Lý Thái Tổ (974 –1028), tên thật là Lý Công Uẩn, là vị hoàng đế sáng lập nhà Lý trong lịch sử Việt Nam, trị vì từ năm 1009 đến khi qua đời vào năm 1028. Ông là người châu Cổ Pháp, lộ Bắc Giang, nay là xã Đình Bảng, huyện Từ Sơn (Bắc Ninh). Sau khi lên ngôi, năm 1010, Lý Thái Tổ đã có một quyết định rất quan trọng đối với vương triều Lý và với cả dân tộc lúc bấy giờ là dời kinh đô từ Hoa Lư (Trường Yên, Ninh Bình) về Đại La (Hà Nội) và đổi tên là kinh thành Thăng Long.

    Vào thế kỷ X, khi Đinh Tiên Hoàng lên ngôi, trước yêu cầu phải lo đề phòng các thế lực cát cứ và nạn ngoại xâm, kinh đô Hoa Lư được vua Đinh và sau này là các vua Tiền Lê chọn làm Quốc đô là phù hợp với hoàn cảnh lịch sử đất nước. Nhưng sang thế kỷ XI, do nhu cầu đòi hỏi ngày càng lớn của công cuộc xây dựng đất nước cũng như đẩy mạnh hơn nữa sự phát triển kinh tế và văn hóa của một quốc gia độc lập, hùng cường thì kinh đô Hoa Lư với địa thế chật hẹp và núi non hiểm trở đã không còn phù hợp.

Sách Lịch sử Việt Nam ghi ngay từ mùa xuân, tháng 2 năm Canh Tuất (1010), sau khi về thăm châu Cổ Pháp, ban tiền lụa cho các bô lão trong làng, vua đã tự tay viết Chiếu truyền, hỏi ý kiến quần thần, quyết định việc dời chuyển kinh đô.

     Trong Chiếu dời đô, vua Lý Thái Tổ đã nói rõ việc dời chuyển kinh đô là một việc trọng đại “không thể theo ý riêng tự dời” mà để “mưu nghiệp lớn”, “làm kế cho con cháu muôn vạn đời, trên kính mệnh trời, dưới theo ý dân”. Theo lời trong bài Chiếu, chỉ có Đại La nơi "ở giữa khu vực trời đất, được thế rồng cuộn hổ ngồi, chính giữa Nam Bắc Đông Tây, tiện nghi núi sông sau trước, mặt đất rộng mà bằng phẳng, thế đất cao mà sáng sủa, dân cư không khổ thấp trũng tối tăm, muôn vật hết sức tốt tươi phồn thịnh" mới là nơi "thắng địa", mới thực sự là chỗ "tụ hội quan yếu của 4 phương" và mới đúng là nơi "thượng đô Kinh sư mãi muôn đời".

    Khi đã được bầy tôi đồng lòng, vào một ngày mùa thu tháng 7, năm Canh Tuất (1010), vua Lý Thái Tổ đã thực hiện cuộc dời đô lịch sử từ Hoa Lư ra Đại La. Đại Việt sử ký toàn thư ghi: "Vua từ thành Hoa Lư dời đô ra kinh phủ ở thành Đại La, tạm đỗ thuyền dưới thành, có rồng vàng hiện lên ở thuyền ngự, nhân đó đổi tên thành là thành Thăng Long".

     Việc định đô ở Thăng Long vào năm 1010 được coi là một mốc son lịch sử của Thăng Long Hà Nội và của cả đất nước. Cột mốc lịch sử này đã thể hiện tấm lòng thương yêu nhân dân, luôn dồn hết tâm tư vận mệnh đất nước, vận mệnh dân tộc của Lý Công Uẩn – vị minh quân có công sáng lập ra nhà Lý, mở ra một trang sử phồn thịnh của dân tộc.