Không ngoa khi nói rằng Vũ Bằng (1913 – 1984) là nhà văn có số phận cuộc đời éo le nhất trong các nhà văn Việt Nam hiện đại. Hơn 30 năm sống trong Sài Gòn, dưới vỏ bọc một nhà văn “quay lưng lại với cách mạng” để hoạt động trong mạng lưới tình báo, Vũ Bằng đã phải chịu nhiều điều tiếng và sự lạnh nhạt của bạn văn lẫn người đời. Vì nhiều nguyên nhân, trong đó có sự đứt đoạn đường dây liên lạc, mãi đến sau này, ông mới được công nhận là người hoạt động cách mạng và được truy tặng huân chương nhà nước. Năm 2000, khi được Tổng cục II - Bộ Quốc phòng xác nhận tư cách công dân, công trạng thì Vũ Bằng mới “từ bên trời thương nhớ thênh thang trở về và đường hoàng gia nhập vào nền văn học Việt Nam hiện đại”. 
Mùa thu của Vũ Bằng thật mộng, thật thơ: “Mộng từ ngọn gió, cánh hoa mộng đi, mộng từ tiếng nhạn về, én đi mà mộng lại, mộng từ bông sen tàn tạ trên đầm mà mộng lên, mộng từ sắc ố quan hà mà mộng xuống”. Mùa thu ấy có chút gì đó đượm buồn, như là vấn vương, như là sầu nhớ: “Cái buồn mùa thu lê thê, cái buồn mùa thu tê mê, cái buồn mùa thu não nề”, buồn thật nhưng trăng thu thì lại rất đẹp: “Không có mùa nào trăng lại đẹp và sáng như trăng thu”, “Trăng dãi trên đường thơm thơm, trăng cài trên tóc ngoan ngoan của những khóm tre xào xạc, trăng thơm môi mời đón của dòng chảy êm đềm…”. Cuối thu, lại càng buồn hơn: “Nhìn lên trời, người ta trông thấy trăng liềm nhô ra khỏi mộng để cho ánh ngà vắt sữa xuống ngàn cây…”.   

Nếu vẻ đẹp thiên nhiên trong tác phẩm của Nguyễn Tuân được thể hiện từ một cái tôi độc đáo luôn thèm sống và thể hiện mình; Hoàng Phủ Ngọc Tường khám phá, phát hiện thiên nhiên từ những nét văn hóa truyền thống của dân tộc cùng những triết lí sâu sắc về con người; thì với Vũ Bằng, ông cảm nhận thiên nhiên bằng chính tình yêu và nỗi nhớ dành cho quê hương xứ sở hay cụ thể là nỗi nhớ dành cho Bắc Việt. Dòng hồi ức tràn trề ấy của tác giả đã giúp người đọc cảm nhận được vẻ đẹp nên thơ của xứ Bắc, của vùng đất thủ đô nghìn năm văn hiến. 

Đúng như Tô Hoài nhận xét: "Vũ Bằng lạc lõng ở Sài Gòn quanh năm chói chang nắng nhớ thương bốn mùa Hà Nội", bao nhiêu trang viết của Vũ Bằng như thấm nhuộm mùi hương của từng cành cây ngọn cỏ, như phủ đầy vết bụi đường của từng dấu chân góc phố mỗi tháng, mỗi mùa. Tâm trạng ngày Nam đêm Bắc của Vũ Bằng, tất cả cảm xúc của ông gửi gắm đủ để người đọc thấy rằng ông đã yêu quê hương Bắc Việt đến thế nào; mến cảnh, mến người phương ấy biết là bao.  

Được đánh giá là một tác phẩm kí đặc sắc, Thương nhớ mười hai của Vũ Bằng xứng đáng là ví dụ điển hình cho đặc trưng kết hợp linh hoạt các phương thức tự sự, trữ tình với những thao tác tư duy khoa học của loại hình kí văn học. Bằng câu chữ chọn lọc, chi tiết cực kỳ đắt, khai thác tối đa văn hóa, cảnh sắc theo mùa rất riêng ở miền Bắc, Thương nhớ mười hai là một bức tranh đẹp về mười hai tháng, về tình yêu và nỗi nhớ. Nỗi nhớ và tình yêu ấy trăm lần vạn lần dẫu đẹp đến mấy vẫn mang màu xót xa và dang dở.