1. Chiếc lá cuối cùng

Câu 1

Câu 1 (trang 68 VBT Ngữ văn 8, tập 1)

Những chi tiết nào trong văn bản nói lên tấm lòng thương yêu và hành động cao cả của cụ Bơ-men đối với Giôn-xi? Tại sao nhà văn bỏ qua đoạn văn cụ đã vẽ chiếc lá trong đêm mưa tuyết? Vì sao có thể nói chiếc lá cuối cùng là một kiệt tác?

Phương pháp giải:

Muốn biết những chi tiết nói lên tấm lòng thương yêu của cụ Bơ-men đối với Giôn-xi, em đọc mấy câu đầu của đoạn truyện này và lưu ý sự việc cụ đã lẳng lặng vẽ chiếc lá trong đêm mưa tuyết. Còn hai ý sau, em tự suy luận sau khi đọc văn bản.

Lời giải chi tiết:

- Những chi tiết trong văn bản nói lên tấm lòng thương yêu và hành động cao cả của cụ Bơ-men với Giôn-xi:

+ Cụ Bơ-men và Xiu "sợ sệt ngó ra ngoài cửa sổ, nhìn cây thường xuân…”

+ Cụ Bơ-men vội vã đến thăm Giôn-xi. Sự sợ sệt của hai người chính là lo cho tính mệnh người ốm.

+ Cụ Bơ-men đã âm thầm vẽ chiếc lá trong đêm lạnh buốt và mưa gió.

- Nhà văn bỏ qua không kể sự việc cụ đã vẽ chiếc lá trên tường trong đêm mưa tuyết chính là yếu tố gây bất ngờ, xúc động cho người đọc.

- Chiếc lá cụ Bơ-men vẽ là một kiệt tác bởi vì: 

D. Cả 3 lí do A, B, C

Câu 2

Câu 2 (trang 69 VBT Ngữ văn 8, tập 1)

Tìm những bằng chứng để khẳng định Xiu không hề được cụ Bơ-men cho biết ý định vẽ một chiếc lá thay cho chiếc lá cuối cùng rụng xuống. Nếu Xiu được biết thì truyện có kém hấp dẫn không? Vì sao?

Phương pháp giải:

Về các bằng chứng, có thể thấy khi Giôn-xi bảo Xiu kéo mành lên, Xiu cũng vẫn tưởng đó là chiếc lá thật. Nếu Xiu được biết trước ý định của cụ Bơ-men thì Xiu có còn bất ngờ không?

Lời giải chi tiết:

a. Xiu không được cụ Bơ-men cho biết ý định vẽ chiếc là vì:

- Trước đó, hai người không nói năng gì khi cụ Bơ-men làm mẫu cho Xiu vẽ.

- Khi Giôn-xi đòi kéo mành lên, Xiu làm theo một cách chán nản.

- Xiu cũng ngạc nhiên như chính Giôn-xi ngạc nhiên khi thấy chiếc lá cuối cùng vẫn còn sau đêm mưa gió.

- Chỉ khi bác sĩ nói Xiu mới biết cụ Bơ-men ốm.

b. Nếu Xiu biết ý định vẽ chiếc lá của cụ Bơ-men thì truyện không còn bất ngờ, thú vị nữa. Điều này còn cho độc giả thấy được sự quan tâm, lo lắng, chăm sóc, tình cảm của Xiu dành cho Giôn-xi.

Câu 3

Câu 3 (trang 70 VBT Ngữ văn 8, tập 1)

Thử hình dung tâm trạng căng thẳng của Giôn-xi, của Xiu và bạn đọc khi hai lần Giôn-xi ra lệnh kéo mành lên. Nguyên nhân sâu xa nào quyết định tâm trạng hồi hộp của Giôn-xi? Tại sao nhà văn kết thúc truyện bằng lời kể của Xiu mà không để Giôn-xi phản ứng gì thêm?

Phương pháp giải:

Việc kéo mành lên, nhất là việc chiếc lá cuối cùng có còn không, liên quan đến cái sống, cái chết của Giôn-xi. Sau khi thấy chiếc lá cuối cùng vẫn còn, Giôn-xi có muốn chết nữa không? Về phần kết của truyện, nhà văn có cần nói rõ tất cả, miêu tả tất cả hay không?

Lời giải chi tiết:

- Nhân vật Giôn-xi yếu đuối, tuyệt vọng:

+ Đợi chiếc lá cuối cùng rụng xuống là kết thúc cuộc sống của mình.

+ Giôn-xi thờ ơ, bỏ mặc bản thân mặc dù Xiu hết lòng thương yêu, chăm sóc.

- Phản ứng trước hai lần kéo mành:

+ Lần 1: Giôn-xi sợ chiếc lá thường xuân cuối cùng rụng, Xiu lo lắng.

+ Lần 2: Cả Giôn-xi và Xiu đều sững sờ, ngạc nhiên vì chiếc lá vẫn còn trên cây.

- Nguyên nhân sự hồi sinh của Giôn-xi:

+ Do cô thấy hình ảnh chiếc lá thường xuân giàu sức sống sau đêm mưa bão.

+ Giôn-xi không muốn phụ tấm lòng của Xiu, cụ Bơ-men.

- Kết thúc truyện nhà văn không để Giôn-xi lên tiếng hay có trạng thái tâm lý nào khác:

+ Kết mở để mọi người tự hình dung ra phản ứng của Giôn-xi.

+ Dư vị của tình người, của niềm tin, của sự hi sinh… vẫn còn mãi.

Câu 4

Câu 4 (trang 71 VBT Ngữ văn 8, tập 1)

Chứng minh truyện Chiếc lá cuối cùng của O Hen-ri, qua đoạn trích này được kết thúc trên cơ sở hai sự kiện bất ngờ, đối lập nhau tạo nên hiện tượng đảo ngược tình huống hai lần, gây hứng thú cho người đọc.

Phương pháp giải:

Hai sự kiện bất ngờ đối lập nhau trong truyện là hai sự kiện nào, đồng thời hai lần đảo ngược tình huống trong truyện là hai lần nào? 

- Sự kiện bất ngờ thứ nhất, cũng chính là tình huống đảo ngược thứ nhất liên quan đến nhân vật Giôn-xi; còn sự kiện thứ hai, tình huống đảo ngược thứ hai liên quan đến nhân vật Bơ-men.

- Cả hai sự kiện - tình huống trên đều liên quan đến sự sống - chết, đều liên quan đến chiếc lá cuối cùng và bệnh sưng phổi.

Lời giải chi tiết:

- Truyện có hiện tượng hai lần đảo ngược:

+ Ban đầu, Giôn-xi bị bệnh, cô tuyệt vọng chờ chết. Cụ Bơ-men vẫn khỏe mạnh.

+ Sau đó, Giôn-xi hồi sinh, khỏi bệnh. Còn cụ Bơ-men chết sau hai ngày vì dầm mưa gió suốt đêm.

- Hiện tượng đảo ngược tình huống truyện có tác dụng:

+ Tạo sự bất ngờ, thú vị

+ Khẳng định nghệ thuật chân chính là nghệ thuật vì con người.

+ Ca ngợi tình yêu thương cao cả giữa những con người nghèo khổ với nhau.

Câu 5

Câu 5 (trang 71 VBT Ngữ văn 8, tập 1)

Có ý kiến cho rằng khoa học đã bó tay trước bệnh tình của Giôn-xi. Chỉ có nghệ thuật (tác phẩm chiếc lá của cụ Bơ-men) mới cứu được cô. Em có đồng ý với ý kiến đó không? Hãy giải thích vì sao?

Lời giải chi tiết:

- Đồng ý

- Vì: y học đại diện cho khoa học mà cái chết của Giôn-xi là chết về tâm hồn, bởi vậy khoa học không thể chữa trị. Chỉ có tình yêu thương mới tiếp thêm sức mạnh để Giôn-xi hồi sinh. Và chiếc lá của cụ Bơ-men không chỉ có giá trị nghệ thuật mà nó còn mang giá trị tinh thần, tác động trực tiếp đến tâm lí người bệnh.