Nguyễn Trãi là một vị tướng có công lớn trong việc bảo vệ và xây dựng đất nước. Ngoài ra, ông cũng chính là một tác giả, một thi hào đại tài của nền văn học Việt Nam. Mộ xuân tức sự là một trong các tác phẩm nguyên văn chữ Hán đặc sắc của ông.

"Suốt ngày nhàn nhã khép phòng văn

Khách tục không ai bén mảng gần

Trong tiếng cuốc kêu xuân đã muộn

Đầy sân mưa bụi nở hoa xoan"

Tác phẩm được sáng tác khi cả gia đình của ông đã chuyển về Côn Sơn ở ẩn. Khi ấy, ông bị vua và nhiều vị đại thần nghi kỵ, không còn trọng dụng. Không những bị xa lánh, mà cuộc sống bình thường của một vị quan cũng chẳng thể nào yên lòng vì lo cho dân, cho nước.

Không gian lúc này được thu nhỏ lại phòng văn của Nguyễn Trãi, nơi thường dùng để bàn luận và nghị sự. Nhưng lúc này, khi đã sa cơ, chẳng có ai tới thăm viếng nên phòng sách lại càng ảm đạm, quạnh hiu. Tác giả tức cảnh xuân và suy cảnh mình, viết ra những câu văn đau lòng và vẫn lo nghĩ cho tương lai của đất nước.

Tác phẩm sử dụng cách kể chuyện tuyệt vời và lời văn rất tinh tế, sử dụng các từ ngữ đơn giản nhưng rất sinh động và chân thực. Tuy chỉ là những câu văn đơn giản, tuy nhiên rất sắc sảo và tạo nên một không gian văn học độc đáo. Nỗi niềm yêu nước đã được cất giấu một cách cẩn thận sau những hình ảnh tưởng chừng là than trách mùa xuân đã đến muộn.

Mộ xuân tức sự là một tác phẩm tâm huyết, thể hiện được nỗi lo của người làm quan trước tình cảnh đất nước lầm than. Khí phách hiên ngang của một nhà thơ được thể hiện rõ, khiến cho độc giả thán phục trước hình ảnh của ông.