Bài 4. Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu:
Cuộc đời Thúy Kiều tưởng như bế tắc hoàn toàn khi lần thứ hai rơi vào lầu xanh thì Từ Hải bỗng xuất hiện và đưa Kiều thoát khỏi cảnh ô nhục. Hai người sống hạnh phúc “Trai anh hùng, gái thuyền quyên-Phỉ nguyền sánh phượng đẹp duyên cưỡi rồng” Nhưng Từ Hải không bằng lòng với cuộc sống êm đềm bên cạnh nàng Kiều tài sắc, chàng muốn có sự nghiệp lớn nên sau nửa năm đã từ biệt Kiều ra đi. Đoạn trích (từ câu 2217 đến câu 2246 trong “Truyện Kiều”) kể về nỗi niềm của Thúy Kiều trong thời gian chờ đợi Từ Hải trở về.

Nàng thì chiếc bóng song mai,
Đêm thâu đằng đẵng, nhặt cài then mây.
Sân rêu chẳng vẽ dấu giầy,
Cỏ cao hơn thước, liễu gầy vài phân.
Đoái trông muôn dặm tử phần(1)
Hồn quê theo ngọn mây Tần(2) xa xa;
“Xót thay huyên cỗi xuân già(3),
Tấm lòng thương nhớ, biết là có nguôi.
Chốc là mười mấy năm trời,
Còn ra khi đã da mồi tóc sương.
Tiếc thay chút nghĩa cũ càng,
Dẫu lìa ngó ý, còn vương tơ lòng!(4)
Duyên em dù nối chỉ hồng,
May ra khi đã tay bồng tay mang.”
Tấc lòng cố quốc tha hương(5),
Đường kia nỗi nọ ngổn ngang bời bời
Truyện Kiều – Nguyễn Du
(Theo ĐÀO DUY ANH, Từ điển “Truyện Kiều”
NXB Khoa học và xã hội, Hà Nội, 1974)
*Chú thích
(1) Tử phần: Hán Cao tổ quê ở Phần Du, sau khi làm vua có về làng ấy chơi. Người sau bèn dùng hai chữ phần du để chỉ quê nhà, ở đây hợp với chữ tang tử thành tử phần để chỉ quê nhà.
(2) Mây Tần: xuất xứ từ câu cổ thi của Hàn Dũ "Vân hoành Tần lĩnh gia hà tại" (Dải mây che ngang núi Tần Lĩnh, không biết quê nhà ở đâu). Về sau trong văn học cổ Việt Nam, mây Tần là nói đến tình quê nhà đối với người xa xứ. Câu thơ ý nói Kiều rất nhớ nhà.
(3) Huyên cỗi xuân già: Ý nói cha mẹ già yếu, có tuổi
(4) Dẫu lìa ngó ý, còn vương tơ lòng: ý nói Kiều tuy đã dứt tình với Kim Trọng, nhưng lòng vẫn vấn vương không quên được chàng
(5) Cố quốc tha hương: Có nghĩa là quê nhà đất khách
Chọn đáp án đúng:
Câu 1. Yếu tố thành ngữ có mặt ở dòng thơ nào?
A. Đêm thâu đằng đẵng, nhặt cài then mây
B. Dẫu lìa ngó ý còn vương tơ lòng.
C. Còn ra khi đã da mồi tóc sương.
D. Tấm lòng thương nhớ, biết là có nguôi.
Câu 2. Trong những dòng độc thoại nội tâm,Thúy Kiều nhớ về những ai?
A. Cha mẹ, Kim Trọng, Thúy VânB. Cha mẹ, Từ Hải, Thúy Vân
C. Cha mẹ, Từ Hải, Kim TrọngD. Kim Trọng, Thúy Vân, Từ Hải
Câu 3. Dòng thơ nào sau đây thuộc loại ngôn ngữ độc thoại nội tâm?
A. Đoái trông muôn dặm tử phần - Hồn quê theo ngọn mây Tần xa xa
B. Tiếc thay chút nghĩa cũ càng - Dẫu lìa ngó ý, còn vương tơ lòng!
C. Tấc lòng cố quốc tha hương - Đường kia nỗi nọ ngổn ngang bời bời
D. Sân rêu chẳng vẽ dấu giầy - Cỏ cao hơn thước, liễu gầy vài phân
Câu 4. Dòng thơ nào sau đây có sử dụng biện pháp tu từ đối?
A. Đoái trông muôn dặm tử phần - Hồn quê theo ngọn mây Tần xa xa
B. Xót thay huyên cỗi xuân già - Tấm lòng thương nhớ, biết là có nguôi.
C. Sân rêu chẳng vẽ dấu giầy - Cỏ cao hơn thước, liễu gầy vài phân
D. Duyên em dù nối chỉ hồng - May ra khi đã tay bồng tay mang.
Câu 5. Những dòng thơ Nàng thì chiếc bóng song mai - Đêm thâu đằng đẵng, nhặt cài then mây cho thấy Thúy Kiều đang sống trong tâm trạng gì?
A. Trông mong khắc khoải, đơn côiB. Ngóng trông thao thức, cô đơn.
C. Chờ đợi mỏi mòn, đơn chiếcD. Nhớ thương vò võ, lẻ loi.
Câu 6. Trong đoạn trích, tác giả sử dụng hiệu quả nghệ thuật miêu tả nội tâm nhân vật qua:
A. bút pháp “tả cảnh ngụ tình” kết hợp với ngôn ngữ người kể chuyện.
B. bút pháp ước lệ tượng trưng kết hợp với ngôn ngữ độc thoại nội tâm.
C. bút pháp “tả cảnh ngụ tình” kết hợp với ngôn ngữ độc thoại nội tâm.
D. bút pháp tả thực kết hợp với ngôn ngữ độc thoại nội tâm.
Câu 7. Nguyễn Du đã bày tỏ tình cảm, thái độ gì đối với Thúy Kiều qua đoạn trích?
A. Quan tâm, ngưỡng mộB. Thấu hiểu, day dứt
C. Đồng cảm, trân trọng.D. Yêu mến, xót thương
Trả lời câu hỏi:
Câu 8. Đoạn trích thể hiện phương diện nội dung nào của chủ nghĩa nhân đạo trong Truyện Kiều?
Câu 9. Em có cho rằng trong hoàn cảnh của Thúy Kiều, việc hướng về người thân là cần thiết?
Câu 10. Trong Truyện Kiều, Nguyễn Du nhiều lần để Thúy Kiều nhớ về Kim Trọng, đặc biệt là khi nàng ở lầu xanh của Tú Bà:
Nhớ lời nguyện ước ba sinh
Xa xôi ai có thấu tình chăng ai?
Em hãy so sánh để thấy sự giống nhau và khác nhau giữa những câu thơ trên với các dòng thơ sau trong đoạn trích:
Tiếc thay chút nghĩa cũ càng
Dẫu lìa ngỏ ý, còn vương tơ lòng

Question

Bài 4. Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu:
Cuộc đời Thúy Kiều tưởng như bế tắc hoàn toàn khi lần thứ hai rơi vào lầu xanh thì Từ Hải bỗng xuất hiện và đưa Kiều thoát khỏi cảnh ô nhục. Hai người sống hạnh phúc “Trai anh hùng, gái thuyền quyên-Phỉ nguyền sánh phượng đẹp duyên cưỡi rồng” Nhưng Từ Hải không bằng lòng với cuộc sống êm đềm bên cạnh nàng Kiều tài sắc, chàng muốn có sự nghiệp lớn nên sau nửa năm đã từ biệt Kiều ra đi. Đoạn trích (từ câu 2217 đến câu 2246 trong “Truyện Kiều”) kể về nỗi niềm của Thúy Kiều trong thời gian chờ đợi Từ Hải trở về.
 
Nàng thì chiếc bóng song mai,
Đêm thâu đằng đẵng, nhặt cài then mây.
Sân rêu chẳng vẽ dấu giầy,
Cỏ cao hơn thước, liễu gầy vài phân.
Đoái trông muôn dặm tử phần(1)
Hồn quê theo ngọn mây Tần(2) xa xa;
“Xót thay huyên cỗi xuân già(3),
Tấm lòng thương nhớ, biết là có nguôi.
Chốc là mười mấy năm trời, 
Còn ra khi đã da mồi tóc sương.
Tiếc thay chút nghĩa cũ càng,
Dẫu lìa ngó ý, còn vương tơ lòng!(4)
Duyên em dù nối chỉ hồng,
May ra khi đã tay bồng tay mang.”
Tấc lòng cố quốc tha hương(5),
Đường kia nỗi nọ ngổn ngang bời bời
​​​​​​Truyện Kiều – Nguyễn Du
(Theo ĐÀO DUY ANH, Từ điển “Truyện Kiều”
NXB Khoa học và xã hội, Hà Nội, 1974)
*Chú thích
(1) Tử phần: Hán Cao tổ quê ở Phần Du, sau khi làm vua có về làng ấy chơi. Người sau bèn dùng hai chữ phần du để chỉ quê nhà, ở đây hợp với chữ tang tử thành tử phần để chỉ quê nhà.
(2) Mây Tần: xuất xứ từ câu cổ thi của Hàn Dũ "Vân hoành Tần lĩnh gia hà tại" (Dải mây che ngang núi Tần Lĩnh, không biết quê nhà ở đâu). Về sau trong văn học cổ Việt Nam, mây Tần là nói đến tình quê nhà đối với người xa xứ. Câu thơ ý nói Kiều rất nhớ nhà.
(3) Huyên cỗi xuân già: Ý nói cha mẹ  già yếu, có tuổi
(4) Dẫu lìa ngó ý, còn vương tơ lòng: ý nói Kiều tuy đã dứt tình với Kim Trọng, nhưng lòng vẫn vấn vương không quên được chàng
(5) Cố quốc tha hương: Có nghĩa là quê nhà đất khách
Chọn đáp án đúng:
Câu 1. Yếu tố thành ngữ có mặt ở dòng thơ nào?
​A. Đêm thâu đằng đẵng, nhặt cài then mây​    
 ​B. Dẫu lìa ngó ý còn vương tơ lòng.
​C. Còn ra khi đã da mồi tóc sương.​​      
​D. Tấm lòng thương nhớ, biết là có nguôi.
Câu 2. Trong những dòng độc thoại nội tâm,Thúy Kiều nhớ về những ai?
​A. Cha mẹ, Kim Trọng, Thúy Vân​B. Cha mẹ, Từ Hải, Thúy Vân
​C. Cha mẹ, Từ Hải, Kim Trọng​D. Kim Trọng, Thúy Vân, Từ Hải
Câu 3. Dòng thơ nào sau đây thuộc loại ngôn ngữ độc thoại nội tâm?
A. Đoái trông muôn dặm tử phần - Hồn quê theo ngọn mây Tần xa xa​
B. Tiếc thay chút nghĩa cũ càng - Dẫu lìa ngó ý, còn vương tơ lòng!​
C. Tấc lòng cố quốc tha hương - Đường kia nỗi nọ ngổn ngang bời bời​
D. Sân rêu chẳng vẽ dấu giầy - Cỏ cao hơn thước, liễu gầy vài phân
Câu 4. Dòng thơ nào sau đây có sử dụng biện pháp tu từ đối?
​A. Đoái trông muôn dặm tử phần - Hồn quê theo ngọn mây Tần xa xa
​B. Xót thay huyên cỗi xuân già - Tấm lòng thương nhớ, biết là có nguôi.
​C. Sân rêu chẳng vẽ dấu giầy - Cỏ cao hơn thước, liễu gầy vài phân
​D. Duyên em dù nối chỉ hồng - May ra khi đã tay bồng tay mang.
Câu 5. Những dòng thơ Nàng thì chiếc bóng song mai - Đêm thâu đằng đẵng, nhặt cài then mây cho thấy Thúy Kiều đang sống trong tâm trạng gì?
​A. Trông mong khắc khoải, đơn côi​B. Ngóng trông thao thức, cô đơn.
​C. Chờ đợi mỏi mòn, đơn chiếc​D. Nhớ thương vò võ, lẻ loi.
Câu 6. Trong đoạn trích, tác giả sử dụng hiệu quả nghệ thuật miêu tả nội tâm nhân vật qua:
​A. bút pháp “tả cảnh ngụ tình” kết hợp với ngôn ngữ người kể chuyện.
​B. bút pháp ước lệ tượng trưng kết hợp với ngôn ngữ độc thoại nội tâm.
​C. bút pháp “tả cảnh ngụ tình” kết hợp với ngôn ngữ độc thoại nội tâm.
​D. bút pháp tả thực kết hợp với ngôn ngữ độc thoại nội tâm.
Câu 7. Nguyễn Du đã bày tỏ tình cảm, thái độ gì đối với Thúy Kiều qua đoạn trích?
​A. Quan tâm, ngưỡng mộ​B. Thấu hiểu, day dứt
​C. Đồng cảm, trân trọng.​D. Yêu mến, xót thương
Trả lời câu hỏi:
Câu 8. Đoạn trích thể hiện phương diện nội dung nào của chủ nghĩa nhân đạo trong Truyện Kiều?
Câu 9. Em có cho rằng trong hoàn cảnh của Thúy Kiều, việc hướng về người thân là cần thiết?
Câu 10. Trong Truyện Kiều, Nguyễn Du nhiều lần để Thúy Kiều nhớ về Kim Trọng, đặc biệt là khi nàng ở lầu xanh của Tú Bà:
Nhớ lời nguyện ước ba sinh
Xa xôi ai có thấu tình chăng ai?
​Em hãy so sánh để thấy sự giống nhau và khác nhau giữa những câu thơ trên với các dòng thơ sau trong đoạn trích:
Tiếc thay chút nghĩa cũ càng
Dẫu lìa ngỏ ý, còn vương tơ lòng

Accepted Answer

Câu 1. A. Đêm thâu đằng đẵng, nhặt cài then mây.

Câu 2. A. Cha mẹ, Kim Trọng, Thúy Vân
Câu 3. B. Tiếc thay chút nghĩa cũ càng - Dẫu lìa ngó ý, còn vương tơ lòng!
Câu 4. C. Sân rêu chẳng vẽ dấu giầy - Cỏ cao hơn thước, liễu gầy vài phân
Câu 5. D. Nhớ thương vò võ, lẻ loi.

Câu 6. C. bút pháp “tả cảnh ngụ tình” kết hợp với ngôn ngữ độc thoại nội tâm.
Câu 7. D. Yêu mến, xót thương
Câu 8. Nguyễn Du đã cất lên tiếng nói cảm thông, xót xa cho thân phận người phụ nữ, tiếng nói ngợi ca vẻ đẹp của con người và tiếng nói lên án tố cáo xã hội xấu xa tàn bạo, toàn lừa lọc xảo trá.

Câu 9. Trong hoàn cảnh của Thúy Kiều, việc hướng về người thân là cần thiết vì bên cạnh việc chưa làm trọn chữ tình với Kim Trọng, Thúy Kiều còn chưa làm trọn chữ hiếu với cha mẹ mình.

Câu 10. Ở lầu xanh Kiều còn hơi lo Kim Trọng có thấu hiểu nỗi lòng mình hay không, đến lúc ở nhà Thúc Sinh thì nỗi nhớ Kim Trọng chỉ là một ý nghĩ thoáng qua "Nào lời non nước, nào lời sắt son" . Lúc ở nhà Từ Hải thì Kiều đã xa nhà "Mười mấy năm trời" nên đối với Kim Trọng chữ tình đã biến thành chữ nghĩa và chữ nghĩa ấy sót lại mấy chút cũ càng mà thôi. Tiếp theo hai chữ cũ càng là một câu thơ tuyệt hay "Dẫu lìa ngó ý còn vương tơ lòng". Hình tượng ngó ý là: ý là những điều dấu kín trong lòng, ngó là ngó sen, sen mới ngó, ngó sen bẻ lìa ra trong lòng có những sợi tơ trắng có thể kéo dài không đứt.

LIÊN KẾT