Bài thơ “Gió lạnh chiều đông” của Huy Cận được viết năm 1974 với nhịp điệu chậm rãi, hòa quyện với cảnh vật mùa đông buồn tênh, đặc biệt ở hai khổ thơ đầu.

“Gió lạnh chiều đông nhớ tuổi thơ
Bầy chim chèo bẻo, nấp bên bờ
Mênh mông nước bạc đồng sau gặt
Một nỗi buồn xa như sóng xô.”

Qua những câu thơ trong khổ đầu tiên của bài tác giả đã nhắc đến hình ảnh “chim chèo bẻo’’, Một loài chim gắn liền với bao kỷ niệm tuổi thơ. Đó là nỗi nhớ tuổi thơ, nhớ quê hương, nhớ những người thân của mình. Ông còn so sánh nỗi buồn “như sóng xô’’, biện pháp tu từ so sánh như làm tăng sức gợi cảm cho câu thơ thể hiện một nỗi buồn da diết miên man.

Bầy chim chèo bẻo nấp bên bờ sông, tạo ra hình ảnh một cảnh vật u ám, lặng lẽ và buồn bã. Một cảm xúc xa xôi, buồn bã như sóng xô nổi lên trong tâm hồn.

“Chim ở đâu về sà chớp mắt
Chim vương nhựa trết, hết bay rồi
Bắt chim nghe lạnh hai đầu cánh
Tưởng mặt trời se rụng đến nơi.”

Khổ thơ thứ hai tái hiện cuộc sống chim trong mùa đông giá rét. Chim vương nhựa trết và hết bay rồi, bắt chim nghe lạnh hai đầu cánh. Tưởng mặt trời se rụng đến nơi, tượng trưng cho sự tàn phai, chìm vào hoàng hôn của tuổi trẻ và sự ít ỏi của cuộc sống.

Ở đoạn này, tác giả nghĩ về những con chim đã bay đi trong gió lạnh của đông. Tác giả nhớ lại khi trẻ, mình từng bắt những con chim này. Tuy nhiên, hiện tại tác giả cảm nhận được nỗi lạnh của hai đầu cánh khi bắt chim và cảm giác như mặt trời sẽ sớm tàn.

Huy cận đã bộc lộ hết những vẻ đẹp về nội dung cũng như sử dụng cách biểu đạt nghệ thuật một cách chọn lọc tinh tế giàu cảm xúc để tạo ra một bài “gió lạnh chiều Đông’’ chạm đến tim độc giả.