Trả lời câu hỏi 3 trang 49

Nội dung câu hỏi: 

Xác định nghĩa tường minh và nghĩa hàm ẩn trong các trường hợp sau:

a.     – Chó khôn chớ cắn càn.

-        Đất nứt con bọ hung.

(Truyện cười dân gian Việt Nam, Đất nứt con bọ hung)

b.    Ăn cỗ đi trước, lội nước theo sau.

(Tục ngữ)

Phương pháp giải:

HS chủ động làm bài

Lời giải chi tiết:

a.      

Nghĩa tường minh: chó khôn sẽ không hung hăng, liều lĩnh làm bừa

Nghĩa hàm ẩn:

-        “Chó khôn chớ cắn càn” (đặt trong tương quan với vế đối của ông Tú Cát Lợn cấn ăn cám tốn): so sánh ông Tú Cát với chó – loài vật người Việt thường được dùng để chửi.

-        “Đất nứt con bọ hung” (đặt trong tương quan với vế đối của Tú Cát Trời sinh ông Tú Cát): so sánh ông Tú Cát với bọ hung – một con vật sống ở nơi dơ bẩn.

=> Cả hai vế đối đều thể hiện rất rõ thái độ châm biếm ông Tú Cát.

b.      

Nghĩa tường minh:

- Ăn cỗ đi trước: ăn cỗ là được ăn ngon, đi trước để dành chỗ tốt, để bàn cỗ còn sạch sẽ, thức ăn dồi dào. Nếu đi sau, đi trễ, bàn cỗ không còn tươm tất, đôi khi còn bị thiếu phần, sẽ không an được nhiều.

- Lội nước theo sau: lội nước là công việc nguy hiểm, nước sông luôn có hố trũng, mô trơn, nơi nào đá ghềnh cọc nhọn. chính vì thế mà đi sau sẽ tránh dược những hiểm họa mà người trước gặp phải khi qua sông.

Nghĩa hàm ẩn:

- Khi có lợi lộc, thời cơ phải nhanh hơn người khác để có được những điều tốt đẹp về cho mình.

- Những điều khó khăn, nguy hiểm luôn để người khác làm trước, nguy hiểm thì mình không làm, người khác sẽ dành hết những nguy hiểm khó khăn.

- Chỉ nghĩ đến lợi ích của bản thân, không nghĩ đến người khác.

- Khi cảm thấy không an toàn, bất trắc sẽ đùn đẩy cho người khác, mình hưởng lợi.