C6H5ONa + HCl → C6H5OH + NaCl

Phản ứng C₆H₅ONa + HCl tạo ra Phenol C₆H₅OH thuộc loại phản ứng thế ở vòng thơm đã được cân bằng chính xác và chi tiết nhất. Bên cạnh đó là một số bài tập có liên quan về C₆H₅ONa có lời giải, mời các bạn đón xem:

C₆H₅ONa + HCl → C₆H₅OH + NaCl

1. Phương trình phản ứngC₆H₅ONa tác dụng với HCl

C₆H₅ONa + HCl → C₆H₅OH + NaCl

Phản ứng này thuộc loại phản ứng trao đổi.

2. Hiện tượng của phản ứng C₆H₅ONa tác dụng với HCl

- Cho dung dịch HCl vào dung dịch C₆H₅ONa dung dịch bị vẩn đục.

3. Cách tiến hành phản ứng C₆H₅ONa tác dụng với HCl

- Chodung dịch HCl vào ống nghiệm chứa 1 – 2 ml dung dịch C₆H₅ONa

4. Cách viết phương trình ion thu gọn của phản ứng C₆H₅ONa tác dụng với HCl

Bước 1: Viết phương trình phân tử:

C₆H₅ONa + HCl → C₆H₅OH + NaCl

Bước 2: Viết phương trình ion đầy đủ bằng cách: chuyển các chất vừa dễ tan, vừa điện li mạnh thành ion; các chất điện li yếu, chất kết tủa, chất khí để nguyên dưới dạng phân tử:

C₆H₅O^- + Na⁺ + H⁺ + Cl^- → C₆H₅OH + Na⁺ + Cl^-

Bước 3: Viết phương trình ion thu gọn từ phương trình ion đầy đủ bằng cách lược bỏ đi các ion giống nhau ở cả hai vế:

C₆H₅O^- + H⁺ → C₆H₅OH

5. Mở rộng về phản ứng trao đổi trong dung dịch chất điện li

Xét phản ứng:

Dung dịch A + dung dịch B → Sản phẩm.

- Phản ứng xảy ra trong dung dịch các chất điện li là phản ứng giữa các ion.

- Phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chất điện li chỉ xảy ra khi các ion kết hợp được với nhau tạo thành ít nhất 1 trong số các chất sau:

+ Chất kết tủa.

+ Chất điện li yếu.

+ Chất khí.

Thí dụ:

+ Phản ứng tạo thành chất kết tủa:

K₂SO₄ + BaCl₂ → 2KCl + BaSO₄↓

+ Phản ứng tạo thành chất điện li yếu:

HCl + KOH → KCl + H₂O

+ Phản ứng tạo thành chất khí:

Zn + H₂SO_{4 loãng} → ZnSO₄ + H₂↑

6. Bài tập vận dụng liên quan

Câu 1: Nhận xét nào sau đây đúng?

A. Phenol có tính axit mạnh hơn etanol

B. Phenol có tính axit yếu hơn etanol

C. Phenol dễ tan trong nước hơn trong dung dịch NaOH

D. Phenol không có tính axit.

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

Loại C vì: Phenol ít tan trong nước

Loại D vì: Do ảnh hưởng của vòng benzen đến OH dẫn tới phenol có tính axit.

Loại B vì: Vòng benzen hút e của nhóm OH làm mật độ điện tích trên OH giảm, liên kết O-H phân cực mạnh hơn. Nguyên tử H của nhóm OH linh động hơn so với ancol nên phenol có tính axit mạnh hơn etanol

Câu 2: Hãy chọn phát biểu sai:

A. Phenol có tính axit yếu nhưng mạnh hơn H₂CO₃.

B. Phenol là chất rắn kết tinh dễ bị oxi hóa trong không khí.

C. Khác với benzen, phenol phản ứng dễ dàng với Br₂ tạo kết tủa trắng.

D. Nhóm –OH và gốc phenyl ở phenol có ảnh hưởng qua lại lẫn nhau.

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

Phenol có tính axit yếu hơn cả H₂CO₃.

Câu 3: C₆H₅Cl$\stackrel{NaOH}{\to }X\stackrel{+(C{O}_2+H_{2}O)}{\to }Y\stackrel{{\text{dd Br}}_2}{\to }Z$ . Tên gọi của hợp chất Z là:

A.1,3,5-tribromphenol

B.2,4,6-tribromphenol

C.3,5-dibromphenol

D. phenolbromua

Hướng dẫn giải:

Đáp án B

C₆H₅Cl + 2NaOH $\stackrel{t^o,p}{\to }$ C₆H₅ONa (X) + NaCl + H₂O

C₆H₅ONa + CO₂ + H₂O → C₆H₅OH (Y) + NaHCO₃

Câu 4: Cho m gam hỗn hợp X gồm phenol và rượu etylic tác dụng với Na dư thu được 25,2 hỗn hợp muối. Cho m/10 gam lượng hỗn hợp X phản ứng vừa đủ với 10ml dung dịch NaOH 1M. Số mol của rượu và phenol là:

A. 0,1 và 0,1

B. 0,2 và 0,2

C. 0,2 và 0,1

D. 0,18 và 0,06

Hướng dẫn giải:

Đáp án C

C₆H₅OH + Na → C₆H₅ONa + 0,5 H₂

x x mol

C₂H₅OH + Na → C₂H₅ONa + 0,5 H₂

y y mol

C₆H₅OH + NaOH → C₆H₅ONa + H₂O

0,01 0,01 mol

Ta có hệ phương trình:

$\left(\begin{array}{c}116x+68y=\mathrm{25,2}\\ x=\mathrm{0,01.10}\end{array}\right)\iff \left(\begin{array}{c}x=\mathrm{0,1}\\ y=\mathrm{0,2}\end{array}\right)$

Câu 5: Một hỗn hợp phenol và rượu thơm X đơn chức. Lấy 20,2 gam hỗn hợp này tác dụng với Na dư thu được 2,24 lít khí H₂ ở đktc. Mặt khác, cũng 20,2 gam hỗn hợp này phản ứng vừa đủ với 50 ml dung dịch NaOH 2M. Công thức phân tử của X là

A. C₇H₈O

B.C₄H₈O

C.C₆H₆O

D.C₆H₆O₂

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

Gọi công thức phân tử của X là ROH

Chỉ có phenol tác dụng với NaOH

C₆H₅OH + NaOH → C₆H₅ONa + H₂O

0,1 0,1 mol

$\Rightarrow m_{C_6{H}_{5}OH}=\mathrm{0,1.94}=\mathrm{9,4}g\Rightarrow m_X=\mathrm{20,2}-\mathrm{9,4}=\mathrm{10,8}gam$

Có n_X = n_NaOH → M_X =R + 17 =108. X là rượu thơm.

Công thức phân tử của X là C₇H₈O.

Câu 6: Vì sao phenol có lực axit mạnh hơn ancol và phản ứng thế vào nhân thơm ở phenol dễ hơn ở benzen ?

A. Do phenol có phân tử khối lớn hơn

B. Do ảnh hưởng qua lại giữa gốc phenyl và nhóm OH

C. Do liên kết hidro

D. Cả A và C

Hướng dẫn giải:

Đáp án B

Đó là do ảnh hưởng qua lại giữa gốc phenyl và nhóm hiđroxyl như sau:
Cặp electron chưa tham gia liên kết của nguyên tử oxi do ở cách các electron π của vòng benzen chỉ một liên kết α làm cho mật độ electron dịch chuyển vào vòng benzen. Điều đó dẫn tới các hệ quả sau:
* Liên kết O−H trở nên phân cực hơn, làm cho nguyên tử H linh động hơn. Tính axit mạnh hơn ancol.
* Mật độ electron ở vòng benzen tăng lên, nhất là ở các vị trí o và p, làm cho phản ứng thế dễ dàng hơn so với benzen và đồng đẳng của nó.
* Liên kết C−O trở nên bền vững so với ở ancol, vì thế nhóm OH phenol không bị thế bởi gốc axit như nhóm OH ancol.

Câu 7: Để sơ cứu cho người bị bỏng phenol người ta sử dụng hóa chất nào sau đây?

A. Glixerol

B. NaOH đậm đặc

C. H₂SO₄

D. NaCl

Hướng dẫn

Đáp án A

Phenol tan nhiều trong glixerol nên glixerol sẽ kéo dần phenol ra ngoài.

NaOH đậm đặc phản ứng với phenol nhưng là hóa chất gây ăn mòn da, không được sử dụng để sơ cứu.

Câu 8: Cho các hợp chất thơm đều có CTPT C₇H₈O lần lượt tác dụng được với Na và NaOH thì số chất phản ứng được với Na, NaOH và không tác dụng được với cả Na và NaOH lần lượt là

A. 4, 3, 1

B. 4, 4, 0

C. 3, 3, 1.

D. 4, 3, 0

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

Các hợp chất thơm có CTPT C₇H₈O là:

+ Phenol: o, m, p - CH₃C₆H₄OH

+ Ancol: C₆H₅CH₂OH

+ Ete: C₆H₅OCH₃

- Tác dụng với Na: o, m, p - CH₃C₆H₄OH; C₆H₅CH₂OH (4 chất)

- Tác dụng với NaOH: o, m, p - CH₃C₆H₄OH (3 chất)

- Không tác dụng với NaOH và Na: C₆H₅OCH₃ (1 chất)
Câu 9:Cho phenol (C₆H₅OH) lần lượt tác dụng với (CH₃CO)₂O và các dung dịch NaOH; HCl; Br₂; HNO₃; CH₃COOH. Số trường hợp xảy ra phản ứng là:

A. 4

B. 2

C. 1

D. 3

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

Có 4 chất phản ứng với phenol là: (CH₃CO)₂O; NaOH; HNO₃; Br₂

PTHH:

(CH₃CO)₂O + C₆H₅OH → CH₃COOC₆H₅ + CH₃COOH (phản ứng điều chế este của phenol)

NaOH + C₆H₅OH → C₆H₅ONa + H₂O

Câu 10: Phản ứng hóa học: C₆H₅ONa + CO₂ + H₂O → C₆H₅OH + NaHCO₃ (C₆H₅– là gốc phenyl) chứng tỏ:

A. Phenol có tính axit yếu hơn axit cacbonic

B. Phenol có tính axit mạnh hơn axit cacbonic

C. Phenol có tính oxi hóa mạnh hơn axit cacbonic

D. Phenol có tính oxi hóa yếu hơn axit cacbonic

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

Phenol có tính axit yếu nó còn yếu hơn cả nấc 1 của axit H₂CO₃ và không làm đổi màu quỳ tím vì thế muối natriphenolat bị CO₂ và H₂O đẩy ra khỏi dd tạo thành phenol.

Câu 11: Cho sơ đồ chuyển hóa sau: $C_6{H}_6\underset{Fe,t^o}{\overset{+B{r}_2}{\to }}X\stackrel{NaOH,t^o}{\to }Y\stackrel{+HCl}{\to }Z$

Các chất X, Y, Z lần lượt là

A. C₆H₅Br _, C₆H₅OH , C₆H₅Cl

B. C₆H₅Br _, C₆H₅ONa , C₆H₅OH

C. C₆H₅Br _, C₆H₅ONa , C₆H₅Cl

D. C₆H₅Br _, C₆H₅OH , HOC₆H₂(Cl)₃.

Hướng dẫn giải:

Đáp án B

$C_6{H}_6\underset{Fe,t^o}{\overset{+B{r}_2}{\to }}{C}_6{H}_{5}Br\underset{t^o,p,xt}{\overset{+NaOHdac}{\to }}{C}_6{H}_{5}ONa\stackrel{+HCl}{\to }{C}_6{H}_{5}OH$

PTHH:

C₆H₆ + Br₂ $\stackrel{Fe,t^o}{\to }$C₆H₅Br + HBr

C₆H₅Br + 2NaOH $\stackrel{t^o,p,xt}{\to }$C₆H₅ONa + H₂O + NaBr

C₆H₅ONa + HCl → C₆H₅OH + NaCl

Xem thêm các phương trình hóa học hay khác:

• C₆H₅OH + NaOH → C₆H₅ONa + H₂O
• C₆H₅OH + 3Br₂ $\to$ C₅H₂Br₃OH + 3HBr
• 2C₆H₅OH + 2Na$\stackrel{t^0}{\to }$ 2C₆H₅ONa + H₂↑
• C₆H₅OH + 3HNO₃ $\stackrel{t^0, H_{2}S{O}_4}{\to }$  C₆H₂(NO₂)₃OH + 3H₂O
• C₆H₅ONa + CO₂ + H₂O → C₆H₅OH + NaHCO₃