động tìm cách phá đoàn thể, thực hiện ngu dân để lo thân mình; thói chạy theo quyền tước trở thành xu thế của xã hội; dân ta ngu dốt không biết lên tiếng đấu tranh. Chỉ có cách truyền bá chủ nghĩa xã hội, gây dựng đoàn thể mới giúp nước ta thoát khỏi thực trạng này.

Luyện tập

Câu 1 (trang 118 SGK Ngữ văn 11 tập 2)

Căn cứ vào nhan đề và phần mở đầu đã cho trong SGK, hãy xác định chủ đề nghị luận của văn bản.

Trả lời:

Dựa vào nhan đề và phần mở đầu đã cho, có thể xác định chủ đề của văn bản là:

a) Sự đa dạng mà thống nhất của In-đô-nê-xi-a.

b) Xuân Diệu - nhà nghiên cứu, phê bình văn học.

Câu 2 (trang 119 SGK Ngữ văn 11 tập 2)

Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu nêu ở dưới

a. Xác định vấn đề và mục đích nghị luận

b. Tìm các luận điểm trong văn bản

c. Tóm tắt văn bản bằng ba câu.

Trả lời:

a)

- Vấn đề nghị luận là: sự lãng phí nước sạch.

- Đích của văn bản: xin đừng lãng phí nước, hãy tiết kiệm và bảo vệ nguồn nước quý giá.

b) Các luận điểm của văn bản

- Nước là tài sản thường bị huỷ hoại, lãng phí nhiều nhất.

- Dân số tăng, nguồn nước cung cấp không đủ yêu cầu.

- Một số nước hiện đang thiếu nước, có sự tranh chấp về nguồn nước, tình trạng ô nhiễm nguồn nước ngày càng nghiêm trọng.

c) Tóm tắt văn bản

     Hiện nay, nhiều quốc gia không có nguồn nước, nhiều nơi cũng đang xảy ra tranh chấp nguồn nước. Dân số tăng nhanh, công nghiệp phát triển làm cho nguồn nước bị ô nhiễm và nhân loại sẽ thiếu nước nghiêm trọng. Hãy bảo vệ nguồn nước, giữ gìn nước cho chúng ta và cho mai sau.