Cảm hứng là một trong những phương diện nội dung tình cảm của tác phẩm văn học. Nếu đề tài, chủ đề là những khái niệm thể hiện phương diện khách quan của nội dung tác phẩm thì cảm hứng là khái niệm thuộc về nội dung chủ quan của tác phẩm gắn với chủ thể sáng tạo. Cảm hứng được hiểu là tình cảm nghiêng về lẽ phải, là niềm say mê khẳng định lẽ phải, chân lí, phủ nhận sự giả dối, xấu xa… Cảm hứng bộc lộ khuynh hướng tư tưởng của tác phẩm và biểu hiện chủ yếu qua giọng điệu, ngữ điệu. Ở đây, khái niệm cảm hứng được hiểu là cảm hứng chủ đạo – nguồn cảm hứng bao trùm, được thể hiện nhất quán trong suốt tác phẩm (khác với cảm hứng sáng tạo là cảm hứng khơi nguồn để người nghệ sĩ viết nên tác phẩm). Cảm hứng chủ đạo trong thơ là trạng thái cảm xúc, tình cảm mãnh liệt, tràn đầy bao trùm, xuyên suốt tác phẩm, gắn với một tư tưởng, một cách đánh giá của tác giả. Thường có những dạng cảm hứng chủ đạo như: cảm hứng anh hùng, tự hào, bị thương, trào lộng.…Đất nước được cảm nhận trong chiều dài của những năm tháng kháng chiến trong không gian rộng lớn